ਚੀਨੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ
ਚੀਨੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਜੰਗ ਸੀ ਜੋ ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ (1912-1949) ਦੀ ਕੌਮਿਨਟਾਂਗ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਚੀਨ ਅਤੇਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ 1927 ਅਤੇ 1949 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰੁਕ ਰੁਕ ਕੇ ਚੱਲੀ ਸੀ। ਇਹ ਯੁੱਧ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅੰਤਰਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਅਗਸਤ 1927 ਤੋਂ 1937 ਤੱਕ, ਕੇਐਮਟੀ-ਸੀਪੀਸੀ ਗੱਠਜੋੜ ਉੱਤਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰ ਲਿਆ। 1937 ਤੋਂ 1945 ਤੱਕ, ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਅਤੇ ਦੂਸਰਾ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਫਰੰਟ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਚੀਨ ਉੱਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ। ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਹਾਰ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸੀ ਪੀ ਸੀ ਦਾ 1945–1949 ਵਿੱਚ ਯੁੱਧ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਪ੍ਰਾਪਤ ਉੱਪਰ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਚੀਨੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਇਨਕਲਾਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਚੀਨ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ 1949 ਵਿੱਚ ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਿਲਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ (ਪੀ.ਆਰ.ਸੀ.) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਨੂੰ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਟਾਪੂ ਤੇ ਸਿਮਟਣਾ ਪਿਆ।[1] ਤਾਇਵਾਨ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਟਰੇਟ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਪਾਸੀਂ ਦੋਨੋਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਥਾਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕ ਰੇੜਕਾ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਚੀਨ ਲੋਕ ਗਣਰਾਜ ਦੋਵੇਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਚੀਨ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਜਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਬਹਿਸ ਜਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਹੈ।[2] ਤਾਇਵਾਨ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਟਰੇਟ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਪਾਸੀਂ ਦੋਨੋਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਥਾਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸੈਨਿਕ ਰੇੜਕਾ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਚੀਨ ਲੋਕ ਗਣਰਾਜ ਦੋਵੇਂ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਚੀਨ ਦੀ ਜਾਇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਪਿਛੋਕੜ[ਸੋਧੋ]
ਸਿਨਹਾਈ ਇਨਕਲਾਬ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕਿੰਗ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੁਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ਵਲੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਗਣਤੰਤਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚੀਨ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦੀ ਗੁਜ਼ਰਿਆ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਬੇਇੰਗ ਸਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪੇਕਿੰਗ ਸੀ। ਯੁਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਂਗਕਸ਼ੀਅਨ ਸਮਰਾਟ ਵਜੋਂ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। 1916 ਵਿੱਚ ਯੁਆਨ ਸ਼ਿਕਾਈ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਸਾਬਕਾ ਬੇਯਾਂਗ ਆਰਮੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਸਾਲ ਸਨ। ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ, ਕੌਮਿਨਟਾਂਗ ਨੇ ਸੁਨ ਯਾਤ ਸਨ, ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਗੁਆਂਗਜ਼ੂਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਬੇਇੰਗ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਅੰਦੋਲਨ ਕੀਤੇ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Lew, Christopher R.; Leung, Pak-Wah, eds. (2013). Historical Dictionary of the Chinese Civil War. Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, Inc. p. 3. ISBN 978-0810878730.
{{cite book}}: Invalid|ref=harv(help) - ↑ Green, Leslie C. The Contemporary Law of Armed Conflict. p. 79.