ਇਨਸਾਨ ਅਤੇ ਦੇਵਤਾ
| ਲੇਖਕ | ਨਸੀਮ ਹਜਾਜ਼ੀ |
|---|---|
| ਦੇਸ਼ | ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਉਰਦੂ |
| ਵਿਧਾ | ਨਾਵਲ |
| Set in | ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ |
| ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ | 1944 (ਪਹਿਲਾ ਅਡੀਸ਼ਨ) |
| ਸਫ਼ੇ | 388 |
| ਆਈ.ਐਸ.ਬੀ.ਐਨ. | 978-9646284944 |
ਇਨਸਾਨ ਔਰ ਦੇਵਤਾ (انسان اور دیوتا) ਨਸੀਮ ਹਿਜਾਜ਼ੀ ਦਾ 1944 ਦਾ ਉਰਦੂ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਜੁਲਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[1][2]
ਪਲਾਟ
[ਸੋਧੋ]ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਸੁਖਦੇਵ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿਆਲਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਸੀ ਕਿ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦੇ ਸ਼ੂਦਰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਭੈੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਬਸਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਦੀ ਕੁੜੀ ਕੰਵਲ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਭੱਜ ਕੇ ਰਾਵੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਚਰਵਾਹਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਨਵਾਂ ਮੁਖੀ ਰਾਮੂ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਚਲਾਕ ਵਿਅਕਤੀ ਹੈ, ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਨੀਵੀਂ ਜਾਤ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਵਤੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਹ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਵਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦਾ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ, ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਖੋਂਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੇਵਤੇ ਬਣਾ ਲਈਏ ਤਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਹ ਵੀ ਸਾਡੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਡਰਨ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇ। ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਛੂਤ ਬਣਾ ਦਿਆਂਗੇ, ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹੀ ਵਰਤਾਓ ਕਰਾਂਗੇ ਜੋ ਉਹ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਸੁਖਦੇਵ ਨੂੰ ਰਾਮੂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਪਰ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦਾ ਹੋਣ ਵਜੋਂ ਸੁਖਦੇਵ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਖੁਲਾਸੇ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[3]
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਇਨਸਾਨ ਔਰ ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ 1940 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਨਾਵਲ 1944 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ[4]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Ghouri, Muhammad Bilal (28 July 2022). "انسان اور دیوتا". Daily Jang (in ਉਰਦੂ).
- ↑ "نسیم حجازی کی ناول نگاری (آخری قسط)". Mazameen.com (in ਉਰਦੂ). Archived from the original on 25 March 2023.
- ↑ Ghouri, Muhammad Bilal (28 July 2022). "انسان اور دیوتا". Daily Jang (in ਉਰਦੂ).
- ↑ "بلند پایہ مورخ و ناول نگار،نسیم حجازی". Daily Jasarat (in ਉਰਦੂ). 13 June 2021.