ਗਜਾਲਕਸ਼ਮੀ

ਤਨਜੋਰ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਗਜਲਕਸ਼ਮੀ

ਗਜਾਲਕਸ਼ਮੀ, ਜੋ ਹਾਥੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲਕਸ਼ਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਸ਼ਟਲਕਸ਼ਮੀ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਸ 'ਚ, ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਕਮਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਦੋ ਹਾਥੀ ਵੀ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ। ਉਹ ਪਦਮਾਸਨ ਯੋਗਾਸਨ ਮੁਦਰਾ 'ਚ ਬੈਠੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਬਾਹਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਰੂਪਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਹੋਰ ਪੱਖਾਂ ਜਿਵੇਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ, ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾ ਅਤੇ ਭਰਪੂਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਹੈ; ਅਤੇ ਗਜਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਬੌਧ ਮੂਰਤੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹਨ।

Gajalaxmi medallion from Bharhut stupa railing pillar, sand stone, 2nd Century BCE,।ndian Museum, Kolkata.

ਨੋਟ

• Dictionary of Hindu Lore and Legend ( ISBN 0-500-51088-1) by Anna Dallapiccola