ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਡ਼ਾਈ (1759)
| ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲੜਾਈ | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| [[[ਅਫਗਾਨ-ਸਿੱਖ ਯੁੱਧ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ | |||||||
| |||||||
| Belligerents | |||||||
 Dal Khalsa | Durrani Empire | ||||||
| Commanders and leaders | |||||||
|
Jassa Singh Ahluwalia Charat Singh Jai Singh Kanhaiya Gujjar Singh Bhangi Lehna Singh Bhangi | Jahan Khan (ਜ਼ਖ਼ਮੀ) | ||||||
| Strength | |||||||
| ਅਗਿਆਤ | ਅਗਿਆਤ | ||||||
| Casualties and losses | |||||||
| ਅਗਿਆਤ | 2,000 ਮਾਰੇ ਗਏ [2][3] | ||||||
ਫਰਮਾ:Campaignbox Afghan-Sikh Warsਲਾਹੌਰ ਦੀ ਦੂਜੀ ਲਡ਼ਾਈ ਨਵੰਬਰ 1759 ਵਿੱਚ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਅਤੇ ਜਹਾਂ ਖਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਡ਼ੀ ਗਈ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕਡ਼
[ਸੋਧੋ]ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ 1759 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਵੀਂ ਵਾਰ ਭਾਰਤ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਗਏ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਡ਼ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕੱਲਾ ਛੱਡ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੁਰਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਫੌਜ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਲਡ਼ਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ 40,000 ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਫੌਜ ਲਾਹੌਰ ਵੱਲ ਭੇਜੀ। ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਲਡ਼ਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਜੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ ਤਾਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਸਿੱਖ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਹਮਲਾ ਕਰਦੇ। ਲਡ਼ਾਈ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਫੌਜਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2,000 ਅਫਗਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਜਹਾਂ ਖਾਨ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।
ਪਿੱਛੇ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਰੁਝੇਵੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਾਂ ਨੇ ਤਾਰਾਓਰੀ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ (1759) ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਿਆਂ ਨਾਲ ਲਡ਼ਾਈ ਲਡ਼ੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedGanda - ↑ Jagadish Narayan Sarkar (1976). A Study of Eighteenth Century India: Political history, 1707-1761. Saraswat Library. p. 343.
- ↑ Singh, Khushwant (2004). A History Of The Sikhs, Vol. 1, 1469-1839. Oxford University Press. p. 150. ISBN 9780195673081.
ਜਸਵੰਤ ਲਾਲ ਮਹਿਤਾ (2005)। ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀ 1707-1813। ਸਟਰਲਿੰਗ ਪਬਲਿਸ਼ਰਜ਼ ਪ੍ਰਾ. ਪੀ. 263. ISBN 9781932705546.
ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ (1995)। ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ। ਪੀ. 12. ISBN 9788173801006. ਸਿੰਘ, ਗੰਡਾ (1990)। ਸਰਦਾਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਪੰਨਾ 101-102. D.S Saggu VSM (2018)। ਸਿੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਅਭਿਆਸ। ਧਾਰਨਾ ਪ੍ਰੈਸ. ISBN 9781642490060। ਹਰੀ ਰਾਮ ਗੁਪਤਾ (1978)। ਹਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ ਦ ਸਿੱਖਸ ਵੋਲ. II ਸਿੱਖ ਸੰਘ ਦਾ ਵਿਕਾਸ (1707-69)। ਪੀ. 154. ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਮਿਕਾਬੇਰੀਡਜ਼ (2011) ਇਸਲਾਮੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਟਕਰਾਅ ਅਤੇ ਜਿੱਤ. ਏਬੀਸੀ-ਕਲੀਓ। ਪੀ. 43. ISBN 9781598843361।