ਅਬਦੁਲ ਕਵੀ ਦੇਸਨਵੀ
ਅਬਦੁਲ ਕਵੀ ਦੇਸਨਵੀ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 1 ਨਵੰਬਰ 1930 ਦੇਸਨਾ, ਬਿਹਾਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 7 ਜੁਲਾਈ 2011 (ਉਮਰ 80) ਭੋਪਾਲ, ਭਾਰਤ |
| ਕਿੱਤਾ | ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ, ਲੇਖਕ, ਆਲੋਚਕ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ |
ਅਬਦੁਲ ਕਵੀ ਦੇਸਨਵੀ (1 ਨਵੰਬਰ 1930 – 7 ਜੁਲਾਈ 2011)[1][2] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਲੇਖਕ, ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ 'ਤੇ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਗਾਲਿਬ ਅਤੇ ਅੱਲਾਮਾ ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਬਾਲ ਬਾਰੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਜ ਲਈ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਦੇਸਨਵੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲੰਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਲਾਕ ਅਸਥਵਾਨ ਦੇ ਦੇਸਨ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[3] ਉਹ ਇੱਕ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਦਵਾਨ, ਸੁਲੇਮਾਨ ਨਦਵੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀਕਾਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।[4] ਦੇਸਨਵੀ ਸਈਅਦ ਮੁਹੰਮਦ ਸਈਦ ਰਜ਼ਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ, ਜੋ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ, ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ। ਦੇਸਨਵੀ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਵੱਡੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਸਈਅਦ ਮੋਹੀ ਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਈਦ ਅਬਦੁਲ ਵਲੀ ਦੇਸਨਵੀ ਸਨ।[4]
ਦੇਸਨਵੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਅਰਾਹ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।[4] ਉਹ ਫਰਵਰੀ 1961 ਵਿੱਚ ਸੈਫੀਆ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ ਬਣ ਗਏ। ਉਹ ਸੈਫੀਆ ਕਾਲਜ ਦੇ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਬਣੇ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਸਾਹਿਤਕ ਹਸਤੀ ਸਨ।
ਅੱਜ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਭੋਪਾਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 7 ਜੁਲਾਈ 2011 ਨੂੰ ਭੋਪਾਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।[3]
ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ[ਸੋਧੋ]
- ਅੱਲਾਮਾ ਇਕਬਾਲ ਭੋਪਾਲ ਮੀਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਸੈਫੀਆ ਕਾਲਜ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ, ਭੋਪਾਲ (1967)[4]
- ਭੋਪਾਲ ਔਰ ਗਾਲਿਬ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਸੈਫੀਆ ਕਾਲਜ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ, ਭੋਪਾਲ (1969)[4]
- ਨੁਸ਼ਖਾ-ਏ-ਭੋਪਾਲ ਔਰ ਨੁਸ਼ਖਾ-ਏ-ਭੋਪਾਲ ਸਨੀ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਸੈਫੀਆ ਕਾਲਜ ਉਰਦੂ ਵਿਭਾਗ, ਭੋਪਾਲ (1970)[4]
- ਮੋਤਲਾ-ਏ-ਖੁਤੂਤ-ਏ- ਗਾਲਿਬ (1975) (ਭਾਗ 2) (1979)[4]
- ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਮੇਂ ਇਕਬਾਲ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਨਸੀਮ ਬੁੱਕ ਡਿਪੋ, (1977)[4]
- ਇਕਬਾਲ ਔਰ ਦਿੱਲੀ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਨਵੀਂ ਆਵਾਜ਼ ਜਾਮੀਆ ਨਗਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (1978)[4]
- ਇਕਬਾਲ ਔਰ ਦਾਰੁਲ ਇਕਬਾਲ ਭੋਪਾਲ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਨਸੀਮ ਬੁੱਕ ਡਿਪੋ, (1983)[4]
- ਇਕਬਾਲੀਅਤ ਕੀ ਤਲਾਸ਼, ਮਕਾਤਾ ਜਾਮੀਆ, (1984)[4]
- ਇਕਬਾਲੀਅਤ ਕੀ ਤਲਾਸ਼, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਗਲੋਬ ਪਬਲਿਸ਼ਰ, ਉਰਦੂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਾਹੌਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ (1985)[4]
- ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਉਰਦੂ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ (1987) [4]
- ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਮੋਹੀਉਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਹਲਵੀ (1988) [4]
- ਤਲਸ਼-ਏ- ਆਜ਼ਾਦ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ[4]
- ਹਯਾਤ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ (2000), ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਆਧੁਨਿਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਅਸੈਂਬਲੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ।[4]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Noted Urdu Litterateur Abdul Qavi Desnavi Dead". OutLookIndia.com. 7 July 2011. Archived from the original on 16 June 2012. Retrieved 16 February 2012.
- ↑ "Abdul Qavi Desnavi (professor)". KhojKhabarNews.com. 23 February 2010. Archived from the original on 14 March 2012. Retrieved 16 February 2012.
- ↑ 3.0 3.1 "Noted Urdu litterateur". IbnLive.in.com. 7 July 2011. Archived from the original on 17 अक्तूबर 2012. Retrieved 16 February 2012.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) Archived 17 October 2012[Date mismatch] at the Wayback Machine. - ↑ 4.00 4.01 4.02 4.03 4.04 4.05 4.06 4.07 4.08 4.09 4.10 4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 "Noted Scholar Qavi Dednavi is no more". The IndianAwaaz.com. 7 July 2011. Archived from the original on 29 दिसंबर 2011. Retrieved 16 February 2012.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help)