ਕੋਲੰਬੀਆ ਨਦੀ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਕੋਲੰਬੀਆ ਨਦੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Columbia River) ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਦੀ ਹੈ। ਨਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ, ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਰੌਕੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚੋੰ ਉੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਪੱਛਮ ਨੂੰ ਵੈਸਟਰਾਂਸ ਅਤੇ ਓਰੇਗਨ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਹੱਦ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਦੀ 1,233 ਮੀਲ (2000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਲੰਬੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਨ ਨਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਡਰੇਨੇਜ ਬੇਸਿਨ ਲਗਭਗ ਫਰਾਂਸ ਦਾ ਆਕਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੱਤ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਚੌਥੀ-ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਦੀ ਵਾਲੀਅਮ ਨਾਲ, ਕੋਲੰਬੀਆ ਕੋਲ ਪੈਸਿਫਿਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਨਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੈ।

ਕੋਲੰਬੀਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਤੋਂ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਐਨਾਡਰੋਮੋਸ ਮੱਛੀ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਾਈਗਰੇਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੱਛੀਆਂ - ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਲਮੋਨ ਸਪੀਸੀਜ਼ - ਮੂਲ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਨਿਰਭਰਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਅਮਰੀਕੀ ਜਹਾਜ਼ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਗੈਰ-ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਬਰਤਨ ਬਣ ਗਿਆ; ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਕਸਪਲੋਰਰ ਨੇ ਓਰੀਗਨ ਕੋਸਟ ਰੇਂਜ ਦੇ ਵਿਲਮੈਟ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਨੇਵੀਗੇਟ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਫਰ ਵਪਾਰਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ। ਓਵਰਲੈਂਡ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਵਿਜ਼ਮੈਟ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਨਿਮਾਣੇ ਪਰ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਰਿਵਰ ਗੋਰਜ ਰਾਹੀਂ ਦਾਖ਼ਲ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਨੇ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵਾਦੀ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਨਦੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟੀਮਸ਼ਿਪਾਂ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਸਹੂਲਤ; ਉੱਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਿੰਕਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੇ ਸਨ।

ਉੱਨੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ, ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੇ ਨਦੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਬੇੜੀ ਦੇ ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ, ਨੀਲ ਕੋਲੰਬੀਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਕ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ ਨੇ ਸ਼ਿਪਿੰਗ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ, ਸਾਂਭਿਆ ਅਤੇ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ, ਊਰਜਾ ਉਤਪਾਦਨ, ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ, ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਹੜ੍ਹ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਡੈਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਕੋਲੰਬੀਆ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਟੈੱਮ ਤੇ 14 ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਡੈਮਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਪਣ-ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ 44 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਦੀ ਦੇ ਦੋ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਨਫੋਰਡ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਪੋਟੋ ਟੌਨੀਅਮ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਸਾਈਟ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਾਟਰਸ਼ੇਡ ਵਿੱਚ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਚੱਕਰ[ਸੋਧੋ]

ਕੋਲੰਬੀਆ ਦਰਿਆ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਐਂਥਰੋਪੋਜੇਨਿਕ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਈਸਟੁਰਾਇਨ ਵਿੱਚ ਤਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਿਕਸਿੰਗ, ਅਤੇ ਪੈਸਿਫਿਕ ਡੈੱਕਡਲ ਓਸਸੀਲੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਏਲ ਨੀਨੋ ਸੌਰਡ ਓਸਸੀਲੇਸ਼ਨ (ਮੌਸਮੀ ਚੱਕਰ ਜੋ ਕਿ ਖੇਤਰੀ ਬਰੈਪੈਕ ਅਤੇ ਨਦੀ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ) ਵਰਗੀਆਂ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਪੈਟਰਨ।[1][2] ਕੋਲੰਬੀਆ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਮੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਮੈਸਿਡਿੰਗ, ਪੱਤਾ ਲਿਟਰ, ਸੈਲਮੋਨ ਦੇ ਲਾਸ਼ਾਂ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ 'ਤੇ ਮੁੱਖ ਐਥਰੋਪੋਜੈਨਿਕ ਅਸਰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸੀਵਰੇਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਲੌਗਿੰਗ ਅਤੇ ਡੈਮਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਨ।[3][4]

ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਨਹਿਰੀ ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਨਦੀ ਅਤੇ ਡੈਮਾਂ ਤਕ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਨਦੀ ਦੇ ਨਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ। ਸਿਰਹਾਣੇ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰੀ, ਸੈਲਮੋਨ ਦੌੜ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹੈ।[5] ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਨਹਿਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਡੈਮ ਅਤੇ ਸਿੰਹਕ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਜੋ ਕਿ ਡਾਇਟੌਮਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਫਾਈਟੋਪਲਾਕਨਟਨ। ਡੈਮਾਂ ਵੀ ਸਲਮੋਨ ਪ੍ਰਵਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਰੁਕਾਵਟ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮੀਥੇਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।[6] ਕੋਲੰਬੀਆ ਨਦੀ ਦੇ ਨਦੀ ਨੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਦਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ;[7] ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਉੱਜਵਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[8]

ਨੋਟ ਅਤੇ ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. "Fate and Transport of Nitrogen | Environmental Assessment Program | Washington State Department of Ecology, Puget Sound". www.ecy.wa.gov. Archived from the original on ਦਸੰਬਰ 8, 2017. Retrieved ਨਵੰਬਰ 7, 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  2. Hamlet, Alan F.; Lettenmaier, Dennis P. (November 1, 1999). "Columbia River Streamflow Forecasting Based on ENSO and PDO Climate Signals". Journal of Water Resources Planning and Management. 125 (6): 333–341. doi:10.1061/(ASCE)0733-9496(1999)125:6(333).
  3. "Natural Sources of Nitrogen | Sources and Pathways | Environmental Assessment Program | Washington State Department of Ecology". www.ecy.wa.gov. Archived from the original on ਦਸੰਬਰ 8, 2017. Retrieved ਨਵੰਬਰ 4, 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. Hileman, James (July 1975). "Columbia River Nutrient Study". Environmental Protection Agency.
  5. "Why Protect Salmon – Wild Salmon Center". Wild Salmon Center (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved November 27, 2017.
  6. Friedl, Gabriela; Wüest, Alfred (April 1, 2002). "Disrupting biogeochemical cycles – Consequences of damming". Aquatic Sciences (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 64 (1): 55–65. doi:10.1007/s00027-002-8054-0. ISSN 1015-1621.
  7. Gilbert, Melissa; Needoba, Joseph; Koch, Corey; Barnard, Andrew; Baptista, Antonio (July 1, 2013). "Nutrient Loading and Transformations in the Columbia River Estuary Determined by High-Resolution।n Situ Sensors". Estuaries and Coasts (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 36 (4): 708–727. doi:10.1007/s12237-013-9597-0. ISSN 1559-2723.
  8. Lohan, Maeve C.; Bruland, Kenneth W. (February 1, 2006). "Importance of vertical mixing for additional sources of nitrate and iron to surface waters of the Columbia River plume:।mplications for biology". Marine Chemistry. 98 (2): 260–273. doi:10.1016/j.marchem.2005.10.003.