ਰਾਮਾ ਖੰਡਵਾਲਾ
ਰਾਮਾ ਸਤੇਂਦਰ ਖੰਡਵਾਲਾ [1] (ਜਨਮ 1926) ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਟੂਰ ਗਾਈਡ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌਰਾਨ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ 'ਰਾਣੀ ਆਫ਼ ਝਾਂਸੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ'[2] ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਜੀਵਤ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।[3]
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਖੰਡਵਾਲਾ ਦਾ ਜਨਮ 1926 ਵਿੱਚ ਬਰਮਾ (ਹੁਣ, ਮਿਆਂਮਾਰ) ਦੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਭੈਣ -ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਵੇਂ ਬੱਚੇ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਸਨ।[4] ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਲੀਲਾਵਤੀ ਛਗਨਲਾਲ ਮਹਿਤਾ, ਰਾਣੀ ਆਫ਼ ਝਾਂਸੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਸ ਲੀਗ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਖੰਡਵਾਲਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਨੀਲਮ ਰੰਗੂਨ ਵਿੱਚ ਬੋਸ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਪਾਹੀ ਵਜੋਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈਆਂ।[3][5] ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪ੍ਰਹੇਜ਼ ਸੀ: "ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਹਿਰਾਂ ਤੇ ਰਾਜ ਕਰੇਗਾ"।[4]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਸਿਪਾਹੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਿਆ, ਖੰਡਵਾਲਾ ਛੇਤੀ ਹੀ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸੈਕਿੰਡ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ 30 ਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਰੰਗੂਨ (ਹੁਣ, ਯੰਗੂਨ) ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਕੋਂਡੇ ਨਾਸਟ ਟ੍ਰੈਵਲਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ:[6]
ਆਈ.ਐਨ.ਏ. ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਸਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਸਨ। ਸਿਖਲਾਈ ਸਖਤ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਸੈਕਿੰਡ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ 30 ਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸਿਖਲਾਈ ਅਜੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਹੁਣ ਕੋਈ ਵੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ-ਟੂਰ ਗਾਈਡ ਬਣਾਉਣ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੇ?
ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਰਸ ਬਣਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਫੌਜੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਰਾਈਫਲ ਅਤੇ ਬੇਓਨੇਟ ਅਭਿਆਸ, ਮਸ਼ੀਨ ਗਨ ਅਤੇ ਸਟੇਨ ਗਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਅਤੇ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਯਤਨ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਮੈਡੀਕਲ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਆਮ ਵਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[7]
1944 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਮੇਮਯੋ (ਹੁਣ, ਪਾਇਨ ਓਓ ਲਵਿਨ) ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਰਸ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਹੀ ਜਾਣੀ ਸੀ।[6][4] ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਘਰ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1946 ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ (ਹੁਣ, ਮੁੰਬਈ) ਚਲੇ ਗਏ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਫਰਮ, ਨਰਸ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਪਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਹ ਡੈਸਕ ਦੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਉਤਸੁਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।[8] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਟੂਰਿਸਟ ਗਾਈਡ ਬਣਨ ਲਈ ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1942 ਅਤੇ 1945 ਦਰਮਿਆਨ ਬਰਮਾ ਵਿਚ ਜਾਪਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਅਨੁਵਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।[6] ਇੱਕ ਜਾਪਾਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਦੇ ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਭੂਟਾਨ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਐਲੀਫੈਂਟਾ ਦੀਆਂ ਬੋਧੀ ਗੁਫਾਵਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੇ ਗਈ।[9]
ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਸੈਲਾਨੀ ਗਾਈਡ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨੀ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।[3] ਉਸ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਰਮਾ ਬੇਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ 50 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੈਲਾਨੀ ਗਾਈਡ ਹੈ।[8] 2019 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਟੇੱਡਐਕਸ ਸਪੀਕਰ ਬਣ ਗਈ।[10]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਨੇ 1949 ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਵਿਖੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੀ 1982 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਹੈ।[6][4]
ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]2017 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾਲਾ ਨੂੰ ਸਰਬੋਤਮ ਸੈਲਾਨੀ ਗਾਈਡ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।[3][11] ਭਾਰਤ ਦੇ 72 ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਤੇ ਖੰਡਵਾਲਾ ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਸੀ।[9]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "How 89-Year-Old Rama Ben Went from Being a Veteran Soldier to a Veteran Tour Guide". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2016-07-25. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ "Press Information Bureau". pib.gov.in. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "This woman was once a part of Netaji's army; now she is India's oldest tour guide". India Today (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Ist. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Rama Khandwala, 91-YO Woman INA Veteran From Mumbai, Is The Best Tourist Guide In India". indiatimes.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2017-10-01. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ Jan 22, Manimugdha S. Sharma | TNN | Updated; 2017; Ist, 0:00. "For these Ranis, Netaji was like King Elvis | India News - Times of India". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2019-11-02.
{{cite web}}:|last2=has numeric name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 "This 91-year-old freedom fighter is India's oldest tour guide". Condé Nast Traveller India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2017-10-10. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ "Give me blood, and I will give you freedom". www.khabar.com. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ 8.0 8.1 Binayak, Poonam. "Meet 91-Year-Old Rama Khandwala, India's Oldest Tour Guide". Culture Trip. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ 9.0 9.1 "Film festival to be held on theme of "Freedom Struggle and Freedom Fighters"". pib.gov.in. Retrieved 2019-11-02.
- ↑ Homegrown. "Meet India's Oldest Tour Guide & Former Freedom Fighter, Rama Khandwala". homegrown.co.in (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2019-11-02.
- ↑ "For 91-year-old tour guide Rama, age is just a number". The Hindu (in Indian English). Press Trust of India. 2017-09-28. ISSN 0971-751X. Retrieved 2019-11-02.