ਸਹਾਨਾ ਦੇਵੀ
ਸਹਾਨਾ ਦੇਵੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Sahana Devi; ਬੰਗਾਲੀ: সাহানা দেবী) (1897–1990)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ ਸੀ, ਉਹ ਰਬਿੰਦਰ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।[2] ਉਹ ਦੇਸ਼ਬੰਧੂ ਚਿਤਰੰਜਨ ਦਾਸ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਸੀ।[3]
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਉਹ ਇੱਕ ਉੱਘੇ ਬੰਗਾਲੀ ਬ੍ਰਹਮੋ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਪੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਲੜੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਕਾਲੀ ਨਰਾਇਣ ਗੁਪਤਾ, ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਮ ਸਮਾਜ ਨੇਤਾ, ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੀਤਕਾਰ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਡਾ: ਪਿਆਰੇ ਮੋਹਨ ਗੁਪਤਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਵਲ ਸਰਜਨ ਸਨ। ਅਤੁਲ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸੇਨ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਭੈਣ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਤਰਲਾ ਦੇਵੀ 'ਦੇਸ਼ਬੰਧੂ' ਚਿਤਰੰਜਨ ਦਾਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਸਾਹਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਅਮਾਲਾ ਦਾਸ, ਇੱਕ ਪਾਇਨੀਅਰ ਰਬਿੰਦਰ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਅਤੇ HMV ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਬਕ ਲਏ। ਉਹ ਰਾਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਅਤੇ ਦਿਨੇਂਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ। 1922 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਗਯਾ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਰਾਏ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼ੈਲੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਤਰੀਕਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬਿਮਾਰ ਅਤੇ ਉਜਾੜ, ਉਸ ਨੂੰ 1927 ਵਿੱਚ ਟੈਗੋਰ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਂਤੀਨਿਕੇਤਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖਰਾਬ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਛੱਡਣੀ ਪਈ।
ਸੁਹਾਨਾ ਦੇਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੋ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[4]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਦੇਵੀ ਚਿਤਰੰਜਨ ਦਾਸ[5] ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਅਤੇ ਅਤੁਲਪ੍ਰਸਾਦ ਸੇਨ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਸੀ।[6] 1928 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਾਂਡੀਚੇਰੀ ਵਿੱਚ ਔਰਬਿੰਦੋ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ 1990 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਰਹੀ। ਦੇਵੀ ਨੇ 1978 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਲਿਖੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ 'ਸਮ੍ਰਿਤਿਰ ਖੇੜਾ' (ਮੈਮੋਰੀ ਸਟ੍ਰੀਮ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਲਿਜਾਣਾ) ਸੀ।[7]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Sri Chinmoy. "Sahana Devi | Sri Chinmoy". Retrieved 14 June 2011.
- ↑ Sudhiranjan Mukhopadyay. "Hemanta - The Early Years". Archived from the original on 16 ਜੁਲਾਈ 2012. Retrieved 14 June 2011.
- ↑ "Sahana Devi - Forty Years Ago". www.searchforlight.org/. Retrieved 24 February 2012.
- ↑ Ashis K. Biswas (28 Jan 2002). "Copy Write, Unbound". Outlook India. Retrieved 14 June 2011.
- ↑ "Sahana Devi - Forty Years Ago". Sri Aurobindo Ashram Trust. Retrieved 14 June 2011.
- ↑ Sayeed, Khan Md (2012). "Sen, Atulprasad". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh.
- ↑ Alice Thorner; Maithreyi Krishnaraj (2000). Ideals, Images, and Real Lives: Women in Literature and History. Orient Blackswan. p. 66. ISBN 978-81-250-0843-9.