ਆਰਥੁਰ ਹੈਂਡਰਸਨ
ਆਰਥੁਰ ਹੈਂਡਰਸਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Arthur Henderson; 13 ਸਤੰਬਰ 1863 - 20 ਅਕਤੂਬਰ 1935) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੋਹੇ ਦਾ ਮੋਲਡਰ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਰਾਜਨੇਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਕਿਰਤ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਤਿੰਨ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵੱਖਰੇ ਕਾਰਜ ਕੀਤੇ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਖੰਡਤਾ, ਉਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਅਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਿਆਂ “ਅੰਕਲ ਆਰਥਰ” ਕਿਹਾ। ਉਹ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਹਸਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੀਆਂ ਨੇੜਲੀਆਂ ਸਨ। ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੇ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਉਸਦੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਅਸਫਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਆਰਥਰ ਹੈਂਡਰਸਨ ਦਾ ਜਨਮ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ 10 ਪੈਟਰਸਨ ਸਟ੍ਰੀਟ, ਐਂਡਰਸਨ, ਗਲਾਸਗੋ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰ ਐਗਨੇਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਡੇਵਿਡ ਹੈਂਡਰਸਨ, ਇੱਕ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਵਰਕਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਆਰਥਰ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹੈਂਡਰਸਨ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਟਾਈਨ ਉੱਤੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਅਗਨੀਜ਼ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰੌਬਰਟ ਹੀਥ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।
ਹੈਂਡਰਸਨ ਨੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਰਾਬਰਟ ਸਟੀਫਨਸਨ ਅਤੇ ਸੰਨਜ਼ ਦੇ ਜਨਰਲ ਫਾਉਂਡਰੀ ਵਰਕਸ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ. ਸਤਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਥੇ ਆਪਣੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਸਾਊਥੈਂਪਟਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਨਿਊਕੈਸਲ-ਓਲ-ਟਾਇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੋਹੇ ਦੇ ਢੱਕਣ (ਫਾਉਂਡਰੀਮੈਨ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਇਆ।
1879 ਵਿੱਚ ਹੈਂਡਰਸਨ ਇੱਕ ਮੈਥੋਡਿਸਟ ਬਣ ਗਿਆ (ਪਹਿਲਾਂ ਕਲੀਸਿਯਾਵਾਦੀ ਸੀ) ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਬਣ ਗਿਆ। 1884 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਲਗਾਇਆ।
ਯੂਨੀਅਨ ਆਗੂ
[ਸੋਧੋ]1892 ਵਿਚ, ਹੈਂਡਰਸਨ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਆਇਰਨ ਫਾਊਂਡਰਜ਼ ਲਈ ਅਦਾਇਗੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਨਾਰਥ ਈਸਟ ਕਨਸੀਲੇਸ਼ਨ ਬੋਰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਵੀ ਬਣਿਆ। ਹੈਂਡਰਸਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਹੜਤਾਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ, ਉਸਨੇ ਟ੍ਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਜਨਰਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਹੜਤਾਲਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ।
ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ
[ਸੋਧੋ]1900 ਵਿੱਚ ਹੈਂਡਰਸਨ 129 ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਕਿਅਰ ਹਾਰਡੀ ਦੀ ਲੇਬਰ ਰਿਪ੍ਰੈਜ਼ਟਟੇਸ਼ਨ ਕਮੇਟੀ (ਐਲਆਰਸੀ) ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1903 ਵਿਚ, ਹੈਂਡਰਸਨ ਐਲਆਰਸੀ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉਪ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਬਰਨਾਰਡ ਕੈਸਲ ਲਈ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਐਮਪੀ) ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।
1906 ਵਿਚ, ਐਲਆਰਸੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 29 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ। 1908 ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਹਾਰਡੀ ਨੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਹੈਂਡਰਸਨ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 1910 ਵਿਚ, ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤਕ ਆਗੂ ਰਿਹਾ।[1]
ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ
[ਸੋਧੋ]1929 ਵਿਚ, ਲੇਬਰ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਮੈਕਡੋਨਲਡ ਨੇ ਹੈਂਡਰਸਨ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਅਹੁਦਾ ਹੈਂਡਰਸਨ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਯੂਐਸਐਸਆਰ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਹੈਂਡਰਸਨ ਨੇ ਲੀਗ ਆਫ਼ ਨੇਸ਼ਨਜ਼ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।[2]
ਕਰੀਅਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ
[ਸੋਧੋ]ਹੈਂਡਰਸਨ ਕਲੇਅ ਕਰਾਸ ਵਿਖੇ ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਵਾਰ ਚੁਣੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਨੌਖਾ ਕਾਰਨਾਮਾ ਹਾਸਲ ਕਰਦਿਆਂ ਜਿਥੇ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਨਹੀਂ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਿਛਲੀ ਸੀਟ ਗੁਆਉਣ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਉਸ ਕੋਲ ਹੈ।
ਹੈਂਡਰਸਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਯੁੱਧ ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਈ। ਉਸਨੇ ਵਰਲਡ ਲੀਗ ਆਫ਼ ਪੀਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜੇਨੇਵਾ ਨਿਹੱਥੇਬੰਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1934 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2013 ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਨੋਬਲ ਮੈਡਲ ਨਿਊਕੈਸਲ ਦੇ ਲਾਰਡ ਮੇਅਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[3]
ਹੈਂਡਰਸਨ ਦੀ ਮੌਤ 1935 ਵਿਚ, 72 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਹੈਂਡਰਸਨ ਦੇ ਤਿੰਨੋਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਮਹਾਨ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ ਵੇਖੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ, ਡੇਵਿਡ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਡਲਸੇਕਸ ਰੈਜੀਮੈਂਟ (ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਦੇ ਖੁਦ ਦੇ ਡਿਊਕ) ਦੇ ਨਾਲ ਕਪਤਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 1916 ਵਿੱਚ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਲੇਬਰ ਦੇ ਰਾਜਨੇਤਾ ਬਣੇ: ਦੂਸਰਾ ਪੁੱਤਰ ਵਿਲੀਅਮ ਨੂੰ 1945 ਵਿੱਚ ਬੈਰਨ ਹੈਂਡਰਸਨ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਤੀਜਾ ਪੁੱਤਰ ਆਰਥਰ, 1966 ਵਿੱਚ ਬੈਰਨ ਰੌਲੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੈਨਚੇਸਟਰ ਦੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਹਿਸਟਰੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਲੇਬਰ ਹਿਸਟਰੀ ਆਰਕਾਈਵ ਐਂਡ ਸਟੱਡੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਆਰਥਰ ਹੈਂਡਰਸਨ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਆਪਣੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ 1915 ਤੋਂ 1935 ਤਕ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ।[4]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ From 1903 to 1904, Henderson served as mayor of Darlington, County Durham.<https://www.thenorthernecho.co.uk/news/10330798.arthur-henderson-a-labour-pioneer/>
- ↑ David Carlton (1970). MacDonald versus Henderson: The Foreign Policy of the Second Labour Government. Palgrave Macmillan. ISBN 9781349006755.
- ↑ "Nobel Peace Prize Medal Stolen in Newcastle". BBC News. 3 April 2013.
- ↑ Collection Catalogues and Descriptions, Labour History Archive and Study Centre, archived from the original on 13 ਜਨਵਰੀ 2015, retrieved 20 January 2015