ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ
| ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ | |
|---|---|
  ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ | |
| ਗੁਣਕ | 24°13′08″N 69°04′52″E / 24.219°N 69.081°E |
| Surface area | 300 km2 (120 sq mi)[1] |
ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 300 ਕਿਮੀ 2 ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਸਿੰਧ ਸੂਬੇ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਝੀਲ ਦਾ ਲਗਭਗ 90 ਕਿਮੀ2 ਹਿੱਸਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਭਾਵ 210 ਕਿਮੀ2 ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ। ਭਾਰਤੀ-ਨਿਰਮਿਤ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਬਾਰਡਰ ਰੋਡ ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਝੀਲ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਕੰਜਰਕੋਟ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ GJ SH 45 ਰਾਜ ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
2010 ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਵੇਲ਼ੇ, ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਮੰਤਰੀ, ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ, ਖੱਬੇ ਕੰਢੇ ਦੇ ਆਊਟਫਾਲ ਡਰੇਨ (LBOD) ਬਦੀਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ'ਤੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਖਾਰਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। [2]
ਮੁੱਢ
[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਝੀਲ 1819 ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭੂਚਾਲ ਆਉਣ ਵੇਲ਼ੇ ਨਾਰਾ ਨਦੀ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਨਦੀ ਜਾਂ ਕੋਰੀ ਨਦੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਇਸ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਪਾਸੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਬੰਦ ਦੇ ਉਭਰਨ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਸੀ। ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਵੇਲ਼ੇ, ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ ਅੱਲ੍ਹਾ ਬੰਦ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਪੜਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਕੋਰੀ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਹੋਰ ਨੀਵੇਂ ਪੱਧਰ ਦੀ ਝੀਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਿੰਦਰੀ ਝੀਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 24°02′11″N 69°05′59″E / 24.03639°N 69.09972°E ਗੁਣਕਾਂ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਭੂਚਾਲ ਦੌਰਾਨ ਉੱਚੇ ਅੱਲ੍ਹਾ ਬੰਨ੍ਹ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੈ। ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪੱਖੋਂ, ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ ਕੱਛ ਦੇ ਸਰਹੱਦ-ਪਾਰ ਰਣ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੌਸਮੀ ਲੂਣੀ ਦਲਦਲ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ 200 ਈਕੋਰੀਜਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੱਛ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰਣ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਅਤੇ ਲੂਣ ਕੱਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਥਾਨਕ ਵਾਤਾਵਰਣ 'ਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ; ਕੁਦਰਤੀ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਘਟਣਾ, ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂਗਰੋਵਜ਼ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ ਅਤੇ ਕੱਟਣਾ, ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸ਼ਕੂਰ ਝੀਲ 'ਚ ਲੂਣ ਕੱਢਣ ਵਾਲੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ੀ ਸਮਝੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। [3]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "LBOD project in Southern Pakistan is a social and ecological disaster - 'People's Tribunals' of 2008 and 2007". South Asia Citizens Watch. 11 November 2008. Archived from the original on 2 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019. Retrieved 18 April 2019.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "LBOD Breach". The Express Tribune. 17 August 2011. Retrieved 18 April 2019.
- ↑ "Environmental changes in Coastal Areas of Sindhi". Centre for Science and Environment (CSE). 2 December 2010. Archived from the original on 2015-09-23. Retrieved 2015-12-28.