ਮਾਰੀਆ ਟੈਲਕਸ
ਮਾਰੀਆ ਟੇਲਕੇਸ (12 ਦਸੰਬਰ, 1900 - 2 ਦਸੰਬਰ, 1995) ਇੱਕ ਹੰਗਰੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਜੀਵ-ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਖੋਜੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1]
ਉਹ ਬਾਇਓਫਿਜ਼ਿਸਟ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ 1925 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਹ 1937 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ 1939 ਵਿੱਚ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਵਿਹਾਰਕ ਵਰਤੋਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (MIT) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ[1]
ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੂਰਜੀ ਡਿਸਟਿਲੇਸ਼ਨ ਯੰਤਰ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਯੁੱਧ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਡਿੱਗੇ ਹੋਏ ਹਵਾਈ ਫੌਜੀਆਂ ਅਤੇ ਟਾਰਪੀਡੋਡ ਮਲਾਹਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਸੀ।[1][2][3] ਉਸਦਾ ਟੀਚਾ ਗਰੀਬ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਸਕਰਣ ਬਣਾਉਣਾ ਸੀ।[4] ਟੇਲਕੇਸ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸਹਿਯੋਗੀ ਦ ਸਨ ਕਵੀਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ,[5] ਸੋਲਰ ਥਰਮਲ ਸਟੋਰੇਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਐਮਆਈਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਸੋਸੀਏਟ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਈ।
1940 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਅਤੇ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਐਲੇਨੋਰ ਰੇਮੰਡ ਨੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਊਰਜਾ ਸਟੋਰ ਕਰਕੇ, ਪਹਿਲੇ ਸੂਰਜੀ-ਗਰਮ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਡੋਵਰ ਸਨ ਹਾਊਸ ਬਣਾਇਆ।[4][6] 1953 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਕਸ਼ਾਂਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸੋਲਰ ਓਵਨ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[6]
1952 ਵਿੱਚ, ਟੇਲਕੇਸ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਵੂਮੈਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ 1977 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਬਿਲਡਿੰਗ ਰਿਸਰਚ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਬੋਰਡ ਵੱਲੋਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ[2] ਟੇਲਕੇਸ ਨੇ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੇਟੈਂਟ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।[7][8]
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
[ਸੋਧੋ]ਟੇਲਕੇਸ ਦਾ ਜਨਮ ਬੁਡਾਪੇਸਟ, ਹੰਗਰੀ ਵਿੱਚ 1900 ਵਿੱਚ ਅਲਾਦਰ ਅਤੇ ਮਾਰੀਆ ਲੈਬਨ ਡੇ ਟੇਲਕੇਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਸਾਈਮਨ ਟੈਲਕਸ ਇੱਕ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸਨ।[9][10][11] 1881 ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਟੇਲਕੇਸ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। 1883 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਏਕਤਾਵਾਦੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ। 1907 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕੇਲਨਫੋਲਡੀ ਅਗੇਤਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਹੰਗਰੀ ਦੇ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਾਰੀਆ ਨੇ ਬੁਡਾਪੇਸਟ ਵਿੱਚ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਰ Eötvös Loránd ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, 1920 ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੀਏ ਅਤੇ 1924 ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ[12]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "NIHF Inductee Maria Telkes Invented Solar Power Storage". www.invent.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-12-06.
- ↑ 2.0 2.1 "Mária Telkes | American physical chemist and biophysicist | Britannica". www.britannica.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-12-06.
- ↑ Rinde, Meir (July 14, 2020). "The Sun Queen and the Skeptic: Building the World's First Solar Houses". Distillations. Retrieved 5 July 2021.
- ↑ 4.0 4.1 Saxon, Wolfgang (1996-08-13). "Maria Telkes, 95, an Innovator Of Varied Uses for Solar Power". The New York Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-12-06.Saxon, Wolfgang (1996-08-13). "Maria Telkes, 95, an Innovator Of Varied Uses for Solar Power". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-12-06.
- ↑ "How Mária Telkes Became 'The Sun Queen' | National Inventors Hall of Fame®". www.invent.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 14 March 2022.
- ↑ 6.0 6.1 "Maria Telkes | Lemelson". lemelson.mit.edu. Retrieved 2022-12-06.
- ↑ Weerts, Gwen (1 July 2021). "Mária Telkes: All hail the Sun Queen". SPIE - The International Society of Optics and Photonics. Retrieved 14 March 2022.
- ↑ "Maria Telkes | Lemelson-MIT Program". lemelson.mit.edu. Retrieved 2019-04-03.
- ↑ "Telkes Aladárné Lábán Mária gyászjelentése". 1963.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Jewish Naming Customs". www.jewishgen.org. Retrieved 2022-12-13.
- ↑ 1879 végén Budapesten mozgalmat indított a névmagyarosítás tömeges terjesztése érdekében és 1881-ban megalakította a Központi Névmagyarosító Társaságot, amelynek elnöke is lett. Rubin családi nevét 1881-ben változtatta Telkesre. Két évvel később belépett az unitárius egyházba.Keresztény Magvető (1883) 1907. szeptember 17-én kelenföldi előnévvel magyar nemességet kapott.
- ↑ "Telkes, Maria | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Retrieved 2019-04-03.