ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਰਹੀਮਤੂਲਾ
ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਹਬੀਬ ਰਹੀਮਤੂਲਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Zubeida Habib Rahimtoola; 12 ਅਗਸਤ 1917 – 5 ਜੁਲਾਈ 2015), ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਸੁਲਤਾਨ ਚਿਨੌਏ[1] ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਕ[2] ਸੀ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਰਾਚੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ। ਉਹ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਆਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੂਮੈਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।[3] ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਸਿਤਾਰਾ-ਏ-ਖਿਦਮਤ (ਸੇਵਾ ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਚਿਨੋਏ ਨੇ 1935 ਵਿੱਚ ਹਬੀਬ ਰਹੀਮਤੂਲਾ[4] ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਉਸਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਸਮਾਜਿਕ ਕਲਿਆਣ ਦੇ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਮਹਿਲਾ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ, ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਰਹੀਮਤੂਲਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸੁਲਤਾਨ ਚਿਨੋਏ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਮੇਅਰ ਰਹੇ ਸਨ [1938-39]। ਹਬੀਬ ਇਬਰਾਹਿਮ ਰਹਿਮਤੂਲਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਸਨ ਭਾਵ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਕਾਨਵੈਂਟ ਆਫ਼ ਜੀਸਸ ਐਂਡ ਮੈਰੀ, ਬੰਬਈ (ਮੌਜੂਦਾ ਮੁੰਬਈ) ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਈਨ ਮੈਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।
ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਰਹੀਮਤੂਲਾ ਆਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵੂਮੈਨਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਏਪੀਡਬਲਯੂਏ) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 1947 ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਸੀ, ਉਹ APWA ਯੂਕੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੀ। ਉਹ 1947 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਜਿਨਾਹ ਦੀ ਆਲ-ਇੰਡੀਆ ਮੁਸਲਿਮ ਲੀਗ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ।[5]
ਉਹ 1953 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਅਤੇ APWA ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਸਨੇ ਅਫਰੋ-ਏਸ਼ੀਆ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਫਦਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਸਿੰਧ APWA (1953-54) ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ - ਫਿਰ ਉਹ APWA ਨੈਸ਼ਨਲ (1955-58) ਦੀ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੀ। ਉਹ APWA ਕਾਟੇਜ ਇੰਡਸਟਰੀ (1956-74) ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਵੀ ਰਹੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਕਰਾਚੀ APWA (1991-97) ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਮਰੀਕਨ ਕਲਚਰਲ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਸਕੱਤਰ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਵੀ ਸੰਭਾਲਿਆ।[6]
ਅਵਾਰਡ[ਸੋਧੋ]
ਬੇਗਮ ਰਹੀਮਤੂਲਾ ਨੂੰ 1960 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਯੂਬ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ' ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਾਨੂੰਨਾਂ' 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਤਾਰਾ-ਏ-ਖਿਦਮਤ (ਸੇਵਾ ਦਾ ਸਿਤਾਰਾ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
ਜ਼ੁਬੈਦਾ ਹਬੀਬ ਰਹੀਮਤੂਲਾ ਦੀ 5 ਜੁਲਾਈ 2015 ਨੂੰ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ 97 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "The Queen of Hearts: Zubeida Habib Rahimtoola". The Express Tribune (newspaper). 19 July 2015. Retrieved 19 January 2020.
- ↑ "Begum Zubeida Habib passes away". Dawn (newspaper). 8 July 2015. Retrieved 19 January 2020.
- ↑ "Begum Zubeida Habib Rahimtoola profile and portrait". National Portrait Gallery, London. Bassano Ltd. Retrieved 20 January 2020.
- ↑ "Zubeida Rahimtoola - From The Herald archives". Herald Scotland. 14 December 2001. Retrieved 20 January 2020.
- ↑ Zarina Patel (14 August 2019). "The unsung heroes of Pakistan Movement". Business Recorder (newspaper). Retrieved 19 January 2020.
- ↑ "Pakistan American Cultural Center (PACC) founding members". Pakistan American Cultural Center (PACC) website. Retrieved 19 January 2020.