ਵੱਡੀ ਦੋਧਕ
|
| ਵੱਡੀ ਦੋਧਕ |
|---|
| (Euphorbia hirta L.) |
ਵੱਡੀ ਦੋਧਕ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਨਾਮ: Euphorbia hirta; ਕਈ ਵਾਰ ਅਸਥਮਾ-ਪਲਾਂਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਇੱਕ ਪੈਨਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਬੂਟੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜੀ ਹੈ।[1] ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੀ ਜੜੀ ਬੂਟੀ ਹੈ ਜੋ ਖੁੱਲੇ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ, ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਰਸਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਦਮੇ, ਚਮੜੀ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਲਈ।[2] ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ (ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਤਵਾ-ਤਵਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਡੇਂਗੂ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਲਈ ਬੁਖਾਰ ਲਈ ਲੋਕ ਦਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਰਬਲ ਚਾਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3][4]
ਵਰਣਨ
[ਸੋਧੋ]ਇਹ ਖੜ੍ਹੀ ਜਾਂ ਝੁਕਣ ਵਾਲੀ ਸਾਲਾਨਾ ਔਸ਼ਧੀ ਹੈ, ਜੋ 60 cm (24 in) ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ ਇੱਕ ਠੋਸ, ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੇ ਤਣੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਜੋ ਇੱਕ ਭਰਪੂਰ ਚਿੱਟੇ ਲੈਟੇਕਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।[5] ਸਟਿਪੁਲਸ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਪੱਤੇ ਸਰਲ, ਅੰਡਾਕਾਰ, ਵਾਲਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ (ਉੱਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਸਤ੍ਹਾ ਦੋਵਾਂ 'ਤੇ ਪਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਨਾੜੀਆਂ' ਤੇ), ਇੱਕ ਬਾਰੀਕ ਦੰਦਾਂ ਵਾਲੇ ਹਾਸ਼ੀਏ ਦੇ ਨਾਲ। ਪੱਤੇ ਤਣੇ 'ਤੇ ਉਲਟ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫੁੱਲ ਇਕਲਿੰਗੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਪੱਤੇ ਦੇ ਨੋਡ 'ਤੇ axillary cymes ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਤੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੰਡੇ 'ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਫਲ ਤਿੰਨ ਵਾਲਵ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੈਪਸੂਲ ਹੈ ਅਤੇ ਛੋਟੇ, ਆਇਤਾਕਾਰ, ਚਾਰ-ਪਾਸੇ ਲਾਲ ਬੀਜ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਜਾਂ ਭੂਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਟੇਪਰੂਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਦੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਖਾਸ ਲੱਛਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਤੇ ਚਿੱਟਾ ਦੁੱਧ ਨਿਕਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਵੀ ਭੂਰੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਅਗਲਾ ਵਾਧਾ ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "The Royal Botanic Garden Sydney PlantNET Database Entry". Royal Botanical Gardens Sydney. Retrieved 2021-01-23.
- ↑ "Euphorbia hirta: Its chemistry, traditional and medicinal uses, and pharmacological activities". Pharmacognosy Reviews. 4 (7): 58–61. 2010. doi:10.4103/0973-7847.65327. PMC 3249903. PMID 22228942.
{{cite journal}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help)CS1 maint: unflagged free DOI (link) - ↑ Yam, Hilton Y.; Montaño, Marco Nemesio E.; Sia, Isidro C.; Heralde, Francisco M., III; Tayao, Lotgarda (2018). "Ethnomedicinal Uses of tawatawa (Euphorbia hirta Linn.) in Selected Communities in the Philippines: a Non-invasive Ethnographic Survey Using Pictures for Plant Identification". Acta Medica Philippina. 52 (5). doi:10.47895/amp.v52i5.325.
{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link) - ↑ "'Tawa-tawa': Herbal supplement that can help fight dengue". PhilStar Global. 8 October 2019. Retrieved 7 September 2021.
- ↑ "Open Source for Weed Assessment in Lowland Paddy Fields (OSWALD)". Asia IT&C Programme of the European Union. 2007-07-21. Archived from the original on July 9, 2013. Retrieved August 30, 2013.