ਅਤਾਨਾ ਰਾਗਮ
ਅਤਾਨਾ ਜਾਂ ਅਥਾਨਾ (ਅੰਤਨਾ/ਅੰਥਨਾ) ਕਰਨਾਟਕਿ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ (ਸੰਗੀਤਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮੂਲ ਰਾਗ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ (ਜਨਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਰਾਗਮ ਸੰਕਰਾਭਰਣਮ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ 29ਵਾਂ ਰਾਗ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਅੜਾਨਾ ਕਹਿ ਕੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੜਾਨਾ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ ਹੈ, ਜੋ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।
ਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਅਤਾਨਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੁਰ ਹਨ "ਸ਼ਡਜਾ, ਚਤੁਰੂਤੀ ਰਿਸ਼ਭਾ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਾ, ਪੰਚਮਾ, ਚਤੁਰੂਤੀ ਧੈਵਤ, ਕੈਸਿਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦਾ ਮੂਲ ਵਿੱਚ"।[1]
ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸਟੇਜ ਦਾ ਸੁਆਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਸੁਸਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀਰਮ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]ਅਤਾਨਾ ਉਹਨਾਂ ਦੁਰਲੱਭ ਜੈਵਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਨਿਯਮਿਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਰੋਹ-ਅਵਰੋਹ (ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ) ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰ ਸੰਗਤੀਆਂ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਇਸ ਦੇ ਪਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੌਕੇ ਤੇ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):
- ਆਰੋਹਣਃਸ ਰੇ2 ਮ1 ਪ ਨੀ3 ਸੰ [a]
- ਅਵਰੋਹਣਃਸੰ ਨੀ3 ਧ2 ਪ ਮ1 ਗ3 ਰੇ2 ਸ [b]
ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ, ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤਿ ਦੈਵਤਮ ਅਤੇ ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਤਾਨਾ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਂਗਾ ਰਾਗ ਹੈ (ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਗ ਜਿੱਥੇ ਅਰੋਹਣ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹਣ ਦੀ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਭਾਵ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਨਯਾਸਵਰ ਹਨ (ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੋਟਸ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਵਰਾਂ) । ਉਹ ਹਨ ਸਾਧਨਾ ਗੰਧਾਰਮ (ਜੀ2) ਅਤੇ ਕੈਸ਼ੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ (ਐਨ2) ।[2]
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਤਾਨਾ ਲਈ ਸੈੱਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਕਿਸਮ | ਰਚਨਾ | ਸੰਗੀਤਕਾਰ | ਤਲ. |
---|---|---|---|
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਅੰਬਾ ਨੀ ਇਰੰਗਾ ਐਨਿਲ | ਪਾਪਨਾਸਾਮ ਸਿਵਨ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਆਟਾ ਬਾਲੁਕੁਡੂ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਅੰਮਾ ਧਰਮ-ਸੰਵਰਧਨੀ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਯੇ ਪਾਪਾਮੂ ਜੇਸਿਤੀ ਰਾਮ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਖੰਡਚਾਪੂ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਨਾਰਦ-ਗਣ ਲੋਲਾ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸ਼੍ਰੀਪਾ-ਪ੍ਰੀਆ ਸੰਗੀਤੋਪਾਸਨਾ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਈਲਾ ਨੀ ਦਯਾ ਰਾਡੂ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਇਲਾਲੋ ਪ੍ਰਾਣਤਾਰਤੀ ਹਾਰੂਦਾਨੂਚੂ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਅਨੁਪਮਾ ਗੁਨਾੰਬੂਧੀ | ਤਿਆਗਰਾਜ | ਖੰਡਾ ਚਾਪੂ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਹੇਰੰਬਯਾ ਨਮਸਤੇ | ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ | ਰੁਪਕਮ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਬ੍ਰਿਹਸਪੇਟ ਤਾਰਾ ਪਾਟੇ | ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ | ਤਿਸਰਾ ਤ੍ਰਿਪੂਟਾ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸ੍ਰੀ ਵੈਦਿਆਥਮ ਭਜਮੀ | ਮੁਥੂਸਵਾਮੀ ਦੀਕਸ਼ਿਤਰ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਕੁਲੁਕਾਗਾ ਨਡਾਵਰੋ ਕੋਮਲਾਲਾ | ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਕਾਦਿਰੀ ਨਰੁਸਿਮਹੁਡੂ | ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸਕਲ ਗ੍ਰਹਿ ਬਾਲਾ (5ਵਾਂ ਨਵਰਤਨ ਮਲਿਕੇ) | ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ | ਖੰਡਾ ਚਾਪੂ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਬਾਗਿਲਾਨੂ ਤੇਰੇਦੂ | ਕਨਕਦਾਸ | ਖੰਡਾ ਚਾਪੂ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਮਮੇ | ਭਦਰਚਲ ਰਾਮਦਾਸੁ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਮਧੁਰਾ ਮਧੁਰਾ ਵੇਨੁਗੀਤਮ | ਉੱਤੁਕਡੂ ਵੈਂਕਟ ਕਵੀ | ਆਦਿ |
ਵਰਨਮ | ਸਰਸੀਜਨਾਭਾ ਕਿਮ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਆਦਿ |
ਪਦਮ (ਮਲਿਆਲਮ) | ਕੰਥਾ ਤਵਾ ਪਿਜ਼ਾ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਆਦਿ |
ਪਦਮ (ਤੇਲਗੂ) | ਵਾਲਾਪੂ ਥਲਵਾਸਮਾ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਮਿਸ਼ਰਾ ਚਾਪੂ |
ਪਦਮ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ) | ਸਾਧੂ ਜੇਨ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਰੂਪਕਮ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸਰਸਯਤਾ ਲੋਚਨਾ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸ੍ਰੀ ਕੁਮਾਰ ਨਗਰਾਲੇਏ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਆਦਿ |
ਭਜਨ | ਸੁਮਰਨਾ ਕਰ | ਸਵਾਤੀ ਥਿਰੂਨਲ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਕਰੁਣਾਸਾਗਰ | ਵੇਦਾਨਾਯਗਮ ਪਿਲਾਈ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਗਣਾਪਟੀਮ ਭਜੇਹਮ | ਜੈਚਾਮਰਾਜਾ ਵੋਡੇਅਰ ਬਹਾਦੁਰ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਵਾਚਾਮਾ ਗੋਚਰੁੰਦਾਨੀ | ਮੈਸੂਰ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਰਾਓ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਪਰਮ ਪਵਨੀ | ਅੰਨਾਸਵਾਮੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ | ਆਦਿ |
ਭਗਤੀ | ਤਿਰੂਮਲ ਨਾਮ ਪੇਰੂਮਲ | ਮਨਾਚਨਲੂਰ ਗਿਰੀਧਰਨ | ਏਜੀਮ |
ਫ਼ਿਲਮ ਗੀਤ | ਯਾਰ ਥਾਰੂਵਰ ਇੰਦਾ ਅਰਿਆਸਨਮ | ਕੇ. ਵੀ. ਮਹਾਦੇਵਨ | ਆਦਿ |
ਥਿਲਾਨਾ | ਥਿਲਾਨਾ ਰਚਨਾ | ਨੱਲਨ ਚੱਕਰਵਰਤੁਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਮਾਚਾਰੀਲੂ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਪ੍ਰਾਣਮੰਯਹਮ ਸ਼ਿਵ-ਪਰਵਤੀ-ਸੁਤਮ | ਹਰੀ ਸੁੰਦਰੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਰਮਾ | ਆਦਿ |
ਕ੍ਰਿਤੀ | ਹਰੀਅਮ ਹਾਰਨਮ | ਐਮਡੀ ਰਾਮਨਾਥਨ | - |
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
[ਸੋਧੋ]ਗੀਤ. | ਫ਼ਿਲਮ | ਸੰਗੀਤਕਾਰ | ਗਾਇਕ |
---|---|---|---|
ਵਰੁਗਿਰਾਲ ਉੱਨਈ ਥੇਡੀ | ਥੰਗਾ ਪਧੂਮਾਈ | ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ-ਰਾਮਮੂਰਤੀ | ਐਮ. ਐਲ. ਵਸੰਤਕੁਮਾਰੀ, ਸੂਲਾਮੰਗਲਮ ਰਾਜਲਕਸ਼ਮੀ |
ਕਥਵਈ ਸਾਥਡ਼ੀ | ਰਥਾ ਕੰਨੀਰ | ਸੀ. ਐਸ. ਜੈਰਾਮਨ | ਐਮ. ਐਲ. ਵਸੰਤਕੁਮਾਰੀ |
ਥਿਲਾਨਾ ਡਾਂਸ | ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਤੀ | ਐੱਸ. ਵੀ. ਵੈਂਕਟਰਾਮਨ | ਪੀ. ਏ. ਪੇਰੀਆਨਾਇਕੀ |
ਯਾਰ ਥਾਰੂਵਰ ਇੰਥਾ ਅਰਿਆਸਨਮ | ਮਹਾਕਵੀ ਕਾਲੀਦਾਸ | ਕੇ. ਵੀ. ਮਹਾਦੇਵਨ | ਟੀ. ਐਮ. ਸੁੰਦਰਰਾਜਨ |
ਮਯਾਂਗੁਗਿਰਾਲ | ਪਾਸਮਲਾਰ | ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ-ਰਾਮਮੂਰਤੀ | ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ |
ਬਾਲਾ ਕਨਕਮਯ | ਸਲੰਗਾਈ ਓਲੀ | ਇਲਯਾਰਾਜਾ | ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ |
ਯਾਰਧੂ ਯਾਰੋ ਯਾਰੋ | ਯਥੁਮਾਗੀ | ਜੇਮਜ਼ ਵਸੰਤਨ | ਬੈਲੀ ਰਾਜ, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀਥਾ |
ਤਾਮਿਲ ਸੀਰੀਅਲ
ਯਮੁਨਾ ਨਾਧੀਅਨ ਸੂਰੀਆ ਥੋਗਾਈ ਧੀਰਗਾ ਸੁਮੰਗਲੀ 2005-2006 ਅਬੀਨਾਇਆ ਰਚਨਾਵਾਂ
ਗੀਤ. | ਫ਼ਿਲਮ | ਸੰਗੀਤਕਾਰ | ਗਾਇਕ |
---|---|---|---|
ਜੌਹਰੂ ਸਿੱਖੀਪਿੰਚਾ ਮੌਲੀ | ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਿਜੈਮੂ | ਪੇਂਡਯਾਲਾ (ਸੰਗੀਤਕਾਰ) | ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ |
ਓਹ ਬੰਗਾਰੂ ਪਿਚੁਕਾ | ਬੰਗਾਰੂ ਪਿਚਿਕਾ | ਕੇ. ਵੀ. ਮਹਾਦੇਵਨ | ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ |
ਬਾਲਾ ਕਨਕਮਾਯਾ ਚੇਲਾ | ਸਾਗਰ ਸੰਗਮਮ | ਇਲੈਅਰਾਜਾ | ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ |
ਨੋਟਸ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]
- ↑ Mani, Charulatha (2012-09-14). "Atana for inspiring valour". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-12-12.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedragas