ਅੰਨਪੂਰਣਾ ਮਹਾਰਾਣਾ
ਅੰਨਪੂਰਨਾ ਮਹਾਰਾਣਾ (3 ਨਵੰਬਰ 1917 - 31 ਦਸੰਬਰ 2012) ਇੱਕ ਭਾਰਤ -ਪੱਖੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਵੀ ਸੀ।[1] ਮਹਾਰਾਣਾ ਮੋਹਨਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੀ।[2]
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਮਹਾਰਾਣਾ ਦਾ ਜਨਮ 3 ਨਵੰਬਰ 1917 ਨੂੰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਹ ਰਮਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਗੋਪਬੰਧੂ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬੱਚੇ ਸਨ।[1][3] ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸਨ।[1] ਮਹਾਰਾਣਾ ਨੇ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਮੋਹਨਦਾਸ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਬਣ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।[1] 1934 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਗਾਂਧੀ ਦੀ "ਹਰੀਜਨ ਪਦ ਯਾਤਰਾ" ਵਿੱਚ ਓਡੀਸ਼ਾ ਤੋਂ ਪੁਰੀ ਤੋਂ ਭਦਰਕ ਤੱਕ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ।[1] ਮਹਾਰਾਣਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਕਈ ਵਾਰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਗਸਤ 1942 ਭਾਰਤ ਛੱਡੋ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸਿਵਲ ਨਾਫਰਮਾਨੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[1]
ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਾਰਾਣਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ।[1] ਉਸਨੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਰਾਏਗੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕਬਾਇਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।[1] ਮਹਾਰਾਣਾ ਵਿਨੋਬਾ ਭਾਵੇ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਭੂਦਨ ਅੰਦੋਲਨ, ਜਾਂ ਲੈਂਡ ਗਿਫਟ ਅੰਦੋਲਨ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।[1] ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਚੰਬਲ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਡਾਕੂਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।[2]
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਰਮਾਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਗ੍ਰਾਮ ਸੇਵਕ ਪ੍ਰੈਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਅਖਬਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅਖਬਾਰ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਰਮਾਦੇਵੀ ਚੌਧਰੀ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਹੋਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਨਬਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਚੌਧਰੀ, ਹਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮਹਤਾਬ, ਮਨਮੋਹਨ ਚੌਧਰੀ, ਜੈਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੋਹੰਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[4]
ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਨੂੰ 19 ਅਗਸਤ 2012 ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕਟਕ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਨਰੇਰੀ ਕਾਸਾ (ਆਨਰੇਰੀ ਡਿਗਰੀ) ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ[5]
ਮਹਾਰਾਣਾ ਦਾ ਬੁਢਾਪੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ 10:30 ਵਜੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਕਟਕ ਦੇ ਬਾਖਰਾਬਾਦ ਸਥਿਤ ਘਰ ਵਿੱਚ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। 96 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 31 ਦਸੰਬਰ 2012 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ[1] ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਸਨ।[1] ਉਸਦੇ ਮਰਹੂਮ ਪਤੀ ਸ਼ਰਤ ਮਹਾਰਾਣਾ ਦੀ 2009 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ[1] 2 ਜਨਵਰੀ 2013 ਨੂੰ ਕਟਕ ਦੇ ਖਾਨਨਗਰ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨਘਾਟ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ[2]
ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਮੁਰਲੀਧਰ ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਭੰਡਾਰੇ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਲਈ "ਅਪੂਰਣ ਘਾਟਾ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[1]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 "Noted freedom fighter Annapurna Maharana dies". Business Standard. Press Trust of India. 2013-01-01. Retrieved 2013-01-07.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 "Annapurna Maharana cremated". The Times of India. 2013-01-03. Archived from the original on 2013-06-15. Retrieved 2013-01-07.
- ↑ "Odisha: Freedom fighter Annapurna Maharana passed away". Orissa Diary. 2012-12-31. Archived from the original on 13 March 2013. Retrieved 2013-01-07.
- ↑ Orissa: the dazzle from within (art, craft and culture of ...by G. K. Ghosh - 1993 - - Page 37
- ↑ "Central University Odisha confers Honoris Causa to Annapurna Moharana". Odisha Diary. 2012-08-19. Archived from the original on 11 March 2013. Retrieved 2013-01-07.