ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ
| ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ | |
|---|---|
 ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ | |
| ਅਧਿਕਾਰਤ ਨਾਮ | ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ |
| ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ | Akaal Bodhan |
| ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ | ਹਿੰਦੂ |
| ਕਿਸਮ | ਹਿੰਦੂ |
| ਪਾਲਨਾਵਾਂ | Ceremonial worship of goddess Durga, family and other social gatherings, shopping and gift-giving, pandal-hopping, lighting decorations, cultural dance, idol immersion etc. |
| ਸ਼ੁਰੂਆਤ | Sixth day of Ashwina shukla paksha[1] |
| ਅੰਤ | Tenth day of Ashwina shukla paksha[1] |
| ਮਿਤੀ | Ashvin Shukla Pratipada, Ashvin Shukla Dwitiya, Ashvin Shukla Tritiya, Ashvin Shukla Chaturthi, Ashvin Shukla Panchami, Ashvin Shukla Shashthi, Ashvin Shukla Saptami, Ashvin Shukla Ashtami, Ashvin Shukla Navami, Ashvin Shukla Dashami |
| ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ | annual |
| ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ | Mahalaya, Navratri, Dussehra |
ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ , "ਦੁਰਗਾ ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ"), ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਰਗਾਉਤਸ਼ੋਬ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਬ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪੁਰਬ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੀ, ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰਾਕਖਸ ਮਹਿਖਾਸੁਰ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪੁਰਬ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਉੱਤੇ ਭਲਾਈ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਅਸਮ, ਬਿਹਾਰ, ਝਾਰਖੰਡ, ਮਣੀਪੁਰ, ਉੜੀਸਾ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵੱਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਪੰਜ-ਦਿਨ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਛੁੱਟੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਹੈ ਪਰ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਦੇਵਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਕਸ਼ਮੀ (ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਦੇਵੀ), ਸਰਸਵਤੀ (ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਦੇਵੀ), ਗਣੇਸ਼ (ਚੰਗੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਦੇਵਤਾ) ਅਤੇ ਕਾਰਤਿਕੇਯ (ਯੁੱਧ ਦਾ ਦੇਵਤਾ) ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਓਡੀਆ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਬੱਚਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਜਨਮ ਘਰ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਮਹਲਾਯ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਘਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੁੱਢਲੇ ਤਿਉਹਾਰ ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ 'ਤੇ ਦੇਵੀ ਦਾ ਰਸਮ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰ ਦਸਵੇਂ ਦਿਨ (ਵਿਜੇ ਦਸ਼ਮੀ) ਤੇ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੂਰਤੀ-ਪੂਜਾ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਦੀ ਵਿਚ ਲਿਜਾਂਦੇ ਜਲੂਸ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਦੂਸਰੇ ਜਲਘਰ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡੁੱਬਦੇ ਹੋਏ, ਬ੍ਰਹਮ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਤੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਅਸਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ।
ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ,[3] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਅਸਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ। 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬਚੇ ਖਰੜੇ, ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਾਇਲਟੀ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਪਰਿਵਾਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਯੋਜਕ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।[4] ਬੰਗਾਲ, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਅਸਾਮ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਉਨੀ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ, ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਟੁੱਟ ਅੰਗ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਲੱਖਣ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਹੋਏ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ।
_03.jpg)
_08.jpg)
ਸੰਦਰਭ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 "Durga Puja Tithi and Timing". Archived from the original on 14 ਸਤੰਬਰ 2012. Retrieved 17 July 2012.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Durga Puja Dates". Retrieved 4 October 2013.
- ↑ https://www.britannica.com/topic/Durga-Puja, Encyclopedia Britannica. Retrieved 25 October 2020.
- ↑ https://archive.org/details/dcc_20210214_202102/page/108/mode/2up?view=theater