ਰੁਬੀਏਸੀ
ਰੁਬੀਏਸੀ /r uː b i ɪ ʃ iː / ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੌਫੀ, ਮੈਡਰ, ਜਾਂ ਬੈੱਡਸਟ੍ਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦਰੱਖਤ, ਝਾੜੀਆਂ, ਲਿਆਨਾ, ਜਾਂ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਡੰਡੀ ਸਟਿਪੁਲਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੂਪ ਐਕਟਿਨੋਮੋਰਫਿਕ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੇ ਸਧਾਰਨ, ਉਲਟ ਪੱਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 620 ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 13,500 ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਐਂਜੀਓਸਪਰਮ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਰੁਬੀਏਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਵੰਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਬਟ੍ਰੋਪਿਕਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ।[1] ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੌਫੀ, ਕੌਫੀ ਦਾ ਸਰੋਤ, ਸਿਨਕੋਨਾ, ਐਂਟੀਮਲੇਰੀਅਲ ਐਲਕਾਲਾਇਡ ਕੁਇਨਾਈਨ ਦਾ ਸਰੋਤ, ਕੁਝ ਰੰਗਦਾਰ ਪੌਦੇ ( ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਰੂਬੀਆ ), ਅਤੇ ਸਜਾਵਟੀ ਕਿਸਮਾਂ ( ਜਿਵੇਂ, ਗਾਰਡੇਨੀਆ, ਆਈਕਸੋਰਾ, ਪੇਂਟਾਸ ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਰਣਨ
[ਸੋਧੋ]ਰੂਬੀਏਸੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸੁਮੇਲ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹਨ-ਉਲਟ ਜਾਂ ਘੁਰਨੇ ਵਾਲੇ ਪੱਤੇ ਜੋ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਡੰਡੀ ਸਟਿਪੁਲਸ, ਟਿਊਬੁਲਰ ਸਿਮਪੈਟਲਸ ਐਕਟਿਨੋਮੋਰਫਿਕ ਕੋਰੋਲਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘਟੀਆ ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵੰਡ ਅਤੇ ਪੈਦਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ
[ਸੋਧੋ]ਰੁਬੀਏਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਵੰਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਰੇਗਿਸਤਾਨਾਂ ਵਰਗੇ ਅਤਿਅੰਤ ਵਾਤਾਵਰਣਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਪੈਟਰਨ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਵੰਡ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਗਰਮ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਪਵਾਦ ਰੂਬੀਏ ਕਬੀਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਸ਼ੀਲ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਹੀ ਪੈਨਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਹਨ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ Ixora, Psychotria ), ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੈਲੀਓਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਫਰੋ-ਅਮਰੀਕਨ ਵੰਡ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਬਿਸੀਆ )। ਸਧਾਰਣ ਰੂਬੀਸੀਅਸ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਫਲੋਰਿਸਟਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਕੋਲੰਬੀਆ, ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਅਤੇ ਨਿਊ ਗਿਨੀ ਵਿੱਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਖੇਤਰ ਲਈ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵੈਨੇਜ਼ੁਏਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨਤਾ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਲੰਬੀਆ ਅਤੇ ਕਿਊਬਾ ਹੈ[2]।
ਰੂਬੀਏਸੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੱਕੜ ਵਾਲੇ ਪੌਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵੁਡੀ ਰੂਬੀਸੀਅਸ ਬੂਟੇ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੱਧ-ਉਚਾਈ ਵਾਲੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਰੁਬੀਏਸੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ (ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ, ਉਚਾਈ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਬਣਤਰ, ਆਦਿ) ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਲੜੀ ਨੂੰ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੀੜ੍ਹੀ ਅਕਸਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ)।