ਜਾਨਕੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ
| Janaki Venkataraman | |
|---|---|
| ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ | |
| ਸਾਬਕਾ | |
| ਸਫ਼ਲ | |
| ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੂਜੀ ਔਰਤ | |
| ਸਾਬਕਾ | |
| ਸਫ਼ਲ | |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਜਨਮ | |
| ਮੌਤ |
13 August 2010 (aged 89) |
| ਪਤੀ/ਪਤਨੀ | |
| ਸੰਤਾਨ |
ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ |
ਜਾਨਕੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ (1921 – 13 ਅਗਸਤ, 2010) 1987 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੀ "ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ" ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮਾਸਵਾਮੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ ਜੋ 25 ਜੁਲਾਈ 1987 ਤੋਂ 25 ਜੁਲਾਈ, 1992 ਤੱਕ ਬਤੌਰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਯੁਕਤ ਰਹੇ।
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਜਾਨਕੀ ਦਾ ਜਨਮ ਪੇਗੂ, ਬਰਮਾ ਵਿੱਚ ਕਮਲਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਅਈਅਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਉਸਦੀ ਉਮਰ 5 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ, ਤਾਂ ਜਾਨਕੀ ਆਪਣੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।[1] ਜਾਨਕੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਆਰ. ਵੇਂਕਟਰਮਣ ਨਾਲ 1938 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਸਨ।[2] ਗੋਪਾਲ ਗਾਂਧੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ "ਬਹੁਤ ਪਵਿੱਤਰ" ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[3] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਗਤਿਵਿਧਿਆਂ ਵੱਧ ਗਈਆਂ। ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਾਨਕੀ ਲੇਬਰ ਲਾਅ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਸਾਥੀ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸਦੀ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ
[ਸੋਧੋ]ਵੇਂਕਟਰਮਣ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਜੰਗੀ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ' ਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਚ ਸੈਂਕੜੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਬਲ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਵੀ ਸੀ, ਗਰੀਬਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਇੱਕ ਪਸ਼ੂ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਰੇਸ਼ਮ ਪਹਿਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਲਈ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਹਿੰਸਾ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਕੋਕੂਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਕੀਟਾਣੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨੇ ਅਹਿੰਸਾ ਰੇਸ਼ਮ (ਜਿਸ ਨੂੰ "ਮਲਬੈਰੀ ਰੇਸ਼ਮ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਉਦਯੋਗਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।[4] ਇੱਕ ਪੇਟੈਂਟ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਟੇਟ ਹੈਂਡਲੂਮ ਵੇਵਰਸ ਕੋਅਪਰੇਟਿਵ ਸੁਸਾਇਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ "ਵੈਗਨ ਵਾਇਲਡ ਰੇਸ਼ਮ" ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਤਮ ਫੈਸ਼ਨ ਲੇਬਲਸ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[5]
ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਵੇਂਕਟਰਮਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਫਰੇਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਚਿੱਤਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਉਸਨੂੰ "ਇੱਕ ਅਣਗਹਿਲੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ।"[6] ਉਹ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਪਦਵੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ "ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ" ਦਾ ਜਨਤਕ ਚਿਹਰਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਮਹਿਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਦਫਤਰ ਤੋਂ ਆਏ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸੀ।[7]
ਜਾਨਕੀ ਵੇਂਕਟਰਮਣ ਦੀ ਮੌਤ 13 ਅਗਸਤ 2010 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋਈ।[8]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]- ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Mrs. Janaki Venkataraman" (PDF). President Venkataraman. Archived from the original (PDF) on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 19 October 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Dubey, Scharada (15 January 2015). First among equals President of India. Westland. p. 80. ISBN 978-81-89975-53-1.
- ↑ Gandhi, Gopalkrishna (2011). Of a Certain Age: Twenty Life Sketches. Viking. p. 115. ISBN 9780670085026.
- ↑ Parekh, Dhimant (11 September 2008). "Ahimsa Silk: Silk Saree without killing a single silkworm". India: The Better India. Retrieved 19 October 2015.
- ↑ Harchandrai, Padmini (7 October 2009). "The real deal: Karma conscious Ahimsa Silk shawls, only in India". CNN. Retrieved 19 October 2015.
- ↑ Krishna Raj, Gita. "Once a First Lady..." (PDF). Gita Krishnaraj. Archived from the original (PDF) on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 19 ਅਕਤੂਬਰ 2015.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Mathew, Liz (25 July 2012). "The first ladies of Rashtrapati Bhavan". Mumbai, India: Livemint. Retrieved 19 October 2015.
- ↑ Former first lady Janaki Venkataraman dies. The Hindustan Times. 14 August 2010