ਸਤਨਾਮ ਮਹਿਮੂਦ
ਸਤਨਾਮ ਮਹਿਮੂਦ (16 ਅਕਤੂਬਰ 1921 – ਅਕਤੂਬਰ 1995), ਜਿਸਨੂੰ ਸਤਨਾਮ ਮਹਿਮੂਦ ਕੌਰ ਅਤੇ ਨਾਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਕ, ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ, ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ, ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੀ।[1][2]
ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਜਨਮ ਸਤਨਾਮ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 1921 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸਕੀਨਾ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ।[1] ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਮਹਿਮੂਦ ਅਲੀ ਖਾਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਤੀ ਲੇਖਕ ਤਾਰਿਕ ਅਲੀ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸੀ।[1] ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿਮੂਦ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ।[1] ਸੇਵਾ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਉਸਨੂੰ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਭੇਜਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ.ਡੀ.[1] ਮਹਿਮੂਦ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ 1961 ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[1] ਸ਼ੇਹਲਾ ਜ਼ਿਆ, ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਧੀ, ਅਤੇ ਮਲੀਹਾ ਜ਼ਿਆ ਲਾਰੀ, ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਪੋਤੀ, ਵੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹਨ।[1][3][4]
ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਦੇ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 1941 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੂੰ ਉਪਨਾਮ "ਨਾਮਾ" ਦੁਆਰਾ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1] ਉਸਨੇ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ 'ਤੇ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ।[1] ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸਟਾਫ਼ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਅਤੇ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਲੈਕਚਰ ਵੀ ਦਿੱਤੇ।[1] ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿਮੂਦ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ "ਵੂਮੈਨਜ਼ ਐਕਸ਼ਨ ਫੋਰਮ" ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।[1] ਅਕਤੂਬਰ 1995 ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ[1]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 Sheikh, Majid (18 September 2016). "Remembering Pakistan's finest radio women, Mohini Hameed and Satnam Mahmood". Dawn. Retrieved 11 December 2016.
- ↑ Davidson, Mela (1997). Pakistan. Stacey International. ISBN 9781900988018.
- ↑ Ali, Rabia (29 November 2014). "Legal battle: The woman behind Sindh's domestic violence bill". The Express Tribune. Retrieved 11 December 2016.
- ↑ "HR activist Shahla Zia passes away". Dawn. 11 March 2005. Retrieved 26 November 2016.