ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ
| ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ | |
|---|---|
| Mahabharataਪਾਤਰ | |
 | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਪਰਿਵਾਰ | Vishwamitra (father) and Menaka(mother) |
| ਪਤੀ/ਪਤਨੀ(ਆਂ} | Dushyanta |
| ਬੱਚੇ | Bharata |
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: Śakuntalā) ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਸਮਰਾਟ ਭਰਤ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦਾ ਨਾਟਕ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਾਲੀਦਾਸ ਦਾ ਨਾਟਕ ਅਭਿਜਨਾਸ਼ਾਕੁੰਤਲਮ (ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੇ ਲੱਛਣ) ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।[1]
ਨਿਰੁਕਤੀ
[ਸੋਧੋ]ਰਿਸ਼ੀ ਕੰਵਾ ਨੇ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕੁੰਤ ਪੰਛੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ, ਭਾਵ ਸ਼ਕੁੰਤ-ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ।[2][3]
ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਆਦਿ ਪਰਵ ਵਿਚ, ਕੰਵਾ ਨੇ ਕਿਹਾ:
ਉਹ ਜੰਗਲ ਦੇ ਇਕਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸਕੁੰਤਾ ਦੁਆਰਾ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮੇਰੇ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ (ਸ਼ਕੁੰਤ-ਸੁਰੱਖਿਅਤ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੰਤਕਥਾ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਜਾ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਜਦੋਂ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਨਾਲ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਇੱਕ ਨਰ ਹਿਰਨ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਅਤੇ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਪੈ ਗਏ ਅਤੇ ਗੰਧਾਰਵ ਵਿਆਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਸ਼ਾਹੀ ਅੰਗੂਠੀ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ।[4]
ਕਲਾ
[ਸੋਧੋ]ਕੈਮਿਲ ਕਲਾਉਡੇਲ ਨੇ ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮੂਰਤੀ ਬਣਾਈ।[5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Shakuntala - the Epitome of Beauty, Patience and Virtue". Dolls of India. Retrieved 2016-03-08.
- ↑ "The Mahabharata, Book 1: Adi Parva: Sambhava Parva: Section LXXII". www.sacred-texts.com.
- ↑ "The Mahabharata in Sanskrit: Book 1: Chapter 66". www.sacred-texts.com.
- ↑ Miller, Barbara Stoler (1984). Theater of Memory: The Plays of Kalidasa. New York: Columbia University Press. p. 122.
- ↑ "CAMILLE CLAUDEL FROM 1 OCTOBER TO 5 JANUARY CAMILLE CLAUDEL COMES OUT OF THE RESERVE COLLECTIONS". Musée Rodin. Retrieved 2018-02-22.
ਸਰੋਤ
[ਸੋਧੋ]- Dorothy Matilda Figueira. Translating the Orient: The Reception of Sakuntala in Nineteenth-Century Europe. SUNY Press, 1991. ISBN 0791403270
- Romila Thapar. Sakuntala: Texts, Readings, Histories. Columbia University Press, 2011. ISBN 0231156553
- Vyasa. Mahabharata.