ਲਹੂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
Babanwalia (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) "Image:ABO blood type.svg|thumb|right|410px|ਲਹੂ ਕਿਸਮ (ਜਾਂ ਲਹੂ ਸਮੂਹ) ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਲਾਲ ਲਹ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ |
Babanwalia (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
||
| ਲਾਈਨ 1: | ਲਾਈਨ 1: | ||
[[ |
[[File:ਏਬੀਓ ਲਹੂ ਕਿਸਮ.svg|thumb|ਲਹੂ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਤਸਵੀਰੀ ਵਰਣਨ|thumb|right|410px|ਲਹੂ ਕਿਸਮ (ਜਾਂ ਲਹੂ ਸਮੂਹ) ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ ਏ.ਬੀ.ਓ. ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਦੇ ਐਂਟੀਜਨ ਮੁਕੱਰਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।]] |
||
'''ਲਹੂ ਦੀ ਕਿਸਮ''' (ਜਿਹਨੂੰ '''ਲਹੂ ਸਮੂਹ''' ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ) [[ਲਹੂ]] ਦਾ ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਨ ਹੈ ਜੋ [[ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂ|ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ]] (ਆਰ.ਬੀ.ਸੀ.) ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ [[ਵਿਰਾਸਤ|ਵਿਰਸੇ 'ਚ ਮਿਲੇ]] [[ਐਂਟੀਜਨ|ਐਂਟੀਜਨੀ]] ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਐਂਟੀਜਨ ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਪ੍ਰਨਾਲੀ ਮੁਤਾਬਕ [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]], [[ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ]], [[ਗਲਾਈਕੋਪ੍ਰੋਟੀਨ]] ਜਾਂ [[ਗਲਾਈਕੋਲਿਪਿਡ]] ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਐਂਟੀਜਨ ਕਈ ਹੋਰ [[ਟਿਸ਼ੂ|ਟਿਸ਼ੂਆਂ]] ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਕਈ ਐਂਟੀਜਨ ਇੱਕੋ ਹੀ [[ਅਲੀਲ]] (ਜਾਂ ਭੂਤ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਜੀਨ) ਤੋਂ ਉਪਜਦੇ ਹਨ।<ref>{{cite book |
'''ਲਹੂ ਦੀ ਕਿਸਮ''' (ਜਿਹਨੂੰ '''ਲਹੂ ਸਮੂਹ''' ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ) [[ਲਹੂ]] ਦਾ ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਨ ਹੈ ਜੋ [[ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂ|ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ]] (ਆਰ.ਬੀ.ਸੀ.) ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ [[ਵਿਰਾਸਤ|ਵਿਰਸੇ 'ਚ ਮਿਲੇ]] [[ਐਂਟੀਜਨ|ਐਂਟੀਜਨੀ]] ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਐਂਟੀਜਨ ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਪ੍ਰਨਾਲੀ ਮੁਤਾਬਕ [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]], [[ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ]], [[ਗਲਾਈਕੋਪ੍ਰੋਟੀਨ]] ਜਾਂ [[ਗਲਾਈਕੋਲਿਪਿਡ]] ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਐਂਟੀਜਨ ਕਈ ਹੋਰ [[ਟਿਸ਼ੂ|ਟਿਸ਼ੂਆਂ]] ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਕਈ ਐਂਟੀਜਨ ਇੱਕੋ ਹੀ [[ਅਲੀਲ]] (ਜਾਂ ਭੂਤ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਜੀਨ) ਤੋਂ ਉਪਜਦੇ ਹਨ।<ref>{{cite book |
||
| last = Maton |
| last = Maton |
||
08:49, 11 ਮਈ 2014 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ
ਲਹੂ ਦੀ ਕਿਸਮ (ਜਿਹਨੂੰ ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ) ਲਹੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਨ ਹੈ ਜੋ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ (ਆਰ.ਬੀ.ਸੀ.) ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਉੱਤੇ ਲੱਗੇ ਵਿਰਸੇ 'ਚ ਮਿਲੇ ਐਂਟੀਜਨੀ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਹੋਣ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਐਂਟੀਜਨ ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਪ੍ਰਨਾਲੀ ਮੁਤਾਬਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਗਲਾਈਕੋਪ੍ਰੋਟੀਨ ਜਾਂ ਗਲਾਈਕੋਲਿਪਿਡ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਐਂਟੀਜਨ ਕਈ ਹੋਰ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵੀ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਕਈ ਐਂਟੀਜਨ ਇੱਕੋ ਹੀ ਅਲੀਲ (ਜਾਂ ਭੂਤ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਾਲ਼ੇ ਜੀਨ) ਤੋਂ ਉਪਜਦੇ ਹਨ।[1] ਲਹੂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿਰਾਸਤ 'ਚ ਹੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਤੇ ਪਿਓ, ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਹੂ-ਬਦਲੀ ਸਮਾਜ (ਆਈ.ਐੱਸ.ਬੀ.ਟੀ.) ਵੱਲੋਂ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ੩੨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਲਹੂ ਸਮੂਹ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।[2] ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਬੰਧ ਏ.ਬੀ.ਓ. ਅਤੇ ਆਰ.ਐੱਚ.ਡੀ. ਐਂਟੀਜਨ ਹਨ; ਇਹ ਦੋਹੇਂ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਿਸੇ ਦੇ ਲਹੂ ਦੀ ਕਿਸਮ (ਏ, ਬੀ, ਏਬੀ ਅਤੇ ਓ; + ਅਤੇ − ਆਰ.ਐੱਚ.ਡੀ. ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ) ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਕਈ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੱਖ ਲਹੂ ਕਿਸਮ ਵਾਲ਼ਾ ਭਰੂਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਭਰੂਣ ਦੇ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਐਂਟੀਬਾਡੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਐਂਟੀਬਾਡੀਆਂ ਆਈ.ਜੀ.ਜੀ., ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਇਮੂਨੋਗਲੋਬੂਲਿਨ, ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਜੇਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਭਰੂਣ ਦੇ ਲਾਲ ਲਹੂ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਵਿੱਚ ਲਹੂ ਨਿਖੇੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਨਵੇਂ ਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਐਰਿਥਰੋਬਲਾਸਟੋਸਿਸ ਫ਼ੀਟੈਲਿਸ ਨਾਮਕ ਲਹੂ-ਨਿਖੇੜ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਭਰੂਣ ਲਈ ਮਾਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਇਹਨਾਂ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਹਾਈਡਰਾਪਸ ਫ਼ੀਟੈਲਿਸ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3]
- ↑ Maton, Anthea; Jean Hopkins; Charles William McLaughlin; Susan Johnson; Maryanna Quon Warner; David LaHart; Jill D. Wright (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs NJ: Prentice Hall. ISBN 0-13-981176-1.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namediccbba - ↑ E.A. Letsky; I. Leck; J.M. Bowman (2000). "Chapter 12: Rhesus and other haemolytic diseases". Antenatal & neonatal screening (2nd ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-262826-8.