ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ
| ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ | |
|---|---|
| ਕਿਸਮ | ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ |
| ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ | ਸਾਲਾਨਾ |
ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਜੁਲਾਈ ਜਾਂ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਅਗਰਤਲਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਾਜਵੰਸ਼ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਚੌਦਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[1] ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ-ਲੰਬੀ ਸ਼ਾਹੀ ਪੂਜਾ ਹੈ ਜੋ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਚੰਦ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਿਨ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਅਗਰਤਲਾ (ਪੁਰਾਣ ਅਗਰਤਲਾ) ਵਿਖੇ ਚੌਦਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਪਰਿਸਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਸ਼ਨ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
“ਖਰਚੀ” ਸ਼ਬਦ “ਖਿਆ” ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਧਰਤੀ”। ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੌਦਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਧਰਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਜਾ ਪਾਪਾਂ ਨੂੰ ਧੋਣ ਅਤੇ ਮਾਂ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤ ਦਿਨ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਚੌਦਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ "ਚੰਤਾਈ" ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ " ਸੈਦਰਾ " ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਕਰਕੇ, ਫੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰੋਪਿਆਂ ਦੀ ਭੇਟਾ ਕਰਕੇ ਦੁਬਾਰਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਸ਼ੂ ਬਲੀ ਵੀ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬੱਕਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਲੋਕ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਮਠਿਆਈਆਂ ਅਤੇ ਬਲੀ ਦਾ ਮਾਸ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਬਾਇਲੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕ ਇਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਕੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮੂਡ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੇਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਆਕਰਸ਼ਣਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
"ਅਮਾ ਪੇਚੀ" ਦੇ 15 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਅਮਾ ਪੇਚੀ" ਮਾਤਾ ਦੇਵੀ, ਜਾਂ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿਤੇ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾ ਤਾਂ ਹਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੁੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਵਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜ ਵਰਜਿਤ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ "ਅਮਾ ਪੇਚੀ" ਦੌਰਾਨ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁੱਧ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਦੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਅਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਧੋਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਖਰਚੀ ਪੂਜਾ ਲਗਾਤਾਰ ਸੱਤ ਦਿਨ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਪੁਰਾਣੇ ਅਗਰਤਲਾ ਵਿਖੇ ਚੌਦਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਦੇ ਦਿਨ, ਚੌਦਾਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਪ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈਦਰਾ ਨਦੀ 'ਤੇ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਵਿੱਤਰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਦੇਵਤੇ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਸਿੰਦੂਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਦੋਵੇਂ ਭਾਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਦੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੱਕਰੀ, ਮੱਝ, ਮਠਿਆਈ ਆਦਿ। . ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੇਲਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਭਲਾਈ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।[2] ਆਖਰੀ ਖਰਚਾ ਪੂਜਾ 10 ਜੁਲਾਈ 2019 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Tripura | state, India". Britannica.com. Encyclopædia Britannica. Retrieved 2 September 2016.
- ↑ "Kharchi". Tripura.org.in. Retrieved 2 May 2013.