ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦਾ ਕੈਂਸਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Cervical cancer
Location of cervical cancer and an example of normal and abnormal cells
ਵਿਸ਼ਸਤਾOncology
ਲੱਛਣEarly: none
Later: vaginal bleeding, pelvic pain, pain during sexual intercourse
ਆਮ ਸ਼ੁਰੂਆਤOver 10 to 20 years
ਕਿਸਮSquamous cell carcinoma, adenocarcinoma, others
ਕਾਰਨHuman papillomavirus infection (HPV)
ਜ਼ੋਖਮ ਕਾਰਕSmoking, weak immune system, birth control pills, starting sex at a young age, many sexual partners or a partner with many sexual partners[1]
ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾCervical screening followed by a biopsy
ਬਚਾਅRegular cervical screening, HPV vaccines, condoms
ਇਲਾਜSurgery, chemotherapy, radiation therapy
PrognosisFive-year survival rate:
68% (US)
46% (India)[2]
ਅਵਿਰਤੀ570,000 new cases (2018)[3]
ਮੌਤਾਂ311,000 (2018)

ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੇ ਅਸਧਾਰਨ ਵਾਧੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਹਨਾਂ ਕੋਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਗਾਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਜਾਂ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[4] ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬਾਅਦ 'ਚ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਸਧਾਰਨ ਯੋਨੀ ਦਾ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ, ਪੇਡ ਦਾ ਦਰਦ ਜਾਂ ਦਰਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।[5] ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸੈਕਸ ਪਿੱਛੋਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵੱਲ ਵੀ ਸੰਕੇਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।[6]

ਹਿਊਮਨ ਪੈਪੀਲੋਮਾਵਾਇਰਸ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ (ਐਚ.ਪੀ.ਵੀ.) 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇਸਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ;[7][8] ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਐਚ. ਪੀ.ਵੀ. ਦੀ ਲਾਗ ਹੈ, ਪਰ, ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।[9][10] ਹੋਰ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ, ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ, ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਿਨਸੀ ਸਾਥੀ ਹੋਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਘੱਟ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।[11][12] ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ 10 ਤੋਂ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਪੂਰਵਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਤਕਰੀਬਨ 90% ਕੇਸ ਸਕੁਆਮਸ ਸੈਲ ਕਾਰਸਿਮਸ ਹਨ, 10% ਐਡੀਨੋਕੈਰਕਿਨੋਮਾ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਹਨ।

ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ

[ਸੋਧੋ]

ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।[13][14] ਯੋਨੀ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ, ਕਾਨਟੈਕਟ ਖੂਨ ਵਹਿਣਾ (ਇੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ), ਜਾਂ (ਘੱਟ) ਜੰਮਣ ਕਾਰਨ ਯੋਨੀ ਦਰਦ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਯੋਨੀ ਡਿਸਚਾਰਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧਮ ਦਰਦ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ।[15]

ਕਾਰਨ

[ਸੋਧੋ]
In most cases, cells infected with the HPV virus heal on their own. In some cases, however, the virus continues to spread and becomes an invasive cancer.
Cervix in relation to upper part of vagina and posterior portion of uterus., showing difference in covering epithelium of inner structures.

ਕੁਝ ਕਿਸਮ ਦੇ ਐਚ.ਪੀ.ਵੀ. ਨਾਲ ਲਾਗ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਕੈਂਸਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[16] ਐਚਆਈਵੀ ਦੀ ਲਾਗ ਵੀ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਕਾਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਈ ਹੋਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।।[17]

ਇਤਿਹਾਸ

[ਸੋਧੋ]
  • 400 BCE — Hippocrates noted that cervical cancer was incurable
  • 1925 — Hinselmann invented the colposcope
  • 1928 — Papanicolaou developed the Papanicolaou technique
  • 1941 — Papanicolaou and Traut: Pap test screening began
  • 1946 — Aylesbury spatula was developed to scrape the cervix, collecting the sample for the Pap test
  • 1951 — First successful in-vitro cell line, HeLa, derived from biopsy of cervical cancer of Henrietta Lacks
  • 1976 — Harald zur Hausen and Gisam found HPV DNA in cervical cancer and genital warts; Hausen later won the Nobel Prize for his work[18]
  • 1988 — Bethesda System for reporting Pap results was developed
  • 2006 — First HPV vaccine was approved by the FDA

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Bosch, FX; de Sanjosé, S (2007). "The epidemiology of human papillomavirus infection and cervical cancer". Disease Markers. 23 (4): 213–27. doi:10.1155/2007/914823. PMC 3850867. PMID 17627057.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  2. ↑ "Global Cancer Facts & Figures 3rd Edition" (PDF). 2015. p. 9. Archived from the original (PDF) on 2017-08-22. Retrieved 29 August 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  3. ↑ Bray, Freddie; Ferlay, Jacques; Soerjomataram, Isabelle; Siegel, Rebecca L.; Torre, Lindsey A.; Jemal, Ahmedin (2018). "Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries". CA: A Cancer Journal for Clinicians. 68 (6): 394–424. doi:10.3322/caac.21492. ISSN 0007-9235. PMID 30207593.
  4. ↑ "Defining Cancer". National Cancer Institute. 2007-09-17. Archived from the original on 25 June 2014. Retrieved 10 June 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ "Cervical Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 2014-03-14. Archived from the original on 5 July 2014. Retrieved 24 June 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  6. ↑ Tarney, CM; Han, J (2014). "Postcoital bleeding: a review on etiology, diagnosis, and management". Obstetrics and Gynecology International. 2014: 1–8. doi:10.1155/2014/192087. PMC 4086375. PMID 25045355.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  7. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000020-QINU`"'</ref>" does not exist.
  8. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000021-QINU`"'</ref>" does not exist.
  9. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000022-QINU`"'</ref>" does not exist.
  10. ↑ Dunne, EF; Park, IU (Dec 2013). "HPV and HPV-associated diseases". Infectious Disease Clinics of North America. 27 (4): 765–78. doi:10.1016/j.idc.2013.09.001. PMID 24275269.
  11. ↑ "Cervical Cancer Treatment (PDQ®)". NCI. 2014-03-14. Archived from the original on 5 July 2014. Retrieved 24 June 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  12. ↑ "Cervical Cancer Treatment (PDQ®)". National Cancer Institute. 2014-03-14. Archived from the original on 5 July 2014. Retrieved 25 June 2014. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  13. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
  14. ↑ "Cervical cancer". Am Fam Physician. 61 (5): 1369–76. 2000. PMID 10735343. Archived from the original on 2005-02-06. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  15. ↑ "Cervical Cancer Symptoms, Signs, Causes, Stages & Treatment". medicinenet.com.
  16. ↑ "Smoking habit, immune suppression, oral contraceptive use, and hormone replacement therapy use and cervical carcinogenesis: A review of the literature". Gynecological Endocrinology. 27 (8): 597–604. 2011. doi:10.3109/09513590.2011.558953. PMID 21438669.
  17. ↑ "Cervical Cancer Symptoms, Signs, Causes, Stages & Treatment". medicinenet.com.
  18. ↑ zur Hausen, Harald (2002). "Papillomaviruses and cancer: from basic studies to clinical application". Nature Reviews Cancer. 2 (5): 342–350. doi:10.1038/nrc798. ISSN 1474-1768. PMID 12044010.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ

[ਸੋਧੋ]

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]
ਵਰਗੀਕਰਣ
V · T · D
ਬਾਹਰੀ ਸਰੋਤ
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਬੱਚੇਦਾਨੀ_ਦਾ_ਕੈਂਸਰ&oldid=665942" ਤੋਂ ਲਿਆ