ਟੋਂਗਾ
ਟੋਂਗਾ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| ਮਾਟੋ: Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa ਰੱਬ ਅਤੇ ਟੋਂਗਾ ਮੇਰੀ ਵਿਰਾਸਤ ਹਨ | |||||
| ਐਨਥਮ: Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga ਟੋਂਗੀ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਗੀਤ | |||||
.svg) | |||||
 | |||||
| ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | ਨੂਕੂʻਅਲੋਫ਼ਾ | ||||
| ਅਧਿਕਾਰਤ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਟੋਂਗੀ | ||||
| ਵਸਨੀਕੀ ਨਾਮ | ਟੋਂਗੀ | ||||
| ਸਰਕਾਰ | ਇਕਾਤਮਕ ਸੰਸਦੀ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ | ||||
• ਬਾਦਸ਼ਾਹ | ਤੋਪੂ ਛੇਵਾਂ | ||||
• ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ | ਸਿਆਲੇʻਅਤਾਉਂਗੋ ਤੂʻਇਵਕਾਨੋ | ||||
| ਵਿਧਾਨਪਾਲਿਕਾ | ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ | ||||
| ਸੁਤੰਤਰਤਾ | |||||
• ਬਰਤਾਨਵੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੋਂ | 4 ਜੂਨ 1970 | ||||
| ਖੇਤਰ | |||||
• ਕੁੱਲ | 748 km2 (289 sq mi) (186ਵਾਂ) | ||||
• ਜਲ (%) | 4.0 | ||||
| ਆਬਾਦੀ | |||||
• 2011 ਜਨਗਣਨਾ | 103,036[1] | ||||
• ਘਣਤਾ | 139/km2 (360.0/sq mi) (76ਵਾਂ1) | ||||
| ਜੀਡੀਪੀ (ਪੀਪੀਪੀ) | 2011 ਅਨੁਮਾਨ | ||||
• ਕੁੱਲ | $763 ਮਿਲੀਅਨ[2] | ||||
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ | $7,344[2] | ||||
| ਜੀਡੀਪੀ (ਨਾਮਾਤਰ) | 2011 ਅਨੁਮਾਨ | ||||
• ਕੁੱਲ | $439 ਮਿਲੀਅਨ[2] | ||||
• ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਅਕਤੀ | $4,220[2] | ||||
| ਐੱਚਡੀਆਈ (2010) |  0.677[3]Error: Invalid HDI value · 85ਵਾਂ | ||||
| ਮੁਦਰਾ | ਪਾʻਆਂਗਾ (TOP) | ||||
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | UTC+13 | ||||
• ਗਰਮੀਆਂ (DST) | UTC+13 | ||||
| ਨਿਰੀਖਤ ਨਹੀਂ | |||||
| ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਸਾਈਡ | ਖੱਬੇ | ||||
| ਕਾਲਿੰਗ ਕੋਡ | +676 | ||||
| ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਟੀਐਲਡੀ | .to | ||||
| |||||
ਟੋਂਗਾ, ਅਧਿਕਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੋਂਗਾ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ (ਟੋਂਗੀ: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ 'ਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਟਾਪੂ-ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਮੁਲਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦੇ 700,000 ਵਰਗ ਕਿ.ਮੀ. ਖੇਤਰਫਲ ਵਿੱਚ ਖਿੰਡੇ ਹੋਏ 176 ਟਾਪੂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 52 ਟਾਪੂ ਅਬਾਦ ਹਨ।[4]
ਇਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਇੱਕ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਲੀਕ ਦੀ 800 ਕਿ.ਮੀ. ਦੀ ਵਿੱਥ 'ਤੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਹਵਾਈ ਵਿਚਲੇ ਪੈਂਡੇ ਦੇ ਤੀਜੇ ਹਿੱਸੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਟੋਂਗਾ ਨੂੰ ਦੋਸਤਾਨਾ ਟਾਪੂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਪਤਾਨ ਜੇਮਜ਼ ਕੁੱਕ ਦੀ ਇਸ ਟਾਪੂ 'ਤੇ 1773 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਬਹੁਤ ਮਿੱਤਰਤਾਪੂਰਨ ਆਓ-ਭਗਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਥੇ ʻinasi (ਇਨਾਸੀ) ਤਿਉਹਾਰ ਮੌਕੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ Tuʻi Tonga (ਤੂਈ ਤੋਂਗਾ) ਭਾਵ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਫ਼ਲਾਂ ਦਾ ਦਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਵਿਲੀਅਮ ਮੈਰੀਨਰ ਅਨੁਸਾਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੁਖੀ ਕੁੱਕ ਨੂੰ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਮਾਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਵਿਉਂਤ 'ਤੇ ਰਾਜੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ।[5]
ਭੂਗੋਲ
[ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਟੋਂਗਾ ਪੰਜ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ: 'ਏਊਆ, ਹਾ'ਅਪਾਈ, ਨਿਊਆਸ, ਟੋਂਗਾਟਾਪੂ, ਅਤੇ ਵਵਾ'ਊ.[6][7]
ਜਲਵਾਯੂ
[ਸੋਧੋ]ਟੋਂਗਾ ਵਿੱਚ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਜਲਾਵਾਯੂ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਦੋ ਰੁੱਤਾਂ ਹੀ ਹਨ, ਸਿੱਲ੍ਹੀ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀ; ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬਰਸਾਤਾਂ ਫਰਵਰੀ ਤੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲੀਆ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਝੱਖੜ ਦਾ ਮੌਸਮ 1 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਹੈ, ਪਰ ਕਈ ਵੇਰ ਇੱਹ ਝੱਖੜ ਬੇਮੌਸਮੀ ਵੀ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਮੇਤ ਟੋਂਗੀ ਇਹਨਾਂ ਟਾਪੂਆਂ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਟੋਂਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਪਾਲੀਨੇਸ਼ੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਊਵਿਆਈ, ਨਿਊਆਈ, ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮੋਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕਰੀਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Tonga National Population Census 2011; Preliminary Count
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Tonga". International Monetary Fund. Retrieved 2012-04-22.
- ↑ "Human Development Report 2010" (PDF). United Nations. 2010. Archived from the original (PDF) on 21 ਨਵੰਬਰ 2010. Retrieved 5 November 2010.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Official Tongan Government Tourism Website". Archived from the original on 2011-10-07. Retrieved 2012-10-18.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Mariner, William and Martin, John (1817). An account of the natives of the Tonga islands in the south Pacific ocean: With an original grammar and vocabulary of their language. Compiled and arranged from the extensive communications of Mr. William Mariner, several years resident in those islands, Volume 2, pp. 64–65. Retrieved 3 November 2010.
- ↑ Population Census 2006: Population size, Trend, Distribution and Structure, Tonga Department of Statistics
- ↑ Divisions of Tonga, Statoids.com
.svg)
 | ਇਹ ਲੇਖ ਅਧਾਰ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਧਾਕੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। |