ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ
ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ( ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਨੰਬਰਬਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; 1902–26 ਨਵੰਬਰ 1973) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਆਗੂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[1]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਅਘੋਰ ਨਾਥ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਅਤੇ ਬਰਾਦਾ ਸੁੰਦਰੀ ਦੇਬੀ ਦੇ ਅੱਠ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ।
1920 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਏਸੀਐਨ ਨੰਬਰਬਾਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਨੰਬਰਬੀਅਰ ਦੇ ਉਸਦੀ ਸੈਕਟਰੀ, ਈਵਾ ਗੀਸਲਰ ਨਾਲ ਅਫੇਅਰ ਕਾਰਨ ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ।[2] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦੋਵੇਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਨੇ ਆਕਸਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਦੋਵੇਂ ਬਰਲਿਨ ਸ਼ਿਫਟ ਹੋ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਤੀਜੇ ਜੈਸੂਰਿਆ, ਸਰੋਜਨੀ ਨਾਇਡੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਜੋ ਕਿ ਉੱਥੇ ਦਵਾਈ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਉੱਥੇ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ, ਜੈਸੂਰਿਆ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਜਰਮਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਵੀਰੇਂਦਰਨਾਥ ਚਟੋਪਾਧਿਆਏ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਜੋ ਚਟੋ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਫਿਰ MN ਰਾਏ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਈਸਟਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲੇ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1928 ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲੈਸਟਰ ਹਚਿਨਸਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਈ। ਹਚਿਨਸਨ ਨੂੰ ਮੇਰਠ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਾਸਕੋ ਠਹਿਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੰਬਿਆਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਪਰਤਣ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਦੀ ਮਾਲਕਣ ਈਵਾ MN ਰਾਏ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮੀ, ਲੁਈਸ ਗੀਸਲਰ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਨੇ ਛੇ ਸਾਲ ਤੱਕ ਨੰਬਰਬਾਰ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ। 1938 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ISCUS ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ RM ਜੰਭੇਕਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।[3] ਉਹ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਸਨ।[4] ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਐਡਗਰ ਸਨੋ 1931 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਆਇਆ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਇੱਕ ਲੇਖ, "ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵਿਦਰੋਹ" ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ,[5] ਕਿ ਸੁਹਾਸਿਨੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਔਰਤ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ।
ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸੁਹਾਸਿਨੀ 1950 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੱਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਪਰ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ ਉਭਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਅਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਈ। ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਐਨਜੀਓ, ਨਿਊ ਵਰਕ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਅੰਤ ਤੱਕ।
60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵ੍ਹੀਲਚੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਪਈ। 1973 ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Communist captain". Frontline. August 2012. Retrieved 8 March 2015.
- ↑ "Nehru aide Nambiar not a spy, but a patriot". Deccan Chronicle. 28 October 2014. Retrieved 8 March 2015.
- ↑ Vappala Balachandran,Life in Shadow,Roli Books
- ↑ Anu Kumar (5 February 2014). Sarojini Naidu: THE NIGHTINGALE AND THE FREEDOM FIGHTER: WHAT SAROJINI NAIDU DID, WHAT SAROJINI NAIDU SAID. Hachette India. p. 14. ISBN 978-93-5009-820-2.
- ↑ Huebner, Lee W. (2009), Encyclopedia of Journalism, SAGE Publications, Inc., doi:10.4135/9781412972048.n199, ISBN 9780761929574
{{citation}}:|chapter=ignored (help); Missing or empty|title=(help)