ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤਜ਼ਰਬੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਤੇ ਨਜਰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਪਹੁੰਚਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਘਟਨਾਵਾਂ (ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮੌਜੂਦ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਤੱਕ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੀ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਬੀਤੇ ਮਾਮਲੀਆਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦੀ ਘੋਖ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੂਹ ਦੀਆਂ ਮਨਪਸੰਦ ਕਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮਾਜਿਕ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮਾਹੌਲ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਯਾਕੂਬ ਬਰਕਹਾਰਟ (1818–1897) ਨੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਜੋਂ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਜੀਵਣ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀਆਂ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਹਿੱਸਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਸਮ-ਰਵਾਜ, ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਅਤੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅੰਤਰ ਅਮਲ।
ਵੇਰਵਾ[ਸੋਧੋ]
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਪਹੁੰਚ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਗੱਲ ਉਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਵਿਸ ਵਿਦਵਾਨ ਜੈਕਬਬ ਬਰਕਰਟ, ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1]
ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਆਪਣੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅਖੌਤੀ ਨਵੇਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਲਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਅਲਚਿਆ ਪਲਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅਮਰੀਕੀ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਵਿਸ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਾਕੋਬ ਬੁਰਖਰਟ ਨੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਧਾਰਣਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਸੋਚਿਆ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਲ ਦੇ ਸਮੁੱਚਤਾ ਵਿੱਚ, ਨਾ ਸਿਰਫ ਚਿੱਤਰਕਲਾ, ਮੂਰਤੀਕਲਾ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੇ ਹੀ, ਬਲਕਿ ਸਮਾਜ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਅਧਾਰ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਵੱਲ ਰੁਚਿਤ ਸੀ।[2] 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬੁਰਖਰਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਧੁਨੀਆਂ ਜੋਹਾਨ ਹੁਇਜ਼ਿੰਗਾ ਦੀ ਦ ਵੈਨਿੰਗ ਆਫ਼ ਮਿਡਲ ਏਜ਼ਿਜ਼ (1919) ਵਿੱਚ ਵੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।[3]
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Historicising Historical Theory’s History of Cultural Historiography. Alison M. Moore, Cosmos & History: The Journal of Natural and Social Philosophy, 12 (1), February 2016, 257-291.
- ↑ Siegfried Giedion, Space, Time and Architecture (6th ed.), p 3.
- ↑ See Moran, Sean Farrell (2016). "Johan Huizinga, The Waning of the Middle Ages, and the Writing of History". Michigan Academician. 42: 410–22.