ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ (ਬੀਨਕਾਰ)
ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਬੀਨਕਾਰ ਜਾਂ ਇੰਦੌਰਵਾਲੇ ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, (ਸੀ. 1840 - 1933) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਰੁਦਰ ਵੀਣਾ ਵਾਦਕ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਘੱਗੇ ਨਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਅਤੇ ਰਈਸ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ।
ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਨਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1840 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਖੰਡਰਬਾਣੀ ਧਰੁਪਦ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਦਾਦਾ ਟਿੱਕੜ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ, ਇਮਾਮ ਖਾਨ, ਅਤੇ ਚਾਚਾ, ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ, ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਘੱਗੇ ਨਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਗਾਉਣ ਅਤੇ ਰੁਦਰ ਵੀਣਾ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਵਾਹਿਦ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਬੰਦੇ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਤਾਲੀਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਅਕਸਰ ਬੰਦੇ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ, ਕਿਰਾਨਾ ਅਤੇ ਦਾਗਰਬਾਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਖੰਡਰਬਾਨੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਆਧਾਰਿਤ ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣਾ ਰਸਤਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਜੋਧਪੁਰ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀਰਾਓ ਹੋਲਕਰ ਅਤੇ ਤੁਕੋਜੀਰਾਓ ਹੋਲਕਰ III ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੰਗੀਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ, ਬੰਦੇ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਸੀ। [1] [2]
ਉਹ 1933 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗਾ।[3] ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਲਤੀਫ਼ ਖਾਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸਫਲ ਹੋਇਆ।
ਵਿਰਾਸਤ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰੁਦਰ ਵੀਣਾ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [4]
ਚੇਲੇ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਦੇ ਛੇ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਤੀਫ਼ ਖ਼ਾਨ, ਮਾਜਿਦ ਖ਼ਾਨ, ਗੁਲਾਮ ਕਾਦਿਰ ਖ਼ਾਨ, ਅਤੇ ਹਾਮਿਦ ਖ਼ਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ, ਲਤੀਫ ਅਤੇ ਮਾਜਿਦ, ਇਮਦਾਦ ਖਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਪੜਪੋਤਾ ਰਈਸ ਖਾਨ, ਉਸਦੀ ਧੀ, ਬੇਗਮ ਹਸੀਬਾਨ ਬਾਈ ਦੁਆਰਾ, ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Silver, Brian; Burghardt, R. Arnold (1976). "On Becoming an Ustād: Six Life Sketches in the Evolution of a Gharānā". Asian Music. 7 (2): 27–58. doi:10.2307/833788. JSTOR 833788.
- ↑ "Pandit Jasraj's Unfulfilled Quest to Find the Grave of Mewat Gharana's Founder". NewsClick. 18 August 2020.
- ↑ "Description of Family Tree – Mewati Gharana". Archived from the original on 2022-01-22. Retrieved 2024-11-12.
- ↑ . New Delhi.
{{cite book}}: Missing or empty|title=(help)