ਖੁਰਾਕ (ਪੋਸ਼ਣ)
ਪੋਸ਼ਣ ਵਿੱਚ, ਖੁਰਾਕ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜੀਵਾਣੂ ਦੁਆਰਾ ਖਾਧਾ ਭੋਜਨ ਦਾ ਜੋੜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[1] ਸ਼ਬਦ ਖੁਰਾਕ ਅਕਸਰ ਸਿਹਤ ਜਾਂ ਵਜ਼ਨ-ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ (ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਅਕਸਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ) ਲਈ ਪੋਸ਼ਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਾਖਲੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਸਾਹਾਰੀ ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਦੋਵੇਂ ਹਨ, ਹਰੇਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਕੁਝ ਖਾਣੇ ਦੀ ਪਸੰਦ ਹੈ ਜਾਂ ਕੁਝ ਖਾਣੇ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਇਹ ਨਿੱਜੀ ਸਵਾਦ ਜਾਂ ਨੈਤਿਕ ਕਾਰਣਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖੁਰਾਕ ਸੰਬੰਧੀ ਚੋਣਾਂ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਮੁਕੰਮਲ ਪੋਸ਼ਣ ਲਈ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਐਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਫੈਟ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਫੈਟ ਐਸਿਡ ਅਤੇ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਅਤੇ ਚਰਬੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਊਰਜਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਡਾਇਟਰੀ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਚੋਣਾਂ ਜੀਵਨ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਹਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਚੋਣਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਕੁਝ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੇ ਖਾਣੇ ਯੋਗ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਸਿਰਫ਼ ਕੋਸ਼ੀਰ ਖਾਦ ਦੀ ਆਗਿਆ ਯਹੂਦੀ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਦੁਆਰਾ ਹਲਾਲ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੋਧੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਥਾ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਪਰਦਾਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਮਾਸ ਖਾਣ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਆਧੁਨਿਕ ਆਦਰਸ਼ ਹੈ। ਜੈਨ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹਨ ਅਤੇ ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭੋਜਨ ਚੋਣ
[ਸੋਧੋ]ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਚਕਤਾਵਾਦ, ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ, ਵੈਜੀਨਿਸ਼ਮ, ਫਲੋਰਿਲਿਜ਼ਮ) ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦੇ ਕਾਰਣਾਂ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ, ਜਾਂ ਵਾਤਾਵਰਨ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਜੋ ਕਿ ਭੋਜਨ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੈ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਗਲਤ ਹੋਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੱਚਾ ਭੋਜਨਵਾਦ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮਕਾਲੀ ਰੁਝਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ੁਰਾਕ ਲਈ ਟਿਊਨਿੰਗ ਜਾਂ ਪੂਰਕਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਵਿਟਾਮਿਨ ਆਮ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ।
ਵਜ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ
[ਸੋਧੋ]ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਜਾਂ ਭਾਰ ਵਧਣ ਲਈ ਖਾਸ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਲੈਣ ਜਾਂ "ਖੁਰਾਕ ਤੇ ਜਾਣ" ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਊਰਜਾ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੁਆਰਾ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਜਾਂ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਝ ਖਾਣਿਆਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂ ਬਦਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਖੁਰਾਕ ਅਕਸਰ ਕਸਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖਾਸ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸਿਹਤ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਦੂਸਰੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। "ਸਿਹਤਮੰਦ ਖ਼ੁਰਾਕ" ਅਤੇ "ਭਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਖ਼ੁਰਾਕ" ਸ਼ਬਦ ਅਕਸਰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਜ਼ਨ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਖ਼ੁਰਾਕ ਲੈਣਾ ਸਿਹਤ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ, ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਦੇ ਸਹੀ ਸੰਤੁਲਨ ਨਾਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏਗਾ।[2]
ਖਾਣਾ ਵਿਕਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਖਾਣ ਵਿਕਾਰ ਇੱਕ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਭੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਾਧਾਰਣ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਤਾਂ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਰਾਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਿਹਤ
[ਸੋਧੋ]ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਉੱਚਤਮ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰੀ ਜਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਮੀਰ ਅਯੋਗਤਾ ਵਾਲੇ ਕੈਲੋਰੀ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਢੁਕਵੇਂ ਭੋਜਨ ਵਿਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।[3]
ਸਿਹਤ ਏਜੰਸੀਆਂ ਇਹ ਸੁਝਾਉ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲੋਕ ਊਰਜਾ-ਸੰਘਣੇ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ, ਪਲਾਂਟ ਆਧਾਰਤ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ, ਲਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਸਚਿਤ ਮੀਟ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਆਮ ਭਾਰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।[4]
ਨੋਟ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ noun, def 1 Archived 2010-01-07 at the Wayback Machine. – askoxford.com
- ↑ "Healthy Eating: How do you get started on healthy eating?". Webmd.com. 2009-10-12. Retrieved 2011-12-11.
- ↑ "Told to Eat।ts Vegetables, America Orders Fries" article by Kim Severson in The New York Times September 24, 2010, accessed September 25, 2010
- ↑ "Policy and Action for Cancer Prevention Food, Nutrition, and Physical Activity" (PDF). World Cancer Research Fund & American।nstitute for Cancer Research. 2010. Archived from the original (PDF) on 2015-09-11. Retrieved 2018-05-20.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)