ਸ਼ਾਹੀ ਹਮਾਮ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਮੁੱਖ ਗੁੰਬਦ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਫਰੈਸਕੋ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸ਼ਾਹੀ ਹਮਾਮ ( ਉਰਦੂ ਅਤੇ Punjabi: شاہی حمام  ; "ਸ਼ਾਹੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਘਰ " ), ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਹਮਾਮ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਤੁਰਕੀ ਦਾ ਇਸ਼ਨਾਨ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੌਰਾਨ 1635 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਮੁਗਲ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਡਾਕਟਰ, ਇਲਾਮ-ਉਦ-ਦੀਨ ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। [1] [2] [3] ਇਸ਼ਨਾਨਘਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ ਵਕਫ਼,ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ।[4]

ਹਮਾਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਮਾਮ ਨੂੰ ਆਗਾ ਖਾਨ ਟਰੱਸਟ ਫਾਰ ਕਲਚਰ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨ ਲਾਹੌਰ ਅਥਾਰਟੀ ਦੁਆਰਾ 2013 ਅਤੇ 2015 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇਸ਼ਨਾਨਘਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫੰਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਬਹਾਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ 2016 ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੇ ਹਮਾਮ ਦੀ ਸਫਲ ਸੰਭਾਲ ਲਈ, ਜਿਸਨੇ ਇਸਨੂੰ "ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਨ" ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ,ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[5]

ਟਿਕਾਣਾ[ਸੋਧੋ]

ਸ਼ਾਹੀ ਹਮਾਮ ਦਿੱਲੀ ਗੇਟ ਤੋਂ ਕੁਝ ਕਦਮ ਦੂਰ ਅੰਦਰੂਨ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸ਼ਾਹੀ ਹਮਾਮ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ-ਯੁੱਗ ਦਾ ਆਖਰੀ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹਮਾਮ ਹੈ।[6]

ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]

ਮੁਗ਼ਲ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਫ਼ਾਰਸੀ-ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਹਮਾਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ ਉਹ ਪੱਧਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਿਹੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਾਰਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਸੀ।[7]

ਕੁਝ ਦੀਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਗ਼ਲ-ਯੁੱਗ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ।

ਗੈਲਰੀ[ਸੋਧੋ]

  • ਬਾਥਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ
    ਬਾਥਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ
  • ਬਾਥਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਫ੍ਰੈਸਕੋ ਹਨ।
    ਬਾਥਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਭਾਂ ਵਾਲੇ ਦੂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਫ੍ਰੈਸਕੋ ਹਨ।
  • ਬਾਥ ਦੇ ਕੋਲਡ ਚੈਂਬਰ ਨੂੰ ਫਰੈਸਕੋਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
    ਬਾਥ ਦੇ ਕੋਲਡ ਚੈਂਬਰ ਨੂੰ ਫਰੈਸਕੋਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
  • ਸਾਈਡ ਚੈਂਬਰ ਇੱਕ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
    ਸਾਈਡ ਚੈਂਬਰ ਇੱਕ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
  • ਬਹਾਲ ਕੀਤੀ ਸਾਈਟ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉੱਚੇ ਵਾਕਵੇਅ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
    ਬਹਾਲ ਕੀਤੀ ਸਾਈਟ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉੱਚੇ ਵਾਕਵੇਅ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
  • ਬਾਥ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ
    ਬਾਥ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ
  • The baths feature new informational displays
    The baths feature new informational displays
  • Examples of the baths' frescoes
    Examples of the baths' frescoes
  • Examples of the baths' frescoes
    Examples of the baths' frescoes
  • Examples of the baths' frescoes
    Examples of the baths' frescoes
  • The baths feature a cafe
    The baths feature a cafe
  • Hypocausts
    Hypocausts
  • The steam bath features more reserved embellishments
    The steam bath features more reserved embellishments
  • Dome and exhaust vents in the roof of the Shahi Hammam
    Dome and exhaust vents in the roof of the Shahi Hammam
  • The central dome of the cold chamber features geometric frescoes
    The central dome of the cold chamber features geometric frescoes
  • The central dome of the cold chamber features geometric frescoes
    The central dome of the cold chamber features geometric frescoes
  • Some excavated portions are now covered by protective glass for visitors to stand on.
    Some excavated portions are now covered by protective glass for visitors to stand on.
  • Side chambers also feature geometric ceiling designs
    Side chambers also feature geometric ceiling designs

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. ↑ Asher, p.225
  2. ↑ Shelomo Dov Goitein. Studies in Islamic History and Institutions BRILL, 2010 ISBN 9004179313 p 170
  3. ↑ "Masjid Vazir K̲h̲ān". Archnet. Retrieved 25 August 2016. The mosque was founded by Hakim Ilmud Din Ansari, a distinguished physician from Chiniot who received the Ministerial title of 'Wazir Khan' under the reign of Shah Jahan, and was later promoted to the position of Viceroy of Punjab.
  4. ↑ "History and Background in Conservation of the Wazir Khan Mosque Lahore: Preliminary Report on Condition and Risk Assessment". Aga Khan Historic Cities Programme. Aga Khan Cultural Services - Pakistan. 2012. Retrieved 25 August 2016. The spectacular monumental ensemble of the Wazir Khan Mosque in the Walled City of Lahore was built in 1634 during the reign of the Mughal emperor Shah Jahan. Its endowment then comprised the congregational mosque, an elaborate forecourt, a serai, a hammam, a bazaar, and a special bazaar for calligraphers and bookbinders.
  5. ↑ "Lahore's Mughal-era Shahi Hammam wins UNESCO award". Express Tribune. 4 September 2016. Retrieved 22 December 2016.
  6. ↑ "Shahi Hammam Bathhouse". Asian Historical Architecture. Retrieved 27 August 2016.
  7. ↑ "Shahi Hammam Bathhouse". Asian Historical Architecture. Retrieved 27 August 2016.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਸ਼ਾਹੀ_ਹਮਾਮ&oldid=749249" ਤੋਂ ਲਿਆ