ਵਰਤੋਂਕਾਰ:ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਕਾਲ
__LEAD_SECTION__
[ਸੋਧੋ]ਟ੍ਰਾਈਸਿਕ [1] ਇੱਕ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ 251.902 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਰਮੀਅਨ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ 50.6 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ।, ਜੂਰਾਸਿਕ ਪੀਰੀਅਡ 201.36 ਮਾਈਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੱਕ। [2] ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਮੇਸੋਜ਼ੋਇਕ ਯੁੱਗ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਦੌਰ ਹੈ। ਪੀਰੀਅਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ਸਮਾਪਤੀ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। [3] ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਪੀਰੀਅਡ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਯੁੱਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਅਰਲੀ ਟ੍ਰਾਈਸਿਕ, ਮੱਧ ਟ੍ਰਾਈਸਿਕ ਅਤੇ ਲੇਟ ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ।
ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਰਮੀਅਨ-ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜੀਵ-ਮੰਡਲ ਨੂੰ ਕੰਗਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ; ਜੀਵਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਜੀਵਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਚੇ ਹੋਏ, ਨਵੇਂ ਸਮੂਹ ਜੋ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਸਮੂਹ ਜੋ ਮੇਸੋਜ਼ੋਇਕ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਹਾਵੀ ਹੋਏ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਰੀਂਗਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਰਕੋਸੌਰਸ, ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੇ ਜੀਵ ਸਨ। ਆਰਕੋਸੌਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪ-ਸਮੂਹ, ਜਿਸਨੂੰ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲੇਟ ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਦੇ ਜੁਰਾਸਿਕ ਪੀਰੀਅਡ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। [4] ਆਰਕੋਸੌਰਸ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣ ਗਏ ਸਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਡੋਸੁਚੀਅਨ ਸਨ, ਆਧੁਨਿਕ ਮਗਰਮੱਛਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਆਰਕੋਸੌਰਸ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸਨ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਟੇਰੋਸੌਰਸ ਬਣ ਗਏ।
ਥੈਰੇਪਸੀਡਜ਼, ਪਿਛਲੇ ਪਰਮੀਅਨ ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ, ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਘਟਦੀ ਗਈ। ਪਹਿਲੇ ਸੱਚੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਥੈਰੇਪਸੀਡਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪ ਸਮੂਹ, ਵੀ ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਿਕਸਤ ਹੋਏ। ਪੈਂਜੀਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮਹਾਂਦੀਪ ਮੱਧ-ਟ੍ਰਾਈਸਿਕ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭੂਮੀ-ਮੰਡਲਾਂ, ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਲੌਰੇਸੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਗੋਂਡਵਾਨਾ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ।
ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਗਲੋਬਲ ਜਲਵਾਯੂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਗਰਮ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਸੀ, [5] ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਗੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਲਵਾਯੂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਪੰਗੇਆ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਪੀਰੀਅਡ ਦੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਨਾਸ਼, ਟ੍ਰਾਈਏਸਿਕ-ਜੁਰਾਸਿਕ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੂਡੋਸੁਚੀਅਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰਸ ਨੂੰ ਜੂਰਾਸਿਕ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ।
- ↑ "Triassic". Dictionary.com Unabridged (Online). n.d.
- ↑ Ogg, James G.; Ogg, Gabi M.; Gradstein, Felix M. (2016). "Triassic". A Concise Geologic Time Scale: 2016. Elsevier. pp. 133–149. ISBN 978-0-444-63771-0.
- ↑ Sahney, S.; Benton, M.J. (2008). "Recovery from the most profound mass extinction of all time". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 275 (1636): 759–765. doi:10.1098/rspb.2007.1370. PMC 2596898. PMID 18198148.Sahney, S. & Benton, M.J. (2008).
- ↑ Brusatte, S. L.; Benton, M. J.; Ruta, M.; Lloyd, G. T. (2008-09-12). "Superiority, Competition, and Opportunism in the Evolutionary Radiation of Dinosaurs" (PDF). Science. 321 (5895): 1485–1488. Bibcode:2008Sci...321.1485B. doi:10.1126/science.1161833. PMID 18787166. Archived from the original (PDF) on 2014-06-24. Retrieved 2012-01-14.
{{cite journal}}:|hdl-access=requires|hdl=(help) - ↑ "'Lethally Hot' Earth Was Devoid of Life – Could It Happen Again?". nationalgeographic.com. 19 October 2012.