ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ

ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਨਤੀਜਿਆਂ ਅਤੇ ਅਲਬ੍ਰਟ ਏ ਮਾਈਕਲਸ, ਹੈਨਰੀ ਲੌਰੰਟਜ਼, ਹੈਨਰੀ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੀਆਂ ਅਨੁਭਵ ਸਿੱਧ ਖੋਜਾਂ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਬਿ ਜਾ ਕੇ ਮੁੱਕਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਕੰਮ ਮੈਕਸ ਪਲੈਂਕ, ਹਰਮਨ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨਾਲ ਸੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਤਿਹਾਸ

ਚਿੱਤਰ 1-2. ਮਾਇਕਲਸਨ ਅਤੇ ਮੋਰਲੇ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਏਇਥਰ ਰਾਹੀਂ ਗਤੀ, ਆਪਣੇ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਬਾਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਡਿੱਫ੍ਰੈਂਸ਼ੀਅਲ ਫੇਜ਼ ਸ਼ਿਫਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨੈਗਟਿਵ ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਲੌਜੀਕਲ ਵਿਆਖਿਆ, ਏਇਥਰ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ, ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਹਟਣ ਦੇ ਨਰੀਖਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹੈ.

ਮੱਧ-1800ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ, ਆਰਾਗੋ ਸਪੌਟ ਅਤੇ ਹਵਾ ਬਨਾਮ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇ ਡਿਫ੍ਰੈਂਸ਼ੀਅਲ ਨਾਪਾਂ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਈ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੌਰਪਿਉਸਕਿਉਲਰ ਥਿਊਰੀ ਤੋਂ ਉਲਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਤਰੰਗ ਫਿਤ੍ਰਤ ਸਿੱਧ ਕੀਤੀ ਗਈ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਸੀ।^[1] ਤਰੰਗਾਂ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸੀ ਕਿਸੇ ਮਾਧਿਅਮ ਦੀ ਹੋਂਦ ਜੋ ਤਰੰਗਾਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਜੋਂ ਪਰਿਕਲਪਿਤ ਚਮਕਦਾਰ ਏਇਥਰ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾਪਣ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸ ਵਾਲ਼ੇ ਨਤੀਜੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ। ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, 1851 ਦੇ ਫਿਜ਼ਿਆਉ ਪ੍ਰਯੋਗ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵਹਿ ਰਹੇ ਪਾਣੀ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇ ਜੋੜ ਨਾਲ਼ੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਿਫ੍ਰੈਕਸ਼ਨ ਇੰਡੈਕਸ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਮਾਤਰਾ ਜਿੰਨੀ ਘੱਟ ਸੀ।

ਹੋਰ ਮਸਲਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ, ਰੈਫ੍ਰੈਕਸ਼ਨ (ਜੋ ਵੇਵਲੈਂਥ ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ) ਦੇ ਇੰਡੈਕਸ ਉੱਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਜੋਂ ਮਿਲੀ ਅੰਸ਼ਿਕ ਏਇਥਰ-ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੇ ਸਖਤ ਨਤੀਜੇ ਵੱਲ ਲਿਜਾਂਦਾ ਕਿ ਏਇਥਰ ਤਤਕਾਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗਾਂ ਵਾਸਤੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸਪੀਡਾਂ ਨਾਲ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ।^[2]

1887 ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਾਈਕਲਸਨ-ਮੋਰਲੇ ਪ੍ਰਯੋਗ (Fig. 1‑2) ਨੇ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਗਤੀਆਂ ਦੇ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਡਿਫ੍ਰੈਂਸ਼ੀਅਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਇਆ, ਭਾਵੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਉੱਤੇ ਪਰਿਕਲਪਿਤ ਏਇਥਰ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸੰਭਵ ਵਿਆਖਿਆ, ਸੰਪੂਰਨ ਏਇਥਰ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ, ਸਥੈੱਲਰ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ ਸੀ। (Fig. 1‑3).^[3]

ਚਿੱਤਰ 1-3. (top) ਸਟੈੱਲਰ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਸਾਲ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਸਮਿਆਂ ਉੱਤੇ ਵੱਖਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। (bottom) ਏਇਥਰ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ—ਥਿਊਰੀ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਉੱਤੇ ਏਇਥਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਪ੍ਰਤਿ ਅਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ- ਸਟੈੱਲਰ ਅਬੇਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।^{[ਵਾਧੂ ਵੇਰਵਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 1]}

1889 ਵਿੱਚ ਜੌਰਜ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਫਿਟਜ਼ਗ੍ਰਾਲਡ ਅਤੇ 1892 ਵਿੱਚ ਹੈਂਡ੍ਰਿਕ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਕਿ ਸਥਿਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਏਇਥਰ ਰਾਹੀਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੀਆਂ ਪਦਾਰਥਕ ਵਸਤੂਆਂ ਭੌਤਿਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਲਾਂਘੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇੰਨੀ ਕੁ ਮਾਤਰਾ ਜਿੰਨਾ ਗਤੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਈਕਲਸਨ-ਮੋਰਲੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਦੇ ਨੈਗਟਿਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਲਈ ਲਾਜ਼ਮੀ ਸੀ। (ਗਤੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮਕੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲੰਬਾਈ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਦੀ।) 1904 ਤੋਂ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਥਿਊਰੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਇਕੁਏਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀਆ਼ ਜੁਲਦੀਆਂ ਇਕੁਏਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਵਿਓਂਤਬੰਦ ਕੀਤਾ (ਯਾਨਿ ਕਿ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੌਰਮ), ਪਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਰਾ ਵੱਖਰੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਾਲ ਵਿਓਂਤਬੰਦ ਕੀਤਾ।

ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ (ਫੋਰਸਾਂ ਅਤੇ ਟੋਰਕਾਂ ਅਯੇ ਗਤੀ ਉੱਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ) ਦੀ ਇੱਕ ਥਿਊਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਸਦੀ ਥਿਊਰੀ ਨੇ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਭੌਤਿਕੀ ਰਚਣਹਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਾਸਤਵਿਕ ਭੌਤਿਕੀ ਤਰੋੜ-ਮਰੋੜ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ, ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਨਿਰੀਖਣ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਯੋਗ ਵਿਭਿੰਨ ਭੌਤਿਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ।^[4]^{: 163–174} ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਕੰਟ੍ਰੈਕਸ਼ਨ ਟ੍ਰਓਟਨ-ਨੋਬਲ ਐਕਸਪੈਰੀਮੈਂਟ ਜਾਂ ਰੇਲੀਘ ਅਤੇ ਬ੍ਰੇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਵਰਗੇ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣਮਯੋਗ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।^[5]^: 64 ਫੇਰ ਵੀ, ਇਸਦੇ ਨੈਗਟਿਵ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲੇ, ਅਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ ਦੀ ਉਸਦੀ 1904 ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਅੰਦਰ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੈਗਟਿਵ ਨਤੀਜਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਉਸਦੀਆਂ ਟ੍ਰਾਂਸਫੌਰਮਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਨ। ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਨੇ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਗਲਤੀਆਂ ਸੁਧਾਰਦਿਆਂ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਏਇਥਰ ਪਛਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਵਕਤ ਦੌਰਾਨ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੌਰਮ ਦੀ ਡਾਇਨੈਮੀਕਲ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।^[4]^{: 163–174}

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਕਸਿਤ ਸਮਝ, 20ਵੀਂ-ਸਦੀ ਦੇ ਮੁੱਕਣ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਥਾਂ ਵੱਲ ਝੁਕਾਓ ਰੱਖਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਾਈਕਲਸਨ ਅਤੇ ਮੋਰਲੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਪਰ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਲਈ, ਉਸਦੀ ਅੰਤਿਮ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਉਹ ਬੇਮੇਲਤਾਵਾਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸਨੇ ਓਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਮਝੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨਟਿਜ਼ਮ ਦੀ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਵਿਆਖਿਅਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ 1905 ਵਿੱਚ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਚੁੰਬਕ ਅਤੇ ਕੰਡਕਟਰ ਸਮੱਸਿਆ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ਆਮਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸਮਰੂਪਤਾਵਾਂ ਵਾਲ ਲਿਜਾਂਦਾ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫੇਰ ਵੀ ਇਹ ਅਸਮਰੂਪਤਾਵਾਂ ਹਰਟਜ਼, ਲੌਰੰਟਜ਼, ਅਤੇ ਖੁਦ ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਸਮੇਤ, ਮੈਕਸਵੈੱਲ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮਰਥਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੁਆਰਾ ਮੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਮੰਗਦੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਸਲੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨੋਟ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀਆਂ।^[5]^{: 135–142}

ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਥਿਊਰੀ, ਜੋ 1905 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਰਹੱਸਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਣ ਹੱਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ, ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜੋ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਅਪਣਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਾਇਨਾਮੈਟਿਕਸ (ਫੋਰਸਾਂ ਦੀ ਰੈਫ੍ਰੈਂਸ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ) ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਨਾ ਕਿ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ। ਇਹ ਲਗਦਾ ਹੋ ਸਕੇਗਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗਣਿਤ ਪ੍ਰੋਫੈੱਸਰ ਹਰਮਨ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਇੱਕ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣੀ ਸੀ।^[6]^: 219

ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਖਾਰਿਜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸਨੂੰ überflüssige Gelehrsamkeit (ਜਰੂਰਤ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਗਿਆਨ) ਪੁਕਾਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਨੇ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੇ ਬਾਦ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਤਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਅਤੇ 1916 ਵਿੱਚ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਪ੍ਰਤਿ ਆਪਣੀ ਅਹਿਸਾਨਮੰਦੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੇ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਪ੍ਰਤਿ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।^[4]^{: 151–152} ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਹੈਂਡ੍ਰਿਕ ਲੌਰੰਟਜ਼

ਹੈਨਰੀ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ

ਅਲਬ੍ਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ

ਹਰਮਨ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ

Figure 1-3.

ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈਨਰੀ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਹੈ,^[5]^{: 73–80, 93–95}^[7] ਜਿਸਨੇ 1898 ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਤਤਕਾਲੀਨਤਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੈ।^[8]^{[note 1]} 1900 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪਛਾਣਿਆ ਕਿ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਦਾ ਲੋਕਲ ਟਾਈਮ ਦਰਅਸਲ ਓਹ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਲੌਕ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸਪਸ਼ਟ ਕ੍ਰਿਆਤਮਿਕ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਾਗੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਲੌਕ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।^{[note 2]} 1900 ਅਤੇ 1904 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਓਸ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਏਇਥਰ ਦੀ ਜਨਮਜਾਤ ਪਛਾਣ-ਅਯੋਗਤਾ ਸੁਝਾਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕਿਹਾ, ਅਤੇ 1905/1906 ਵਿੱਚ^[9] ਉਸਨੇ ਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਸਿਧਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ ਦੀ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਥਿਊਰੀ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਣ ਬਣਾਇਆ। ਲੌਰੰਟਜ਼ ਇਨਵੇਰੀਅੰਟ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਵਿਭਿੰਨ ਪਰਿਕਲਪਨਾਵਾਂ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਵਕਤ, ਉਸਨੇ ਫੋਰ-ਪੁਜੀਸਨ, ਫੋਰ-ਵਿਲੌਸਿਟੀ, ਅਤੇ ਫੋਰ-ਫੋਰਸ ਨਾਮਕ ਵਿਭਿੰਨ ਫੋਰ-ਵੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ 4-ਅਯਾਮੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦਾ ਨਵੀਨ ਸੰਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।^[10]^[11] ਉਸਨੇ, ਫੇਰ ਵੀ, ਅਗਲੇ ਪੇਪਰਾਂ ਵਿੱਚ 4-ਅਯਾਮੀ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੀਸਰਚ ਦੀ ਇਹ ਲਾਈਨ “ਸੀਮਤ ਲਾਭ ਵਾਸਤੇ ਵੱਡੀ ਤਕਲੀਫ ਜਰੂਰੀ” ਕਰਦੀ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਇਹ ਨਤੀਜਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਤਿੰਨ-ਅਯਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਾਡੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਪ੍ਰਤਿ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਢੁਕਵੀਂ ਲਗਦੀ ਹੈ।^[11] ਹੋਰ ਅੱਗੇ, 1909 ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਬਾਦ, ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਨੇ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੌਰਮ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਾਤਮਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਸਵਾਸ ਰੱਖਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।^[4]^{: 163–174} ਇਹਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ, ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਤਰਕ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਨੇ ਉਹ ਨਹੀਂ ਖੋਜਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[4]^[5]

1905 ਵਿੱਚ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਦੀ ਇੱਕ ਥਿਊਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸਦੀ ਅਜੋਕੀ ਸਮਝ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ (ਭਾਵੇਂ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਰਤੇਂ ਬਗੈਰ)।^[4]^[5] ਜਦੋਂਕਿ ਉਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਅਤੇ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਫੇਰ ਵੀ ਇਹ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਹੀ ਸੀ। ਜਿਸਨੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨਾਂ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਏਇਥਰ ਦਰਮਿਆਨ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਖੁਦ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਅਪਣਾ ਵਿਸਲੇਸ਼ਣ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਨਾਲ਼ੋਂ ਕਾਇਨਾਮੈਟਿਕਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਨਤੀਜੇ ਇਹ ਪਛਾਣਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਕਿ ਸਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਥਿਊਰੀ ਦੋ ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਉੱਤੇ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ: ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ 1905 ਵਿੱਚ ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ ਪੁੰਜ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸਮਾਨਤਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਪੁੰਜ-ਊਰਜਾ ਸਬੰਧ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ 1907 ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਵਾਸਤੇ ਸਹਾਇਕ ਰਿਹਾ ਸੀ।, ਜਿਸਨੇ ਇਨਰਸੀਅਲ ਅਤੇ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਪੁੰਜ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਪੁੰਜ-ਊਰਜਾ ਸਮਾਨਤਾ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ, ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦਾ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਪੁੰਜ ਉਸਦੀ ਊਰਜਾ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਤੀਜਾ ਸੀ। ਜਦੋਂਕਿ ਇਹ ਦਿਸਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਬਾਬਤ ਨਹੀਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ,^[6]^: 219 ਫੇਰ ਵੀ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਸਾਮਿਲ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।

ਜਦੋਂ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ 1905 ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ, ਤਾਂ ਇੱਕਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ, ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗਣਿਤ ਪ੍ਰੋਫੈੱਸਰ ਹਰਮਨ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ, ਵੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੱਤਾਂ ਉੱਤੇ ਅੱਪੜਿਆ ਸੀ। ਮੈਕਸ ਬੌਰਨ ਨੇ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥ-ਸਹੋਯੋਗਿਕ ਹੋਣ ਵਾਸਤੇ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਪੁਨਰ-ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ:^[12]

I ਕੋਲੋਗਨਿ ਗਿਆ, ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ 2 ਸਤੰਬਰ 1908 ਨੂੰ ਉਸਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਲੈਕਚਰ “ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ” ਸੁਣਿਆ। […] ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਓਦੋਂ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਜਦੋਂ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਅਪਣਾ ਓਹ ਪੇਪਰ ਛਾਪਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤਿ ਸਾਪੇਖਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਔਬਜ਼ਰਵਰਾਂ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਲੋਕਲ ਵਕਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਉੱਚਾਰੀ ਗਈ ਸੀ; ਜਿਸ ਵਾਸਤੇ ਉਸ ਇਹੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਛਪਵਾਇਆ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਹਰੇਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਣਿਤਿਕ ਬਣਤਰ ਕੱਢਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪਹਿਲ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਮਹਾਨ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪੂਰੀ ਸਾਂਝ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੂੰ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ।

ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ 1905 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਤੋਂ ਮਾਈਕਲਸਨ ਦੇ ਹਾਨੀਕਾਰ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਾਦ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਅਤੇ ਡੇਵਿਡ ਹਿਲਬ੍ਰਟ ਨੇ ਲੌਰੰਟਜ਼, ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਪੇਪਰਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਸਮਕਾਲੀਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅਡਵਾਂਸਡ ਸੈਮੀਨਾਰ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ, ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਕਦੋਂ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਨੂੰ ਵਿਓਂਤਬੰਦ ਕਰਨਾ ਸੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਉਹ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦੀ ਚਾਰ-ਅਯਾਮੀ ਵਿਆਖਿਆ ਤੋਂ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾਂ ਹੀ ਇਹ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨਾਂ ਪ੍ਰਤਿ ਸਮਝ ਪ੍ਰਤਿ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦੇ ਆਲੋਚਨਾਤਮਿਕ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹੋਏ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਕਿ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਦਾ ਕੰਮ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੋਵੇ।^[13]

ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਸਾਲ ਕੁ ਤੋਂ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੇ ਨਵੰਬਰ 5, 1907 ਨੂੰ “ਦੀ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ” (Das Relativitätsprinzip) ਸਿਰਲੇਖ ਅਧੀਨ ਗੌਟਿੰਗਟਨ ਮੈਥੇਮੈਟੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਲੈਚਕਰ ਵਿੱਚ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੀ ਆਪਣੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਜਨਤਾ ਅੱਗੇ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਲੈਕਚਰ ਦੇ ਮੂਲ ਵਰਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੇ ਏਇਥਰ ਵਰਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਪਰ “ਅੱਨਾਲਜ਼ ਔਫ ਫਿਜ਼ਿਕਸ” (Annalen der Physik) ਵਿੱਚ ਇਸ ਲੈਕਚਰ ਦੇ 1915 ਵਾਲ਼ੇ ਉਸਦੇ ਮਰਣੋਪ੍ਰਾਂਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸੋਮਰਫੈਲਡ ਨੇ ਐਡਿਟ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੋੱਮਰਫੈਲਡ ਨੇ ਇਸ ਲੈਕਚਰ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਰੂਪ ਨੂੰ ਵੀ ਐਡਿਟ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਦੀ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਵਾਲੀ ਜੱਜਮੈਂਟ ਦੋਹਰਾਈ ਜਾ ਸਕੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਸਪਸ਼ਟਕਰਤਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਸੀ।^[12]

ਦਸੰਬਰ 21, 1907 ਨੂੰ, ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੇ ਫੇਰ ਤੋਂ ਗੌਟਿੰਗਟਨ ਸੈਂਟੀਫਿਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਮੂਹਰੇ ਬੋਲਿਆ, ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ 21, 1908 ਨੂੰ, ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੱਲਬਾਤ, ਸਪੇਸ ਐਂਡ ਟਾਈਮ (Raum und Zeit),^[14] ਜਰਮਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਔਫ ਸਾਇੰਟਿਸਟਸ ਐਂਡ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨਜ਼ ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।^{[note 3]}

“ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ” ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ਬਦ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਸਾਮਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਸਲਈ, ਸਪੇਸ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਕਿਸੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਘਟ ਕੇ ਸੀਮਤ ਹੋ ਜਾਣਗੇ, ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਕੋਈ ਕਿਸਮ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖੇਗੀ।”

ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਨੇ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਚਿੱਤਰਾਂ (Fig. 1‑4) ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਦ੍ਰਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਿ “ਸਥਿਰ ਅੰਤ੍ਰਾਲ” ਦੀ ਧਾਰਨਾ, ਇਸ ਅਨੁਭਵ-ਸਿੱਧ ਨਿਰੀਖਣ ਨਾਲ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਸੰਪੂਰਣਤਾ ਦੀ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।^{[note 4]}

ਆਈਨਸਟਾਈਨ, ਆਪਣੇ ਵੱਲੋਂ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਦੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਰਿਜ ਕਰਦਾ ਸੀ।, ਤੇ ਇਸਨੂੰ überflüssige Gelehrsamkeit (ਜਰੂਰਤ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਗਿਆਨ) ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ, 1907 ਵਿੱਚ ਸੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਵਾਸਤੇ ਉਸਦੀ ਰੀਸਰਚ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ, ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਰੇਖਾਗਣਿਤਿਕ ਵਿਆਖਿਆ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋਣੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ 1916 ਵਿੱਚ, ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਪ੍ਰਤਿ ਆਪਣੀ ਸ਼ੰਕਾ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ, ਜਿਸਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੇ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਪ੍ਰਤਿ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।^[4]^{: 151–152} ਕਿਉਂਕਿ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਵਕਰਿਤ ਸਪੇਸਟਾਈਮ, ਇਸਲਈ ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਅੱਜਕੱਲ “ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ” ਦੇ ਨਾਮਕ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਾਧੂ ਵੇਰਵੇ

↑ ਸਟੈੱਲਰ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਔਬਜ਼ਰਵਰ ਦੀ ਗਤੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪ੍ਰਤਿ ਇੱਕ ਸਮਕੋਣ ਤੇ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਚਿੱਤਰ. 1‑3 (bottom left) ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਕਿਸੇ ਤਾਰੇ ਨੂੰ ਆਈਪੀਸ ਅੰਦਰ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਜਰੂਰ ਹੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਵਾਸਤਵਿਕ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਘੁਮਾਉ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਚਿੱਤਰ. 1‑3 (bottom right) ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਏੋਇਥਰ (ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ) ਅੰਦਰ ਪਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿਵੇਂ ਏਇਥਰ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ- ਜੇਕਰ ਵਾਸਤਵਿਕ ਹੋਵੇ- ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਲਈ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਲੋਪ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲੋਕੇਸ਼ਨ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਆਈਪੀਸਾਂ ਅੰਦਰ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਨੋਟਸ

↑ ਤਤਕਾਲੀਨਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਸਲਾ ਬਿਆਨ ਕਰਕੇ, ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦਾ ਅਰਥ ਸੀ ਕਿ ਸਮੇਂ ਬਾਬਤ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਘੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ ਕਰ ਲੈਣਾ (ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਲੈਣਾ) ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਘੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਆਪਸੀ-ਮੇਲ) ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼, ਕ੍ਰਿਆਤਮਿਕ ਵਿਧੀ (ਕਨਵੈਂਸ਼ਨ) ਦੁਆਰਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਥਨ ਨੇ ਨਿਊਟਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਬ੍ਰੇਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ੁੱਧ, ਸੱਚਾ ਵਕਤ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਘੜੀਆਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸੀ। ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਸ਼ਾਲੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਹੈਨਰੀ ਬ੍ਰਗਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ ਅਟੈਕ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ, ਵਕਤ, ਤਤਕਾਲੀਨਤਾ, ਅਤੇ ਅੰਤ੍ਰਾਲ ਸਹਿਜ ਗਿਆਨ ਦੀ ਸਮਝ ਦੇ ਮਸਲੇ ਹਨ। ਗੈਲੀਸਨ (2003), “ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤੇ ਕੰਮ”
↑ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਕ੍ਰਿਆਤਮਿਕ ਵਿਧੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ ਨਾਮਕ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਸੀ, ਭਾਵੇਂ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਬਦਲ, ਮੱਧ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ੍ਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਵਿਧੀ ਰਹੀ ਸੀ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦੋ ਕਲੌਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ, ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੂਜੇ ਇਨਸਾਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਸਿਗਨਲ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਓਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅਡਜਸਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਫਲੈਸ਼ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗੈਲੀਸਨ (2003), ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਥਨ।
↑ ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੀ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਸਫੀਅਰ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) (ਜਿਵੇਂ ਲਾਈ ਸਫੀਅਰ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਜਾਂ ਕਨਫ੍ਰਮਲ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਦੇ ਕੁੱਝ ਬਦਲਾਂ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨ ਸਫੈਰੀਕਲ ਵੇਵ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੈਸ਼ਲ ਮਾਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ, ਜਿਵੇਂ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ (1912) ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਰਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੈਗੁਇੱਰੇ ਗਰੁੱਪ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਕ ਹੈ, ਜੋ ਸਫੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਸਫੀਅਰਾਂ ਅਤੇ ਸਤਹਿਾਂ ਨੂੰ ਸਤਹਿਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਵਰਤਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੋਬੀਅਸ ਗਰੁੱਪ (ਜੋ ਹਾਈਪ੍ਰਬੋਲਿਕ R3 ਵਿੱਚ ਆਈਸੋਮੀਟ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਗਰੁੱਪ ਦਰਮਿਆਨ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਜ਼ਮ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਪਤਾ ਲਗਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
↑ (ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਵਿੱਚ ਗਰੁੱਪ G_∞ ਗੈਲੀਲੀਅਨ ਗਰੁੱਪ ਹੇ ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ G_c ਲੌਰੰਟਜ਼ ਗਰੁੱਪ ਹੈ।) "ਇਸਦੇ ਸੰਦ੍ਰਭ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰੁੱਪ G_c,c = ∞ ਵਾਸਤੇ ਹੱਦ ਅੰਦਰ, ਯਾਨਿ ਕਿ, ਗਰੁੱਪ G_∞ ਦੀ ਤਰਾਂ, ਇੰਨਬਿੰਨ ਨਿਊਟੋਨੀਅਨ ਮਕੈਨਿਕਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੂਰਾ ਗਰੁੱਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਅੰਦਰ, ਅਤੇ ਕਿਉਂਕਿ G_c ਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ G_∞ ਨਾਲ਼ੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੁੱਧੀਯੋਗ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਕੋਈ ਗਣਿਤਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਖੇਡ ਰਾਹੀਂ, ਇਹ ਸੋਚੇਗਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰੇ ਦਰਅਸਲ ਇੱਕ ਸਥਿਰਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਗਰੁੱਪ G_∞ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਗਰੁੱਪ G_c ਵਾਸਤੇ, ਜਿੱਥੇ c ਨਿਸਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਨਾਪ ਇਕਾਈਆਂ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ (1909), ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਥਨ

ਹਵਾਲੇ

ਮੁਢਲੇ ਸੋਮੇ

Abraham, Max (1902), "Dynamik des Electrons" , Nachrichten von der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, Mathematisch-Physikalische Klasse: 20–41

Abraham, Max (1903), "Prinzipien der Dynamik des Elektrons" , Annalen der Physik, 315 (1): 105–179, Bibcode:1902AnP...315..105A, doi:10.1002/andp.19023150105

Abraham, Max (1904), "Die Grundhypothesen der Elektronentheorie" , Physikalische Zeitschrift, 5: 576–579 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Abraham, Max (1914), "Neuere Gravitationstheorien", Jahrbuch für Radioaktivität und Elektronik, 11 (4): 470–520.

Alväger, Farley, Kjellmann, Walle (1964), "Test of the second postulate of special relativity in the GeV region", Phys. Rev. Letters, 12 (3): 260–262, Bibcode:1964PhL....12..260A, doi:10.1016/0031-9163(64)91095-9{{citation}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)

Bartoli, Adolfo (1884) [1876], "Il calorico raggiante e il secondo principio di termodynamica" (PDF), Nuovo Cimento, 15: 196–202, doi:10.1007/bf02737234, archived from the original (PDF) on ਦਸੰਬਰ 17, 2008 {{citation}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)

Bateman, Harry (1910) [1909], "The Transformation of the Electrodynamical Equations" , Proceedings of the London Mathematical Society, 8 (1): 223–264, doi:10.1112/plms/s2-8.1.223.

Borel, Émile (1913), "La théorie de la relativité et la cinématique", Comptes Rendus des Séances de l'Académie des Sciences, 156: 215–218

Borel, Émile (1913), "La cinématique dans la théorie de la relativité", Comptes Rendus des Séances de l'Académie des Sciences, 157: 703–705

Born, Max (1909), "Die Theorie des starren Körpers in der Kinematik des Relativitätsprinzips", Annalen der Physik, 335 (11): 1–56, Bibcode:1909AnP...335....1B, doi:10.1002/andp.19093351102 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Brecher, Kenneth (1977), "Is the Speed of Light Independent of the Velocity of the Source?", Phys. Rev. Letters, 39 (17): 1051–1054, Bibcode:1977PhRvL..39.1051B, doi:10.1103/PhysRevLett.39.1051

Bucherer, A. H. (1903), "Über den Einfluß der Erdbewegung auf die Intensität des Lichtes" , Annalen der Physik, 316 (6): 270–283, Bibcode:1903AnP...316..270B, doi:10.1002/andp.19033160604

Bucherer, A. H. (1908), "Messungen an Becquerelstrahlen. Die experimentelle Bestätigung der Lorentz-Einsteinschen Theorie. (Measurements of Becquerel rays. The Experimental Confirmation of the Lorentz-Einstein Theory)", Physikalische Zeitschrift, 9 (22): 755–762

Cohn, Emil (1901), "Über die Gleichungen der Electrodynamik für bewegte Körper", Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles, 5: 516–523

Cohn, Emil (1904), "Zur Elektrodynamik bewegter Systeme I", Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften, 1904/2 (40): 1294–1303 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Cohn, Emil (1904), "Zur Elektrodynamik bewegter Systeme II", Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften, 1904/2 (43): 1404–1416 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Comstock, Daniel Frost (1910), "The Principle of Relativity" , Science, 31 (803): 767–772, Bibcode:1910Sci....31..767C, doi:10.1126/science.31.803.767, PMID 17758464

Cunningham, Ebenezer (1910) [1909], "The principle of Relativity in Electrodynamics and an Extension Thereof" , Proceedings of the London Mathematical Society, 8 (1): 77–98, doi:10.1112/plms/s2-8.1.77.

De Sitter, Willem (1913), "A proof of the constancy of the velocity of light" , Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, 15 (2): 1297–1298

De Sitter, Willem (1913), "On the constancy of the velocity of light" , Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, 16 (1): 395–396

Ehrenfest, Paul (1909), "Gleichförmige Rotation starrer Körper und Relativitätstheorie" , Physikalische Zeitschrift, 10: 918 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Einstein, Albert (1905a), "Zur Elektrodynamik bewegter Körper" (PDF), Annalen der Physik, 322 (10): 891–921, Bibcode:1905AnP...322..891E, doi:10.1002/andp.19053221004. See also: English translation.

Einstein, Albert (1905b), "Ist die Trägheit eines Körpers von seinem Energieinhalt abhängig?" (PDF), Annalen der Physik, 323 (13): 639–641, Bibcode:1905AnP...323..639E, doi:10.1002/andp.19053231314. See also the English translation.

Einstein, Albert (1906), "Das Prinzip von der Erhaltung der Schwerpunktsbewegung und die Trägheit der Energie" (PDF), Annalen der Physik, 325 (8): 627–633, Bibcode:1906AnP...325..627E, doi:10.1002/andp.19063250814

Einstein, Albert (1907), "Über die vom Relativitätsprinzip geforderte Trägheit der Energie" (PDF), Annalen der Physik, 328 (7): 371–384, Bibcode:1907AnP...328..371E, doi:10.1002/andp.19073280713

Einstein, Albert (1908) [1907], "Über das Relativitätsprinzip und die aus demselben gezogenen Folgerungen" (PDF), Jahrbuch der Radioaktivität und Elektronik, 4: 411–462, Bibcode:1908JRE.....4..411E

Einstein, Albert; Laub, Jakob (1908b), "Über die elektromagnetischen Grundgleichungen für bewegte Körper" (PDF), Annalen der Physik, 331 (8): 532–540, Bibcode:1908AnP...331..532E, doi:10.1002/andp.19083310806

Einstein, Albert (1909), "The Development of Our Views on the Composition and Essence of Radiation" , Physikalische Zeitschrift, 10 (22): 817–825

Einstein, Albert (1912), "Relativität und Gravitation. Erwiderung auf eine Bemerkung von M. Abraham" (PDF), Annalen der Physik, 38 (10): 1059–1064, Bibcode:1912AnP...343.1059E, doi:10.1002/andp.19123431014

Einstein A. (1916), Relativity: The Special and General Theory , Springery

Einstein, Albert (1922), Ether and the Theory of Relativity , Methuen & Co.

FitzGerald, George Francis (1889), "The Ether and the Earth's Atmosphere" , Science, 13 (328): 390, Bibcode:1889Sci....13..390F, doi:10.1126/science.ns-13.328.390, PMID 17819387

Fizeau, H. (1851). "The Hypotheses Relating to the Luminous Aether, and an Experiment which Appears to Demonstrate that the Motion of Bodies Alters the Velocity with which Light Propagates itself in their Interior" . Philosophical Magazine. 2: 568–573.
Fox, J.G. (1962), "Experimental Evidence for the Second Postulate of Special Relativity", American Journal of Physics, 30 (1): 297–300, Bibcode:1965AmJPh..33....1F, doi:10.1119/1.1941992.

Filippas, T.A.; Fox, J.G. (1964), "Velocity of Gamma Rays from a Moving Source", Physical Review, 135 (4B): B1071-1075, Bibcode:1964PhRv..135.1071F, doi:10.1103/PhysRev.135.B1071

Frank, Philipp; Rothe, Hermann (1910), "Über die Transformation der Raum-Zeitkoordinaten von ruhenden auf bewegte Systeme", Annalen der Physik, 339 (5): 825–855, Bibcode:1911AnP...339..825F, doi:10.1002/andp.19113390502

Augustin Fresnel (1816), "Sur la diffraction de la lumière", Annales de chimie et de physique, 1: 239–281

Hasenöhrl, Friedrich (1904), "Zur Theorie der Strahlung in bewegten Körpern" , Annalen der Physik, 320 (12): 344–370, Bibcode:1904AnP...320..344H, doi:10.1002/andp.19043201206 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Hasenöhrl, Friedrich (1905), "Zur Theorie der Strahlung in bewegten Körpern. Berichtigung" , Annalen der Physik, 321 (3): 589–592, Bibcode:1905AnP...321..589H, doi:10.1002/andp.19053210312 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Heaviside, Oliver (1894) [1888], "Electromagnetic waves, the propagation of potential, and the electromagnetic effects of a moving charge" , Electrical papers, vol. 2, pp. 490–499

Heaviside, Oliver (1889), "On the Electromagnetic Effects due to the Motion of Electrification through a Dielectric" , Philosophical Magazine, 5, 27 (167): 324–339, doi:10.1080/14786448908628362

Herglotz, Gustav (1910) [1909], "Über den vom Standpunkt des Relativitätsprinzips aus als starr zu bezeichnenden Körper", Annalen der Physik, 336 (2): 393–415, Bibcode:1910AnP...336..393H, doi:10.1002/andp.19103360208 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Hertz, Heinrich (1890a), "Über die Grundgleichungen der Elektrodynamik für ruhende Körper" , Annalen der Physik, 276 (8): 577–624, Bibcode:1890AnP...276..577H, doi:10.1002/andp.18902760803

Hertz, Heinrich (1890b), "Über die Grundgleichungen der Elektrodynamik für bewegte Körper" , Annalen der Physik, 277 (11): 369–399, Bibcode:1890AnP...277..369H, doi:10.1002/andp.18902771102

Ignatowsky, W. v. (1910). "Einige allgemeine Bemerkungen über das Relativitätsprinzip" . Physikalische Zeitschrift. 11: 972–976. {{cite journal}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Ignatowsky, W. v. (1911). "Das Relativitätsprinzip" . Archiv der Mathematik und Physik. 17, 18: 1–24, 17–40.

Kaufmann, Walter (1902), "Die elektromagnetische Masse des Elektrons", Physikalische Zeitschrift, 4 (1b): 54–56 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Kaufmann, Walter (1905), "Über die Konstitution des Elektrons", Sitzungsberichte der Königlich Preußische Akademie der Wissenschaften, 45: 949–956 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Kaufmann, Walter (1906), "Über die Konstitution des Elektrons", Annalen der Physik, 324 (3): 487–553, Bibcode:1906AnP...324..487K, doi:10.1002/andp.19063240303 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Lange, Ludwig (1885), "Ueber die wissenschaftliche Fassung des Galileischen Beharrungsgesetzes", Philosophische Studien, 2: 266–297

Langevin, Paul (1908) [1904], "The Relations of Physics of Electrons to Other Branches of Science" , International Congress of Arts and Science, 7: 121–156

Langevin, Paul (1905), "Sur l'impossibilité physique de mettre en évidence le mouvement de translation de la Terre" , Comptes Rendus des Séances de l'Académie des Sciences, 140: 1171–1173

Langevin, P. (1911), "The evolution of space and time", Scientia, X: 31–54 (translated by J. B. Sykes, 1973).

Larmor, Joseph (1897), "On a Dynamical Theory of the Electric and Luminiferous Medium, Part 3, Relations with material media" , Philosophical Transactions of the Royal Society, 190: 205–300, Bibcode:1897RSPTA.190..205L, doi:10.1098/rsta.1897.0020

Larmor, Joseph (1900), Aether and Matter , Cambridge University Press

Laub, Jakob (1907), "Zur Optik der bewegten Körper" , Annalen der Physik, 328 (9): 738–744, Bibcode:1907AnP...328..738L, doi:10.1002/andp.19073280910

Laue, Max von (1907), "Die Mitführung des Lichtes durch bewegte Körper nach dem Relativitätsprinzip", Annalen der Physik, 328 (10): 989–990, Bibcode:1907AnP...328..989L, doi:10.1002/andp.19073281015 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Laue, Max von (1911a), Das Relativitätsprinzip at the Internet Archive, Braunschweig: Vieweg {{citation}}: External link in |title= (help)

Laue, Max von (1911b), "Zur Diskussion über den starren Körper in der Relativitätstheorie", Physikalische Zeitschrift, 12: 85–87 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Laue, Max von (1911c), "Über einen Versuch zur Optik der bewegten Körper", Münchener Sitzungsberichte, 1911: 405–412 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Laue, Max von (1913), Das Relativitätsprinzip (2 ed.), Braunschweig: Vieweg

Lewis, Gilbert N. (1908), "A revision of the Fundamental Laws of Matter and Energy" , Philosophical Magazine, 16: 705–717, doi:10.1080/14786441108636549

Lewis, Gilbert N.; Tolman, Richard C. (1909), "The Principle of Relativity, and Non-Newtonian Mechanics" , Proceedings of the American Academy of Arts and Sciences, 44: 709–726, doi:10.2307/20022495

Lewis, Gilbert N.; Wilson, Edwin B. (1912), "The Space-time Manifold of Relativity. The Non-Euclidean Geometry of Mechanics and Electromagnetics at the Internet Archive", Proceedings of the American Academy of Arts and Sciences, 48: 387–507, doi:10.2307/20022840 {{citation}}: External link in |title= (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1886), "De l'influence du mouvement de la terre sur les phénomènes lumineux", Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles, 21: 103–176

Lorentz, Hendrik Antoon (1892a), "La Théorie electromagnétique de Maxwell et son application aux corps mouvants at the Internet Archive", Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles, 25: 363–552 {{citation}}: External link in |title= (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1892b), "De relatieve beweging van de aarde en den aether", Zittingsverlag Akad. V. Wet., 1: 74–79 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1895), Versuch einer Theorie der electrischen und optischen Erscheinungen in bewegten Körpern , Leiden: E.J. Brill {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1899), "Simplified Theory of Electrical and Optical Phenomena in Moving Systems" , Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, 1: 427–442

Lorentz, Hendrik Antoon (1900), "Considerations on Gravitation" , Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, 2: 559–574

Lorentz, Hendrik Antoon (1904a), "Weiterbildung der Maxwellschen Theorie. Elektronentheorie.", Encyclopädie der mathematischen Wissenschaften, 5 (2): 145–288

Lorentz, Hendrik Antoon (1904b), "Electromagnetic phenomena in a system moving with any velocity smaller than that of light" , Proceedings of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences, 6: 809–831

Lorentz, Hendrik Antoon (1931) [1910], Lecture on theoretical physics, Vol.3, London: MacMillan

Lorentz, Hendrik Antoon; Einstein, Albert; Minkowski, Hermann (1913), Das Relativitätsprinzip. Eine Sammlung von Abhandlungen. at the Internet Archive, Leipzig & Berlin: B.G. Teubner {{citation}}: External link in |title= (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1914), Das Relativitätsprinzip. Drei Vorlesungen gehalten in Teylers Stiftung zu Haarlem , Leipzig and Berlin: B.G. Teubner

Lorentz, Hendrik Antoon (1914), "La Gravitation", Scientia, 16: 28–59

Lorentz, Hendrik Antoon (1916), The theory of electrons and its applications to the phenomena of light and radiant heat at the Internet Archive, Leipzig & Berlin: B.G. Teubner {{citation}}: External link in |title= (help)

Lorentz, Hendrik Antoon (1921), "Deux Mémoires de Henri Poincaré sur la Physique Mathématique" , Acta Mathematica, 38 (1): 293–308, doi:10.1007/BF02392073 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help);

Lorentz, Hendrik Antoon; Lorentz, H. A.; Miller, D. C.; Kennedy, R. J.; Hedrick, E. R.; Epstein, P. S. (1928), "Conference on the Michelson-Morley Experiment", The Astrophysical Journal, 68: 345–351, Bibcode:1928ApJ....68..341M, doi:10.1086/143148

Mach, Ernst (1912) [1883], Die Mechanik in ihrer Entwicklung (PDF), Leipzig: Brockhaus

Maxwell, James Clerk (1864), "A Dynamical Theory of the Electromagnetic Field" , Philosophical Transactions of the Royal Society, 155: 459–512, Bibcode:1865RSPT..155..459C, doi:10.1098/rstl.1865.0008

Maxwell, James Clerk (1873), "§ 792", A Treatise on electricity and magnetism at the Internet Archive, vol. 2, London: Macmillan & Co., p. 391 {{citation}}: External link in |title= (help)

Michelson, Albert A. (1881), "The Relative Motion of the Earth and the Luminiferous Ether" , American Journal of Science, 22: 120–129, doi:10.2475/ajs.s3-22.128.120

Michelson, Albert A.; Morley, Edward W. (1886), "Influence of Motion of the Medium on the Velocity of Light" , American Journal of Science, 31: 377–386, doi:10.2475/ajs.s3-31.185.377

Michelson, Albert A.; Morley, Edward W. (1887), "On the Relative Motion of the Earth and the Luminiferous Ether" , American Journal of Science, 34: 333–345, doi:10.2475/ajs.s3-34.203.333

Michelson, Albert A.; Gale, Henry G. (1925), "The Effect of the Earth's Rotation on the Velocity of Light", The Astrophysical Journal, 61: 140–145, Bibcode:1925ApJ....61..140M, doi:10.1086/142879

Minkowski, Hermann (1915) [1907], "Das Relativitätsprinzip" , Annalen der Physik, 352 (15): 927–938, Bibcode:1915AnP...352..927M, doi:10.1002/andp.19153521505

Minkowski, Hermann (1908) [1907], "Die Grundgleichungen für die elektromagnetischen Vorgänge in bewegten Körpern" , Nachrichten von der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, Mathematisch-Physikalische Klasse: 53–111 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help) (English translation in 1920 by Meghnad Saha).

Minkowski, Hermann (1909) [1908], "Raum und Zeit" , Physikalische Zeitschrift, 10: 75–88

Various English translations on Wikisource: Space and Time

Mosengeil, Kurd von (1907), "Theorie der stationären Strahlung in einem gleichförmig bewegten Hohlraum" , Annalen der Physik, 327 (5): 867–904, Bibcode:1907AnP...327..867V, doi:10.1002/andp.19073270504

Neumann, Carl (1870), Ueber die Principien der Galilei-Newtonschen Theorie at the Internet Archive, Leipzig: B.G. Teubner {{citation}}: External link in |title= (help)

Neumann, Günther (1914), "Die träge Masse schnell bewegter Elektronen", Annalen der Physik, 350 (20): 529–579, Bibcode:1914AnP...350..529N, doi:10.1002/andp.19143502005

Nordström, Gunnar (1913), "Zur Theorie der Gravitation vom Standpunkt des Relativitätsprinzips", Annalen der Physik, 347 (13): 533–554, Bibcode:1913AnP...347..533N, doi:10.1002/andp.19133471303.

Palagyi, Menyhért (1901), Neue Theorie des Raumes und der Zeit , Leipzig: Wilhelm Engelmann

Planck, Max (1906a), "Das Prinzip der Relativität und die Grundgleichungen der Mechanik", Verhandlungen Deutsche Physikalische Gesellschaft, 8: 136–141 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Planck, Max (1906b), "Die Kaufmannschen Messungen der Ablenkbarkeit der β-Strahlen in ihrer Bedeutung für die Dynamik der Elektronen", Physikalische Zeitschrift, 7: 753–761 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Planck, Max (1907), "Zur Dynamik bewegter Systeme", Sitzungsberichte der Königlich-Preussischen Akademie der Wissenschaften, Berlin, Erster Halbband (29): 542–570 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Planck, Max (1908), "Bemerkungen zum Prinzip der Aktion und Reaktion in der allgemeinen Dynamik", Physikalische Zeitschrift, 9 (23): 828–830 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Planck, Max (1915) [1909], "General Dynamics. Principle of Relativity" , Eight lectures on theoretical physics, New York: Columbia University Press

Poincaré, Henri (1889), Théorie mathématique de la lumière, vol. 1, Paris: G. Carré & C. Naud Preface partly reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 12.

Poincaré, Henri (1895), "A propos de la Théorie de M. Larmor", L'éclairage électrique, 5: 5–14 Reprinted in Poincaré, Oeuvres, tome IX, pp. 395–413

Poincaré, Henri (1913) [1898], "The Measure of Time" , The Foundations of Science (The Value of Science), New York: Science Press, pp. 222–234

Poincaré, Henri (1900a), "Les relations entre la physique expérimentale et la physique mathématique", Revue générale des sciences pures et appliquées, 11: 1163–1175. Reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 9–10.

Poincaré, Henri (1900b), "La théorie de Lorentz et le principe de réaction" , Archives néerlandaises des sciences exactes et naturelles, 5: 252–278. See also the English translation.

Poincaré, Henri (1901a), "Sur les principes de la mécanique", Bibliothèque du Congrès international de philosophie: 457–494. Reprinted in "Science and Hypothesis", Ch. 6–7.

Poincaré, Henri (1901b), Électricité et optique at the Internet Archive, Paris: Gauthier-Villars {{citation}}: External link in |title= (help)

Poincaré, Henri (1902), Science and Hypothesis, London and Newcastle-on-Cyne (1905): The Walter Scott publishing Co.{{citation}}: CS1 maint: location (link)

Poincaré, Henri (1906) [1904], "The Principles of Mathematical Physics" , Congress of arts and science, universal exposition, St. Louis, 1904, vol. 1, Boston and New York: Houghton, Mifflin and Company, pp. 604–622

Poincaré, Henri (1905b), "Sur la dynamique de l'électron" , Comptes Rendus, 140: 1504–1508 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help).

Poincaré, Henri (1906) [1905], "Sur la dynamique de l'électron" , Rendiconti del Circolo matematico di Palermo, 21: 129–176, doi:10.1007/BF03013466 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Poincaré, Henri (1913) [1908], "The New Mechanics" , The foundations of science (Science and Method), New York: Science Press, pp. 486–522

Poincaré, Henri (1909), "La Mécanique nouvelle (Lille)" , Revue scientifique, 47, Paris: 170–177

Poincaré, Henri (1910) [1909], "The New Mechanics (Göttingen)" , Sechs Vorträge über ausgewählte Gegenstände aus der reinen Mathematik und mathematischen Physik, Leipzig und Berlin: B.G.Teubner, pp. 41–47

Poincaré, Henri (1911), Die neue Mechanik (Berlin) , Leipzig & Berlin: B.G. Teubner

Poincaré, Henri (1912), "L'hypothèse des quanta", Revue scientifique, 17: 225–232 Reprinted in Poincaré 1913, Ch. 6.

Poincaré, Henri (1913), Last Essays at the Internet Archive, New York: Dover Publication (1963) {{citation}}: External link in |title= (help)

Ritz, Walter (1908), "Recherches critiques sur l'Électrodynamique Générale", Annales de Chimie et de Physique, 13: 145–275, see English translation Archived 2009-12-14 at the Wayback Machine..

Robb, Alfred A. (1911), Optical Geometry of Motion: A New View of the Theory of Relativity at the Internet Archive, Cambridge: W. Heffer {{citation}}: External link in |title= (help)

Sagnac, Georges (1913), "L'éther lumineux démontré par l'effet du vent relatif d'éther dans un interféromètre en rotation uniforme" , Comptes Rendus, 157: 708–710 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Sagnac, Georges (1913), "Sur la preuve de la réalité de l'éther lumineux par l'expérience de l'interférographe tournant" , Comptes Rendus, 157: 1410–1413 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Searle, George Frederick Charles (1897), "On the Steady Motion of an Electrified Ellipsoid" , Philosophical Magazine, 5, 44 (269): 329–341, doi:10.1080/14786449708621072

Sommerfeld, Arnold (1910), "Zur Relativitätstheorie I: Vierdimensionale Vektoralgebra", Annalen der Physik, 337 (9): 749–776, Bibcode:1910AnP...337..749S, doi:10.1002/andp.19103370904 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Sommerfeld, Arnold (1910), "Zur Relativitätstheorie II: Vierdimensionale", Annalen der Physik, 338 (14): 649–689, Bibcode:1910AnP...338..649S, doi:10.1002/andp.19103381402 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Stokes, George Gabriel (1845), "On the Aberration of Light", Philosophical Magazine, 27: 9–15, doi:10.1080/14786444508645215

Streintz, Heinrich (1883), Die physikalischen Grundlagen der Mechanik at the Internet Archive, Leipzig: B.G. Teubner {{citation}}: External link in |title= (help)

Thomson, Joseph John (1881), "On the Electric and Magnetic Effects produced by the Motion of Electrified Bodies" , Philosophical Magazine, 5, 11 (68): 229–249, doi:10.1080/14786448108627008

Tolman, Richard Chase (1912), "The mass of a moving body" , Philosophical Magazine, 23: 375–380, doi:10.1080/14786440308637231

Varičak, Vladimir (1911), "Zum Ehrenfestschen Paradoxon" , Physikalische Zeitschrift, 12: 169 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Varičak, Vladimir (1912), "Über die nichteuklidische Interpretation der Relativtheorie" , Jahresbericht der Deutschen Mathematiker-Vereinigung, 21: 103–127 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Voigt, Woldemar (1887), "Ueber das Doppler'sche Princip" , Nachrichten von der Königl. Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts-Universität zu Göttingen (2): 41–51 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Wien, Wilhelm (1900), "Über die Möglichkeit einer elektromagnetischen Begründung der Mechanik" , Annalen der Physik, 310 (7): 501–513, Bibcode:1901AnP...310..501W, doi:10.1002/andp.19013100703 {{citation}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)

Wien, Wilhelm (1904a), "Über die Differentialgleichungen der Elektrodynamik für bewegte Körper. I" , Annalen der Physik, 318 (4): 641–662, Bibcode:1904AnP...318..641W, doi:10.1002/andp.18943180402

Wien, Wilhelm (1904a), "Über die Differentialgleichungen der Elektrodynamik für bewegte Körper. II" , Annalen der Physik, 318 (4): 663–668, Bibcode:1904AnP...318..663W, doi:10.1002/andp.18943180403

Wien, Wilhelm (1904b), "Erwiderung auf die Kritik des Hrn. M. Abraham" , Annalen der Physik, 319 (8): 635–637, Bibcode:1904AnP...319..635W, doi:10.1002/andp.19043190817

ਨੋਟਸ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸੋਮੇ

↑ Hughes, Stefan (2013). Catchers of the Light: Catching Space: Origins, Lunar, Solar, Solar System and Deep Space. Paphos, Cyprus: ArtDeCiel Publishing. pp. 202–233. ISBN 9781467579926. Retrieved 7 April 2017.
↑ Stachel, John (2005). "Fresnel's (Dragging) Coefficient as a Challenge to 19th Century Optics of Moving Bodies.". In Kox, A. J.; Eisenstaedt, Jean (eds.). The Universe of General Relativity (PDF). Boston: Birkhäuser. pp. 1–13. ISBN 081764380X. Archived from the original (PDF) on 2017-04-13. Retrieved 2017-09-17. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named French
↑ ^4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 Pais, Abraham (1982). ""Subtle is the Lord-- ": The Science and the Life of Albert Einstein (11th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 019853907X.
↑ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 Miller, Arthur I. (1998). Albert Einstein's Special Theory of Relativity. New York: Springer-Verlag. ISBN 0387948708.
↑ ^6.0 ^6.1 Schutz, Bernard (2004). Gravity from the Ground Up: An Introductory Guide to Gravity and General Relativity (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) (Reprint ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521455065. Retrieved 24 May 2017. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Schutz" defined multiple times with different content
↑ Darrigol, O. (2005), "The Genesis of the theory of relativity" (PDF), Séminaire Poincaré, 1: 1–22, Bibcode:2006eins.book....1D, doi:10.1007/3-7643-7436-5_1, ISBN 978-3-7643-7435-8
↑ Galison, Peter (2003). Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time. New York: W. W. Norton & Company, Inc. pp. 13–47. ISBN 0393020010.
↑ Poincare, Henri (1906). "On the Dynamics of the Electron (Sur la dynamique de l'électron)". Rendiconti del Circolo matematico di Palermo. 21: 129–176. Retrieved 15 July 2017.
↑ Zahar, Elie (1989) [1983], "Poincaré's Independent Discovery of the relativity principle", Einstein's Revolution: A Study in Heuristic, Chicago: Open Court Publishing Company, ISBN 0-8126-9067-2
↑ ^11.0 ^11.1 Walter, Scott A. (2007). "Breaking in the 4-ਵੈਕਟਰ: the four-dimensional movement in gravitation, 1905–1910". In Renn, Jürgen; Schemmel, Matthias (eds.). The Genesis of General Relativity, Volume 3. Berlin: Springer. pp. 193–252. Archived from the original on 15 ਜੁਲਾਈ 2017. Retrieved 15 July 2017. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
↑ ^12.0 ^12.1 Weinstein, Galina. "Max Born, Albert Einstein and Hermann Minkowski's Space-Time Formalism of Special Relativity". arXiv. Cornell University Library. Retrieved 11 July 2017.
↑ Galison, Peter Louis (1979). "Minkowski's space-time: From visual thinking to the absolute world". Historical Studies in the Physical Sciences. 10: 85–121. doi:10.2307/27757388. JSTOR 27757388.
↑ Minkowski, Hermann (1909). "Raum und Zeit" [Space and Time]. Jahresberichte der Deutschen Mathematiker-Vereinigung. B.G. Teubner: 1–14.

Archibald, R.C. (1914), "Time as a fourth dimension", Bull. Amer. Math. Soc., 20 (8): 409–412, doi:10.1090/S0002-9904-1914-02511-X

Born, Max (1964), Einstein's Theory of Relativity, Dover Publications, ISBN 0-486-60769-0

Born, Max (1956), Physics in my generation, London & New York: Pergamon Press, pp. 189–206

Brown, Harvey R. (2001), "The origins of length contraction: I. The FitzGerald-Lorentz deformation hypothesis", American Journal of Physics, 69 (10): 1044–1054, arXiv:gr-qc/0104032, Bibcode:2001AmJPh..69.1044B, doi:10.1119/1.1379733

Darrigol, Olivier (2000), Electrodynamics from Ampére to Einstein, Oxford: Clarendon Press, ISBN 0-19-850594-9

Darrigol, Olivier (2004), "The Mystery of the Einstein-Poincaré Connection", Isis, 95 (4): 614–626, doi:10.1086/430652, PMID 16011297

Darrigol, Olivier (2005), "The Genesis of the theory of relativity" (PDF), Séminaire Poincaré, 1: 1–22, doi:10.1007/3-7643-7436-5_1

Robert DiSalle (Summer 2002), "Space and Time: Inertial Frames", in Edward N. Zalta (ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)

Einstein, Albert (1989), "The Swiss Years: Writings, 1900–1909", in Stachel, John; et al. (eds.), The Collected Papers of Albert Einstein, vol. 2, Princeton: Princeton University Press, ISBN 0-691-08526-9

Galison, Peter (2003), Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time, New York: W.W. Norton, ISBN 0-393-32604-7

Giulini, Domenico (2001), "Das Problem der Trägheit" (PDF), Preprint, Max-Planck Institut für Wissenschaftsgeschichte, 190: 11–12, 25–26

Goenner, Hubert (2008), "On the history of geometrization of space-time", 414. Heraeus-Seminar, arXiv:0811.4529, Bibcode:2008arXiv0811.4529G.

Hentschel, Klaus (1990), Interpretationen und Fehlinterpretationen der speziellen und der allgemeinen Relativitätstheorie durch Zeitgenossen Albert Einsteins, Basel – Boston – Bonn: Birkhäuser, ISBN 3-7643-2438-4

Holton, Gerald (1988), Thematic Origins of Scientific Thought: Kepler to Einstein, Harvard University Press, ISBN 0-674-87747-0

Janssen, Michel (1995), A Comparison between Lorentz's Ether Theory and Special Relativity in the Light of the Experiments of Trouton and Noble, (thesis)

Janssen, Michel; Mecklenburg, Matthew (2007), "From classical to relativistic mechanics: Electromagnetic models of the electron", in V. F. Hendricks; et al. (eds.), Interactions: Mathematics, Physics and Philosophy, Dordrecht: Springer, pp. 65–134

Janssen, Michel; Stachel, John (2008), The Optics and Electrodynamics of Moving Bodies (PDF)

Katzir, Shaul (2005), "Poincaré's Relativistic Physics: Its Origins and Nature", Phys. Perspect., 7 (3): 268–292, Bibcode:2005PhP.....7..268K, doi:10.1007/s00016-004-0234-y

Keswani, G. H., Kilmister, C. W. (1983), "Intimations Of Relativity: Relativity Before Einstein", Brit. J. Phil. Sci., 34 (4): 343–354, doi:10.1093/bjps/34.4.343, archived from the original on March 26, 2009 {{citation}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
Klein, Felix (1921) [1910], "Über die geometrischen Grundlagen der Lorentzgruppe" , Gesammelte mathematische Abhandlungen, 1: 533–552, doi:10.1007/978-3-642-51960-4_31

Kostro, L. (1992), "An outline of the history of Einstein's relativistic ether concept", in Jean Eisenstaedt; Anne J. Kox (eds.), Studies in the history of general relativity, vol. 3, Boston-Basel-Berlin: Birkhäuser, pp. 260–280, ISBN 0-8176-3479-7
Lange, Ludwig (1886), Die geschichtliche Entwicklung des Bewegungsbegriffes, Leipzig: Wilhelm Engelmann

Laue, Max von (1921), Die Relativitätstheorie, Braunschweig: Friedr. Vieweg & Sohn. = 4. Edition of Laue (1911).

Macrossan, M. N. (1986), "A Note on Relativity Before Einstein", Brit. J. Phil. Sci., 37: 232–234, doi:10.1093/bjps/37.2.232

Alberto A. Mart́ínez (2009), Kinematics: the lost origins of Einstein's relativity, Johns Hopkins University Press, ISBN 0-8018-9135-3

Miller, Arthur I. (1981), Albert Einstein's special theory of relativity. Emergence (1905) and early interpretation (1905–1911), Reading: Addison–Wesley, ISBN 0-201-04679-2

Norton, John D. (2004), "Einstein's Investigations of Galilean Covariant Electrodynamics prior to 1905", Archive for History of Exact Sciences, 59 (1): 45–105, Bibcode:2004AHES...59...45N, doi:10.1007/s00407-004-0085-6

Norton, John D. (2005), "Einstein, Nordström and the early demise of scalar, lorentz covariant theories of gravitation", in Renn, Jürgen (ed.), The Genesis of General Relativity (Vol. 1), Printed in the Netherlands: Kluwer {{citation}}: External link in |chapterurl= (help); Unknown parameter |chapterurl= ignored (|chapter-url= suggested) (help)

Pais, Abraham (1982), Subtle is the Lord: The Science and the Life of Albert Einstein, New York: Oxford University Press, ISBN 0-19-520438-7

Pauli, Wolfgang (1921), "Die Relativitätstheorie", Encyclopädie der mathematischen Wissenschaften, 5 (2): 539–776

In English: Pauli, W. (1981) [1921]. Theory of Relativity. Vol. 165. Dover Publications. ISBN 0-486-64152-X. {{cite book}}: |journal= ignored (help)

Polanyi, Michael (1974), Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy, Chicago: University Press, ISBN 0-226-67288-3

Rindler, Wolfgang (2001), Relativity: Special, General, and Cosmological, Oxford University Press, ISBN 0-19-850836-0

Rynasiewicz, Robert; Renn, Jürgen. (2006), "The turning point for Einstein's annus mirabilis.", Studies in History and Philosophy of Modern Physics, 31 (1): 5–35, doi:10.1016/j.shpsb.2005.12.002

Schaffner, Kenneth F. (1972), Nineteenth-century aether theories, Oxford: Pergamon Press, pp. 99–117 und 255–273, ISBN 0-08-015674-6

Stachel, John (1982), "Einstein and Michelson: the Context of Discovery and Context of Justification", Astronomische Nachrichten, 303 (1): 47–53, Bibcode:1982AN....303...47S, doi:10.1002/asna.2103030110

Stachel, John (2002), Einstein from "B" to "Z", Boston: Birkhäuser, ISBN 0-8176-4143-2

Staley, Richard (2009), Einstein's generation. The origins of the relativity revolution, Chicago: University of Chicago Press, ISBN 0-226-77057-5

Walter, Scott A. (1999a), "Minkowski, mathematicians, and the mathematical theory of relativity", in H. Goenner; J. Renn; J. Ritter; T. Sauer (eds.), Einstein Studies, vol. 7, Birkhäuser, pp. 45–86

Walter, Scott A. (1999b), "The non-Euclidean style of Minkowskian relativity", in J. Gray (ed.), The Symbolic Universe: Geometry and Physics, Oxford University Press, pp. 91–127

Walter, Scott A. (2005), "Henri Poincaré and the theory of relativity", in Renn, J. (ed.), Albert Einstein, Chief Engineer of the Universe: 100 Authors for Einstein, vol. 3, Berlin: Wiley-VCH, pp. 162–165

Walter, Scott A. (2007), "Breaking in the 4-vectors: The four-dimensional movement in gravitation, 1905–1910", in Renn, J. (ed.), The Genesis of General Relativity, vol. 3, Berlin: Springer, pp. 193–252

Warwick, Andrew (2003), Masters of Theory: Cambridge and the Rise of Mathematical Physics, Chicago: University of Chicago Press, ISBN 0-226-87375-7

Whittaker, Edmund Taylor (1910), A History of the theories of aether and electricity (1. ed.), Dublin: Longman, Green and Co.

Whittaker, Edmund Taylor (1951), A History of the theories of aether and electricity Vol. 1: The classical theories (2. ed.), London: Nelson

Whittaker, Edmund Taylor (1953), "The relativity theory of Poincaré and Lorentz", A History of the theories of aether and electricity; Vol. 2: The modern theories 1900–1926, London: Nelson, pp. 27–77

Zahar, Elie (1989), Einstein's Revolution: A Study in Heuristic, Chicago: Open Court Publishing Company, ISBN 0-8126-9067-2

Non mainstream

Bjerknes, Christopher Jon (2002), "A Short History of the Concept of Relative Simultaneity in the Special Theory of Relativity", Episteme, 6, archived from the original on 2008-12-04, retrieved 2017-09-03

Logunov, A.A. (2004), Henri Poincaré and relativity theory, Moscow: Nauka, arXiv:physics/0408077, Bibcode:2004physics...8077L, ISBN 5-02-033964-4

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Special relativity", MacTutor History of Mathematics archive, University of St Andrews.
Mathpages: Corresponding States, The End of My Latin, Who Invented Relativity?, Poincaré Contemplates Copernicus
Berger, Andy "All in Einstein's Head" June 2016, Discover magazine, explanations of Einstein's though experiments

[4] ਸਟੈੱਲਰ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਔਬਜ਼ਰਵਰ ਦੀ ਗਤੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪ੍ਰਤਿ ਇੱਕ ਸਮਕੋਣ ਤੇ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਚਿੱਤਰ. 1‑3 (bottom left) ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ: ਕਿਸੇ ਤਾਰੇ ਨੂੰ ਆਈਪੀਸ ਅੰਦਰ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਜਰੂਰ ਹੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਵਾਸਤਵਿਕ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਘੁਮਾਉ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਚਿੱਤਰ. 1‑3 (bottom right) ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਏੋਇਥਰ (ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ) ਅੰਦਰ ਪਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿਵੇਂ ਏਇਥਰ ਡ੍ਰੈਗਿੰਗ- ਜੇਕਰ ਵਾਸਤਵਿਕ ਹੋਵੇ- ਧਰਤੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਟੈਲੀਸਕੋਪਾਂ ਲਈ ਅਬੈਰੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਲੋਪ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ; ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਾਰੇ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲੋਕੇਸ਼ਨ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਆਈਪੀਸਾਂ ਅੰਦਰ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।

[10] ਤਤਕਾਲੀਨਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇੱਕ ਮਸਲਾ ਬਿਆਨ ਕਰਕੇ, ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦਾ ਅਰਥ ਸੀ ਕਿ ਸਮੇਂ ਬਾਬਤ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਘੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ ਕਰ ਲੈਣਾ (ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਲੈਣਾ) ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਘੜੀਆਂ ਦੀ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਆਪਸੀ-ਮੇਲ) ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼, ਕ੍ਰਿਆਤਮਿਕ ਵਿਧੀ (ਕਨਵੈਂਸ਼ਨ) ਦੁਆਰਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਥਨ ਨੇ ਨਿਊਟਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਬ੍ਰੇਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ੁੱਧ, ਸੱਚਾ ਵਕਤ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਜੋ ਉਸਦੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਘੜੀਆਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸੀ। ਇਸ ਬਿਆਨ ਨੇ ਪ੍ਰਭਾਸ਼ਾਲੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਹੈਨਰੀ ਬ੍ਰਗਸਨ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਸਿੱਧਾ ਅਟੈਕ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦਾ ਤਰਕ ਸੀ ਕਿ, ਵਕਤ, ਤਤਕਾਲੀਨਤਾ, ਅਤੇ ਅੰਤ੍ਰਾਲ ਸਹਿਜ ਗਿਆਨ ਦੀ ਸਮਝ ਦੇ ਮਸਲੇ ਹਨ। ਗੈਲੀਸਨ (2003), “ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤੇ ਕੰਮ”

[11] ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਕ੍ਰਿਆਤਮਿਕ ਵਿਧੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ ਨਾਮਕ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਸੀ, ਭਾਵੇਂ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਬਦਲ, ਮੱਧ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਗ੍ਰਾਫ੍ਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਵਿਧੀ ਰਹੀ ਸੀ। ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦੋ ਕਲੌਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੰਕ੍ਰੋਨਾਇਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ, ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੂਜੇ ਇਨਸਾਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਾ ਸਿਗਨਲ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਓਸ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਅਡਜਸਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਫਲੈਸ਼ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਗੈਲੀਸਨ (2003), ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਥਨ।

[18] ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੀ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਸਫੀਅਰ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) (ਜਿਵੇਂ ਲਾਈ ਸਫੀਅਰ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਜਾਂ ਕਨਫ੍ਰਮਲ ਜੀਓਮੈਟਰੀ (ਰੇਖਾਗਣਿਤ) ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਦੇ ਕੁੱਝ ਬਦਲਾਂ ਨਾਲ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਲੌਰੰਟਜ਼ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨ ਸਫੈਰੀਕਲ ਵੇਵ ਟ੍ਰਾਂਸਫੋਰਮੇਸ਼ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੈਸ਼ਲ ਮਾਮਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ, ਜਿਵੇਂ ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ (1912) ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਸਰਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੈਗੁਇੱਰੇ ਗਰੁੱਪ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਕ ਹੈ, ਜੋ ਸਫੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਸਫੀਅਰਾਂ ਅਤੇ ਸਤਹਿਾਂ ਨੂੰ ਸਤਹਿਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਵਰਤਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੋਬੀਅਸ ਗਰੁੱਪ (ਜੋ ਹਾਈਪ੍ਰਬੋਲਿਕ R3 ਵਿੱਚ ਆਈਸੋਮੀਟ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਪ੍ਰਤਿ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਅਤੇ ਲੌਰੰਟਜ਼ ਗਰੁੱਪ ਦਰਮਿਆਨ ਆਇਸੋਮੌਰਫਿਜ਼ਮ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਪਤਾ ਲਗਾਈ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

[19] (ਅੱਗੇ ਲਿਖੇ ਵਿੱਚ ਗਰੁੱਪ G_∞ ਗੈਲੀਲੀਅਨ ਗਰੁੱਪ ਹੇ ਅਤੇ ਗਰੁੱਪ G_c ਲੌਰੰਟਜ਼ ਗਰੁੱਪ ਹੈ।) "ਇਸਦੇ ਸੰਦ੍ਰਭ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰੁੱਪ G_c,c = ∞ ਵਾਸਤੇ ਹੱਦ ਅੰਦਰ, ਯਾਨਿ ਕਿ, ਗਰੁੱਪ G_∞ ਦੀ ਤਰਾਂ, ਇੰਨਬਿੰਨ ਨਿਊਟੋਨੀਅਨ ਮਕੈਨਿਕਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੂਰਾ ਗਰੁੱਪ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਅੰਦਰ, ਅਤੇ ਕਿਉਂਕਿ G_c ਗਣਿਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ G_∞ ਨਾਲ਼ੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੁੱਧੀਯੋਗ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਕੋਈ ਗਣਿਤਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਸੁਤੰਤਰ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਖੇਡ ਰਾਹੀਂ, ਇਹ ਸੋਚੇਗਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰੇ ਦਰਅਸਲ ਇੱਕ ਸਥਿਰਤਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਗਰੁੱਪ G_∞ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਗਰੁੱਪ G_c ਵਾਸਤੇ, ਜਿੱਥੇ c ਨਿਸਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਧਾਰਨ ਨਾਪ ਇਕਾਈਆਂ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।" ਮਿੰਕੋਵਸਕੀ (1909), ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਥਨ

[1] Hughes, Stefan (2013). Catchers of the Light: Catching Space: Origins, Lunar, Solar, Solar System and Deep Space. Paphos, Cyprus: ArtDeCiel Publishing. pp. 202–233. ISBN 9781467579926. Retrieved 7 April 2017.

[Stachel-2] Stachel, John (2005). "Fresnel's (Dragging) Coefficient as a Challenge to 19th Century Optics of Moving Bodies.". In Kox, A. J.; Eisenstaedt, Jean (eds.). The Universe of General Relativity (PDF). Boston: Birkhäuser. pp. 1–13. ISBN 081764380X. Archived from the original (PDF) on 2017-04-13. Retrieved 2017-09-17. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

[French-3] ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named French

[Pais-5] 4.0 ^4.1 ^4.2 ^4.3 ^4.4 ^4.5 ^4.6 Pais, Abraham (1982). ""Subtle is the Lord-- ": The Science and the Life of Albert Einstein (11th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 019853907X.

[Miller-6] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 Miller, Arthur I. (1998). Albert Einstein's Special Theory of Relativity. New York: Springer-Verlag. ISBN 0387948708.

[Schutz-7] 6.0 ^6.1 Schutz, Bernard (2004). Gravity from the Ground Up: An Introductory Guide to Gravity and General Relativity (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ) (Reprint ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521455065. Retrieved 24 May 2017. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; name "Schutz" defined multiple times with different content

[8] Darrigol, O. (2005), "The Genesis of the theory of relativity" (PDF), Séminaire Poincaré, 1: 1–22, Bibcode:2006eins.book....1D, doi:10.1007/3-7643-7436-5_1, ISBN 978-3-7643-7435-8

[9] Galison, Peter (2003). Einstein's Clocks, Poincaré's Maps: Empires of Time. New York: W. W. Norton & Company, Inc. pp. 13–47. ISBN 0393020010.

[12] Poincare, Henri (1906). "On the Dynamics of the Electron (Sur la dynamique de l'électron)". Rendiconti del Circolo matematico di Palermo. 21: 129–176. Retrieved 15 July 2017.

[13] Zahar, Elie (1989) [1983], "Poincaré's Independent Discovery of the relativity principle", Einstein's Revolution: A Study in Heuristic, Chicago: Open Court Publishing Company, ISBN 0-8126-9067-2

[Walter-14] 11.0 ^11.1 Walter, Scott A. (2007). "Breaking in the 4-ਵੈਕਟਰ: the four-dimensional movement in gravitation, 1905–1910". In Renn, Jürgen; Schemmel, Matthias (eds.). The Genesis of General Relativity, Volume 3. Berlin: Springer. pp. 193–252. Archived from the original on 15 ਜੁਲਾਈ 2017. Retrieved 15 July 2017. {{cite book}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)

[Weinstein-15] 12.0 ^12.1 Weinstein, Galina. "Max Born, Albert Einstein and Hermann Minkowski's Space-Time Formalism of Special Relativity". arXiv. Cornell University Library. Retrieved 11 July 2017.

[Galison-16] Galison, Peter Louis (1979). "Minkowski's space-time: From visual thinking to the absolute world". Historical Studies in the Physical Sciences. 10: 85–121. doi:10.2307/27757388. JSTOR 27757388.

[Minkowski_Raum_und_Zeit-17] Minkowski, Hermann (1909). "Raum und Zeit" [Space and Time]. Jahresberichte der Deutschen Mathematiker-Vereinigung. B.G. Teubner: 1–14.

[1]

[2]

[3]

[ਵਾਧੂ ਵੇਰਵਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਇੱਥੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰੋ 1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[note 1]

[note 2]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[note 3]

[note 4]