ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ
ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ | |
|---|---|
 ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਇੱਕ ਕਥਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ | |
| ਜਨਮ | 6 ਅਕੂਬਰ 1950 |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤ |
| ਨਾਗਰਿਕਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ |
| ਸਾਥੀ | ਸਨਤ ਭਾਟੇ |
| ਬੱਚੇ | ਭੁਗਤਾਨ ਭੱਤਾ |
ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ (ਮਰਾਠੀ: शमा भाटे) (ਜਨਮ 6 ਅਕਤੂਬਰ 1950) ਜਿਸਨੂੰ ਸ਼ਮਾ ਤਾਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਥਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਕੈਰੀਅਰ 40 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਮਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਕਥਕ ਸਿੱਖ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਰਿਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਥਕ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ ਨਦਰੂਪ[1] ਦੀ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਕਲਾਤਮਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਹੈ[2]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਅਕਤੂਬਰ 1950 ਨੂੰ ਬੇਲਗਾਮ (ਹੁਣ ਬੇਲਗਾਵੀ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਗੁਲਾਬ ਬੈਸਾ ਨਾਇਕ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਾਧਰ ਜੀ ਨਾਈਕ ਦੇ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ 1974 ਵਿੱਚ ਸਨਤ ਭਾਟੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗੁਰੂ ਰੋਹਿਨੀ ਭਾਟੇ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਅੰਗਦ ਭਾਟੇ ਹੈ।
ਸਿਖਲਾਈ
[ਸੋਧੋ]ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਗੁਰੂ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਰੋਹਿਨੀ ਭਾਟੇ[3] ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੇਲੀ ਅਤੇ ਨੂੰਹ ਹੈ।[4] ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਖਲਾਈ ਕਥਕ ਸਮਰਟ ਪੰ. ਬਿਰਜੂ ਮਹਾਰਾਜ ਅਤੇ ਪੰ. ਮੋਹਨਰਾਓ ਕਾਲੀਅਨਪੁਰਕਰ ਤੋਂ ਲਈ। ਕਥਕ ਨਾਚ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਮੁਹਾਵਰਾ ਜਿਹੜਾ ਉਪਰੋਕਤ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 'ਤਾਲ' ਅਤੇ 'ਲਾਇਆ' ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਵੇਕਲਾ ਹੈ, ਤਬਲਾ ਤਾਲ ਦੇ ਵਾਦਕ ਅਤੇ ਵਿਖਿਆਨਕ ਪੰ. ਸੁਰੇਸ਼ ਤਲਵਾਲਕਰ ਹਨ।[5]
ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਕੇਂਦਰ, ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲੰਦਾ ਕਾਲਜ, ਨਾਗਪੁਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਕਾਲਜ, ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਪੀਠ ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗ ਗੁਰੂਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਉਸ ਦੇ ਤੀਹ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਤੋਂ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 12 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਐਚ ਆਰ ਡੀ ਸੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ (ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ), ਅਤੇ ਸੀ ਸੀ ਈ ਆਰ ਟੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ (ਜੂਨੀਅਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ) ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[6]
ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਦਾ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਿਕ ਰਚਨਾ[7] ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ।[8] ਉਸਨੇ ਦੋਵਾਂ ਰਵਾਇਤੀ[9] ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਥਕ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਫਾਰਮੈਟ ਨਾਲ ਵੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਰਚਨਾਵਾਂ- ਟੇਲਜ਼, ਤਰਨਾਸ, ਥੁਮਰੀਸ ਆਦਿ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ (9, 10 ਅਤੇ 11 ਬੀਟਾਂ ਦੇ ਤਾਲ ਚੱਕਰ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ); ਸੰਵਾਦ (ਡੋਮੂਹੀ ਰਚਨਾ), ਲੇਓਸੋਪਨ (ਰਵਾਇਤੀ ਕਥਕ ਕ੍ਰਮ ਪੰਚਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ)। ਸਾਲ 2015 ਤੋਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਮਹਾਬਰਾਥ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਵੇਖੀ ਅਤੇ "ਅਤਿਤ ਕੀ ਪਰਛਾਇਆ - ਮਹਾਭਾਰਤ ਸਾਗਾ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਾਂ" ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ।[10] ਡਾਂਸਰਾਂ ਨੇ 7 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਨਾਚਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਜੋ ਗਾਇਕਾ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ 85 ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ਸਮਾਰੋਹ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਨਦਰੂਪ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਡਾਂਸ ਬੈਲੇ ਸੀ 'ਚਲ ਵਹੀ ਦੇਸ'।[11] 2018 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ੇ ਉਤਪਾਦਨ ਹਨ।
1. ਚਤੁਰੰਗ ਕੀ ਚੌਪਾਲ - ਇਹ ਨਿਰਮਾਣ ਚਾਰ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰੰਗ-ਸਾਹਿਤ, ਸਰਗਮ, ਨਚ ਕੇ ਬੋਲ ਅਤੇ ਤਰਾਨਾ ਦੇ ਚਾਰ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਬਰੀਕੀ ਨਾਲ ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇਸ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।[12]
2. ਗੂੰਜ - ਸ਼ਮਾ ਤਾਈ ਦੀ ਨਵੀਨਤਮ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅੰਦਰਲੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਦੁਆਰਾ ਭਾਵ ਅਤੇ ਅਭਿਨਯਾ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ[2] ਗੁਰੂ ਸ਼ਮਾ ਭਾਟੇ ਮੈਡਮ ਮੈਨਕਾ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਅਧਾਰ ਤੇ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[13]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
[ਸੋਧੋ]- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਪੁਰਸਕਾਰ - 2011 ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
- 2012 ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਦਰਪਣ ਪੁਰਸਕਾਰ
- ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੁਲਗੁਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾਨ, 2012 ਦੁਆਰਾ ਕਲਾ ਸੰਵਰਧਨ ਪੁਰਸਕਾਰ।
- ਕਲਾਨਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਕਲਾ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ, 2013।
- ਪੁਣੇ ਨਗਰ ਨਿਗਮ, 2018 ਦੁਆਰਾ ਰੋਹਿਣੀ ਭਾਟੇ ਪੁਰਸਕਾਰ।
- ਕਥਕ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅਣਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ, 2018 'ਤੇ Y.U.V.A ਪੁਰਸਕਾਰ।
- ਨਹਿਰੂ ਯੁਵਾ ਕੇਂਦਰ ਪੁਰਸਕਾਰ - ਕ੍ਰਿਦਾ ਮੰਤਰਾਲਾ।
- ਸ਼੍ਰੀ ਕੁੰਦਨਲਾਲ ਗੰਗਾਨੀ ਅਵਾਰਡ, 2019।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਕਥਕ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2018-09-26. Retrieved 2020-03-08.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 2.0 2.1 https://indianexpress.com/article/lifestyle/art-and-culture/expanding-the-boundaries-kathak-dancer-shama-bhate-indian-classical-dance-5334543/
- ↑ Iyengar, Rishi (25 June 2009). "A legend remembered". The Indian Express. Retrieved 3 January 2019.[permanent dead link]
- ↑ Kothari, Sunil (1989). Kathak, Indian Classical Dance Art. ISBN 9788170172239.
- ↑ https://www.thehindu.com/entertainment/dance/shama-bhate-on-her-artistic-journey/article17475803.ece
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2019-07-02. Retrieved 2020-03-08.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2019-06-12. Retrieved 2020-03-08.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ http://www.sakaaltimes.com/NewsDetails.aspx?NewsId=5289607667452540483&SectionId=5131376722999570563&SectionName=Features&NewsDate=20150804&NewsTitle=Blending Archived 2017-02-15 at the Wayback Machine. the traditional with the modern
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-09-10. Retrieved 2020-03-08.
- ↑ http://www.asianage.com/delhi/7-dance-forms-meld-together-retell-mahabharata-430
- ↑ http://indiatoday.intoday.in/story/sachin-tendulkar-to-felicitate-lata-mangeshkar-on-85th-birthday/1/384014.html
- ↑ https://m.dailyhunt.in/news/india/marathi/dainik+prabhat-epaper-dailypra/prekshakanni+anubhavala+chaturang+ki+chaupal+cha+apratim+nrityavishkar-newsid-72725166
- ↑ https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/choreography-festival-concludes-on-a-high-note-at-jyotsana-bhole-sabhagruha/articleshow/69858099.cms
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
[ਸੋਧੋ]
- http://www.rotarypeace.in/chala-wahi-des// Archived 2020-06-04 at the Wayback Machine.