ਗੀਤਾ ਸਾਰਾਭਾਈ
ਗੀਤਾ ਸਾਰਾਭਾਈ ਮੇਅਰ ( née Sarabhai ; 1922 - 11 ਮਾਰਚ 2011) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਪਖਾਵਜ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ,[1][2] ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਬੈਰਲ-ਆਕਾਰ ਵਾਲਾ, ਦੋ-ਸਿਰ ਵਾਲਾ ਢੋਲ।[3] ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਚਕਾਰ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ।[4] ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕੋਰਸ ਦੇ ਬਦਲੇ, ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੌਨ ਕੇਜ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿਖਾਇਆ।[5] ਕੋਰਸ ਵਿੱਚ ਅਰਨੋਲਡ ਸ਼ੋਨਬਰਗ ਦੀ ਬਾਰਾਂ-ਟੋਨ ਤਕਨੀਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[6] 1949 ਵਿੱਚ, ਗੀਤਾ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।[7][8] ਗੀਤਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਾਰਟ-ਟਾਈਮ ਫੈਕਲਟੀ ਸੀ।[9]
ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]
ਗੀਤਾ ਸਾਰਾਭਾਈ ਗੁਜਰਾਤੀ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ (1890-1967) ਦੀ ਧੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਅੰਬਾਲਾਲ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ 1916 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਆਸ਼ਰਮ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ।[10]
ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ, ਗੀਤਾ ਸਾਰਾਭਾਈ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵੋਕਲ, ਪਰਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ। ਉਸਨੇ ਮਾਸਟਰ ਗੋਵਿੰਦਰਾਓ ਬੁਰਹਾਨਪੁਰਕਰ, ਕੁਮਾਰੀ ਚਿਤਰਾਂਗਨਾ, ਕੁਮਾਰੀ ਪੂਰਵਾ ਨਰੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਸੂਲਨ ਬਾਈ ਨਾਲ ਪਖਾਵਜ ਵਜਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਸੰਗੀਤ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਾਰੀ ਚੜ੍ਹਤ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।[11]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Geeta Sarabhai « Women on Record" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 15 June 2022.
- ↑ Somasundaram, Kannan (12 March 2011). "Vikram's sister, the musical Sarabhai passes away". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 15 June 2022.
- ↑ "Pakhawaj". Rohatgi Music and Art Gallery. Archived from the original on 9 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023. Retrieved 20 June 2022.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "Subcontinental Synth: David Tudor and the First Moog in India". East of Borneo (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 15 June 2022.
- ↑ Marvelly, Paula (29 October 2015). "John Cage: Silence – The Culturium –". The Culturium. Retrieved 20 June 2022.
- ↑ Silverman, Kenneth (11 July 2012). Begin Again: A Biography of John Cage (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Northwestern University Press. pp. 66–67. ISBN 978-0-8101-2830-9. Retrieved 20 June 2022.
- ↑ "Sangeet Kendra". Discogs (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 20 June 2022.
- ↑ "Sangeet Kendra". Sangeet Kendra. Retrieved 20 June 2022.
- ↑ Mp, Ranjan. "NID Documentation 64-69".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Leonard, Karen; Lynton, Harriet Ronken; Rajan, Mohini (1975). "The Days of the Beloved". Pacific Affairs. 48 (1): 134. doi:10.2307/2755481. ISSN 0030-851X.
- ↑ Patterson, David W. (1 August 2002), "Cage and Asia: history and sources", The Cambridge Companion to John Cage, Cambridge University Press, pp. 41–60, retrieved 15 June 2022