ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ
ਜੈਨੀਫਰ ਮੂਸਾ (11 ਨਵੰਬਰ 1917-12 ਜਨਵਰੀ 2008) ਆਇਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਨਰਸ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਕਰ ਅਤੇ ਕਾਜ਼ੀ ਮੂਸਾ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ "ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਣੀ" ਅਤੇ "ਮਮੀ ਜੈਨੀਫ਼ਰ" ਉਪਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[1][2]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ ਦਾ ਜਨਮ ਬ੍ਰਿਜੇਟ ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਵ੍ਰੇਨ ਵਜੋਂ ਟਾਰਮਨਜ਼, ਕਾਊਂਟੀ ਕੈਰੀ, ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1917 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਨਰਸ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਣ ਲਈ ਆਇਰਲੈਂਡ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। 1939 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਕਸਫੋਰਡ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਦੇ ਸਮੇਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਕੁਨ ਕਾਜ਼ੀ ਮੁਹੰਮਦ ਈਸਾ ਦੇ ਭਰਾ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਕਾਜ਼ੀ ਮੁਹੱਮਦ ਮੂਸਾ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕਾਜ਼ੀ ਮੂਸਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਕਲਾਤ ਦੇ ਖਾਨ (ਵਰਤਮਾਨ ਕਲਾਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ) ਦਾ ਸੀ। ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਜ਼ਾਰਾ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਕਾਜ਼ੀ ਮੂਸਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਜਹਾਨ ਜ਼ੇਬਾ ਰੱਖਿਆ। ਇਹ ਜੋਡ਼ਾ 1948 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ, "ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਸੀ- ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਮੈਂ ਇੱਕ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ. ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸਲਾਮਿਕ ਬਣ ਗਿਆ... ਮੈਂ ਇੰਨੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪਰਦਾ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਿਆ. ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਆਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਥੇ ਸੀ।
1956 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਕਾਜ਼ੀ ਮੂਸਾ ਦੀ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪਿਸ਼ਿਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵੱਸਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਖਾਨ ਅਬਦੁਲ ਵਲੀ ਖਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1970 ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1970 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਦ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਦੀ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਨਾਲ ਝਡ਼ਪ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ ਨੇ ਭੁੱਟੋ ਨੂੰ 'ਇੱਕ ਚਲਾਕ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਆਦਮੀ' ਮੰਨਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਲਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗਿਆ।
ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਸ਼ਰਫ ਜਹਾਂਗੀਰ ਕਾਜ਼ੀ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਹੈ।
ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਮਮੀ ਜੈਨੀਫ਼ਰ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਇਸ ਬੇਹੱਦ ਗਰੀਬ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 'ਪਿਸ਼ਿਨ ਮਹਿਲਾ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ, "ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਪਣੀ ਮਾਡ਼ੀ ਉਰਦੂ ਨਾਲ ਵੀ। ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਰਗਾ ਸਲੂਕ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਬਾਰੇ ਜਿੰਨਾ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁਣ ਇਸ ਜਗ੍ਹਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੀ ਹਾਂ।"
ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਮੂਸਾ 12 ਜਨਵਰੀ 2008 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 60 ਸਾਲ ਰਹੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Danny Kemp (21 January 2007). "Queen of Balochistan (Jennifer Musa)". thingsasian.com website. Retrieved 10 July 2018.
- ↑ Edward A. Gargan (1992). "Pishin Journal; From Pakistan, County Kerry Is a Lifetime Away". The New York Times (newspaper). Retrieved 10 July 2018.