ਵਿਨੋਦਿਨੀ ਨੀਲਕੰਠ
ਵਿਨੋਦਿਨੀ ਰਮਨਭਾਈ ਨੀਲਕੰਠ (9 ਫਰਵਰੀ 1907 – 29 ਸਤੰਬਰ 1987)[1] ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਲੇਖਕ, ਅਨੁਵਾਦਕ, ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਨਾਵਲ, ਲੇਖ, ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਪੱਤਰਕਾਰ ਕਾਲਮ ਅਤੇ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖੇ।[2]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]
ਵਿਨੋਦਿਨੀ ਨੀਲਕੰਠ ਦਾ ਜਨਮ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਦੋਂ ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਰਮਨਭਾਈ ਨੀਲਕੰਠ, ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਵਲਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਵਿਦਿਆਗੌਰੀ ਨੀਲਕੰਠ, ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੀ, ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਲੇਖਕ ਸਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਸਰੋਜਨੀ।
ਵਿਨੋਦਿਨੀ ਨੇ ਮਹਾਲਕਸ਼ਮੀ ਟਰੇਨਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸਰਕਾਰੀ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੱਕ ਗਈ। 1928 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਵਿਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨੂੰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। 1930 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਈ।[1]
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਵਿਨੋਦਿਨੀ ਨੀਲਕੰਠ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਵਨੀਤਾ ਵਿਸ਼ਰਾਮ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੀ। ਉਹ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਮਿਉਂਸਪਲ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕਾ ਵੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ SND T ਮਹਿਲਾ ਪਾਠਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਲਮ ਵੀ ਲਿਖਦੀ ਸੀ।[1] ਉਹ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[3]
ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਨੀਲਕੰਠ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ।
ਨਿੱਜੀ ਲੇਖ
[ਸੋਧੋ]- ਰਸਦਵਾਰਾ (1928)
- ਨਿਜਾਨੰਦ[3]
ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ
[ਸੋਧੋ]- ਆਰਸੀਨੀ ਭੀਤਰਮਾ (1942)
- ਕਰਪਾਸਿ ਆਨੇ ਬੀਜਿ ਵਰਤਾਉ
- ਦਿਲ ਦਰਿਆਵਾਂ ਮੋਤੀ (1958)
- ਐਂਗੁਲੀਨੋ ਸਪਾਰਸ਼ (1965)
ਨਾਵਲ
[ਸੋਧੋ]- ਕਦਾਲੀਵਨ
ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ
[ਸੋਧੋ]- ਸ਼ਿਸ਼ੂਰੰਜਨਾ (1950)
- ਮੇਂਦਿਨੀ ਮੰਜਰੀ (1956)
- ਬਾਲਕੋਨਿ ਦੁਨੀਆਮਾ ਦੋਕਿਅਉ
- ਸਫਰਚੰਦ (1964)
- ਪਦਚੰਦ ਕਠਿਆਰੋ (1964)
ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਘਰਨੋ ਵਹਿਵਤ (1959)
- ਬਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ (1961)
- ਮੁਕਤਜਾਨੋਨੀ ਭੂਮੀ (1966)।[1]
ਅਨੁਵਾਦ
[ਸੋਧੋ]ਆਪਣੀ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨੀਲਕੰਠ ਨੇ ਜੇਨ ਆਸਟਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਈਡ ਐਂਡ ਪ੍ਰੈਜੂਡਿਸ ਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਬਰਟਰੈਂਡ ਰਸਲ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਸੁਖਨੀ ਸਿੱਧੀ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।
ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]1949 ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ, ਗੁਜਰਾਤ ਸਮਾਚਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਘਰ ਘਰੀ ਜੋਤੀ ਲਿਖਿਆ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਇਆ।[3] ਕਾਲਮਨਵੀਸ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀਆਂ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਪੰਜ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ: ਘਰ ਘਰ ਦੀ ਜੋਤ ਭਾਗ 1, 2, 3 ਅਤੇ 4 (1955, 1958, 1964 ਅਤੇ 1969)। ਪਿਛਲਾ, ਘਰ ਦੀਵਾਲੀ, (1987) ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1][3]
ਅਨੁਕੂਲਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਨੀਲਕੰਠ ਦੀ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਦਰਿਆਵ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕਾਂਤੀ ਮਾਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਗੁਜਰਾਤੀ ਫਿਲਮ ਕਾਸ਼ੀਨੋ ਡਿਕਰੋ (1979) ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਅਵਾਰਡ
[ਸੋਧੋ]ਉਸਦੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਿਲ ਦਰਿਆਵਨਾ ਮੋਤੀ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਐਂਗੁਲੀਨੋ ਸਪਰਸ਼ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।[3]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "સવિશેષ પરિચય: વિનોદિની નીલકંઠ, ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદ". Gujarati Sahitya Parishad (in ਗੁਜਰਾਤੀ). Retrieved 8 September 2018. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "GSP" defined multiple times with different content - ↑ "Vinodinee Neelkanth: Life and times of a Gujarati writer who dared to be unconventional - Indian Express". archive.indianexpress.com. Retrieved 21 July 2018.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedDattaLal2007