ਜਗਦਧਾਤ੍ਰੀ

Jagaddhatri / Jagadhatri
Jagaddhatri Puja in Ramakrishna Mission TB Sanatorium, Ranchi
ਹਥਿਆਰ	Chakram, Bow, Arrow
Mount	Lion

ਜਗਦਧਾਤ੍ਰੀ ਜਾਂ ਜਗਧਾਤ੍ਰੀ ( ਬੰਗਾਲੀ : জগদ্ধিণী, ਦੇਵਨਾਗਰੀ : जगद्धात्री, ਓਡੀਆ : ଜଗଦ୍ଧାତ୍ରୀ, 'ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਾਹਕ') ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪੰਥ ਸਿੱਧਾ ਤੰਤਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੁਰਗਾ ਅਤੇ ਕਾਲੀ ਦੇ ਕੋਲ ਸੱਤਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਰਾਜਸ ਅਤੇ ਤਮਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ।

ਕਹਾਣੀ

ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤੇ ਜਿਵੇਂ ਇੰਦਰ, ਵਰੁਣ, ਵਾਯੂ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਰਵ ਸ਼ਕਤੀਮਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਭੁੱਲ ਗਏ ਕਿ ਅਸਲ ਸ਼ਕਤੀ ਕੌਣ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਦਿ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਘਾਹ ਬਣਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਓ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਦੇਵਤਿਓਂ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਘਾਹ ਲਓ।" ਉਹ ਸਭ ਉਸ 'ਤੇ ਹੱਸੇ, ਫਿਰ ਇੰਦਰ ਨੇ ਵਾਯੂ ਨੂੰ ਉਸ ਘਾਹ ਬਾਹਰ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਵਾਯੂ ਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਹਰੇਕ ਦੇਵਤੇ ਨੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਭ ਅਸਫਲ ਰਹੇ। ਤਦ ਦੇਵੀ ਆਦਿ ਸ਼ਕਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਹਰ ਸ਼ਕਤੀ ਉਸਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਦੇਵਤੇ ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਕਸੂਰ ਸਮਝ ਗਏ। ਦੇਵੀ ਜਗਦਧਾਤਰੀ ਸ਼ੇਰ ਉੱਤੇ ਬੈਠੀ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ।

ਭਾਂਜਪੁਰ ਜਗਾਧਤ੍ਰੀ ਮੇਲਾ, ਬਰੀਪਾਡਾ ਵਿਖੇ ਮਾਂ ਜਗਾਧਤਰੀ ਦਾ ਬੁੱਤ (2012)

ਲਲੀਥਾ ਮਹਿਲ, ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਵਿੱਚ ਡਿਜਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਗਦਧਾਤ੍ਰੀ ਪੂਜਾ ਟੋਰਾਨਾ 2012

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨ

• McDermott, Rachel Fell (2011). Revelry, Rivalry, and Longing for the Goddesses of Bengal: The Fortunes of Hindu Festivals

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

• Jagaddhatri Puja posted by Paromita
• The Mela ground where Jagadhatri Mela takes place every year
• "Jagadhatri Mela kicks off with much fanfare" is the headline of e-news site webindia123.com as the famous Bhanjpur Jagadhatri Mela started on 21 Nov 2012
• How Chandannagar celebrates Jagadhatri Puja?: An article by Dr. Subhendu Prakash Chakrabarty