ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਰਸੋਈ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਜਲੰਧਰ, ਪਟਿਆਲਾ, ਪਠਾਨਕੋਟ ਅਤੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਹਨ। ਪਟਿਆਲਾ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਅਮੀਰ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਹੈ।
ਵਾਹਗਾ ਬਾਰਡਰ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਹਗਾ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Wagah, ਹਿੰਦੀ: वाघा, उर्दू: واہگہ) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਬਾਰਡਰ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਸੜਕ ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਟਰਮੀਨਲ ਹੈ, ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚਕਾਰ ਜੀ ਟੀ ਰੋਡ 'ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸਰਹੱਦ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ 24 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (15 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 32 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (20 ਮੀਲ) ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਅਟਾਰੀ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਪਿੰਡ ਤੋਂ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (1.9 ਮੀਲ) ਹੈ।
ਵਾਹਗਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵਾਗ੍ਹਾ ਨਾਂ ਦਾ ਇਕ ਪਿੰਡ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਵੰਡਣ ਵਾਲੀ ਸੀਮਾ ਰੇਖਾ ਕਲੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਇਕ ਰੇਖਾ ਕੋਲ ਸਥਿੱਤ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਬਾਰਡਰ ਲਾਈਨ ਦੇ 600 ਮੀਟਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਹੈ। 1947 ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਆਏ ਪਰਵਾਸੀ ਇਸ ਬਾਰਡਰ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਅੱਜ ਵਾਲੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗਏ ਸਨ। ਵਾਹਗਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੱਖਣ ਵੱਲ 400 ਮੀਟਰ ਅਤੇ ਬਾਰਡਰ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 100 ਮੀਟਰ ਹੀ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਬਾਰਡਰ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਨੂੰ ਵਾਹਗਾ ਬਾਰਡਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਅਟਾਰੀ ਬਾਰਡਰ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਪਿੰਡ ਅਟਾਰੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਸਰਹੱਦ ਲਾਈਨ ਤੋਂ 500 ਮੀਟਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਘਾ ਸਰਹੱਦੀ ਸਮਾਰੋਹ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਹੱਦ ਗੇਟ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਝੰਡਾ ਸਮਾਗਮ ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫੋਰਸ (ਬੀ.ਐਸ.ਐਫ.) ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰੇਂਜਰਾਂ (ਪੀ.ਆਰ.) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵਿਰਾਸਤ-ਏ-ਖਾਲਸਾ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਰਾਸਤ-ਏ-ਖਾਲਸਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਸ਼੍ਰੀ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 45 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ।
ਖਟਕੜ ਕਲਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਖਟਕੜ ਕਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਕਸਬੇ ਬੰਗਾ ਅਤੇ ਨਵਾਂਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਦਾਰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸੀ। ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਗਰ, ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਮਗਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1][2]
ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ, ਕੌਮੀ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ (ਪੰਜਾਬੀ: हुसैनीवाला) ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ।ਇਹ ਸਤਲੁਜ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਹੁਸੈਨੀਵਾਲਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸ਼ਹੀਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆਂ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਰਸਮ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।
ਦੁਰਗਿਆਨਾ ਮੰਦਰ
[ਸੋਧੋ]ਦੁਰਗਿਆਨਾ ਮੰਦਰ, ਦੁਰਗਾ ਤੀਰਥ ਅਤੇ ਸੀਤਲਾ ਮੰਦਿਰ, ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।[3] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਿਰ, ਇਸਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।[4] ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕਿਲਾ ਮੁਬਾਰਕ
[ਸੋਧੋ]ਕਿਲ੍ਹਾ ਮੁਬਾਰਕ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Qila Mubarak, ਹਿੰਦੀ: क़िला मुबारक, उर्दू: قلعہ مبارک), ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਠਿੰਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਾਰਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿਚ 90-110 ਈ. ਤੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਜਿਉਂਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਰਜ਼ੀਆ ਸੁਲਤਾਨ, ਉਸ ਦੀ ਹਾਰ' ਤੇ ਕੈਦ ਇਥੇ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੱਦੀ ਤੋਂ ਲਾਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੁਸ਼ਾਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਮਰਾਟ ਕੰਨਿਸ਼ਕਾ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ / ਬੈਕਟਰੀਆ 'ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾਬ ਨੇ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕਨੀਸ਼ਕਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਉਸਾਰਿਆ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Singh & Hooja 2007, pp. 12–13
- ↑ Gaur 2008, pp. 53–55
- ↑ Discover Punajb. Parminder Singh Grover. pp. 28–29. GGKEY:LDGC4W6XWEX.
- ↑ "Durgiana Temple (Lakshmi Narain Temple)". National Informatics center.