ਮਿੱਤਲ ਪਟੇਲ
ਮਿੱਤਲ ਪਟੇਲ (ਜਨਮ ਅੰ. 1981 ) ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 2018 ਵਿੱਚ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਪਟੇਲ ਦਾ ਜਨਮ ਸੀ ਅੰ. 1981 ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਮਹਿਸਾਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੰਖਲਪੁਰ ਵਿੱਚ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਪਸ਼ੂ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ।[1] ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ[2] ਵਿੱਚ ਬੀਏ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ 2006 ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਵਿਚਾਰ ਸਮੁਦਯ ਸਮਰਥਨ ਮੰਚ (VSSM) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਜੋ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ।[3] ਉਸਨੇ ਬਾਵਾ, ਗਦਲੀਆ, ਕਾਂਗਸੀਆ, ਮੀਰ, ਨੱਥਵਾਡੀ, ਸਲਟ ਅਤੇ ਸਰਾਨਿਆ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਉਣ, ਸਕੂਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।[3] ਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2016 ਤੱਕ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 60,000 ਵੋਟਿੰਗ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ। VSSM ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਉਧਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਦੋ ਹੋਸਟਲ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ।[4] VSSM ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਕਾਲੂਪੁਰ ਕੋ-ਆਪਰੇਟਿਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਮਕਾਨ ਖਰੀਦਣ ਲਈ 100 ਦੇਸੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 50,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਫਾਈਨੈਂਸ ਲੋਨ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ 25,000 ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਹਨ।[5]
ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ 28 ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਕਬੀਲੇ ਹਨ ਅਤੇ 12 ਨਿਰੋਧਿਤ ਕਬੀਲੇ ਹਨ।[1] ਇਹ ਕਬੀਲੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਕੂ ਤਿੱਖੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।[6] ਪਟੇਲ ਨੇ ਡਾਫਰ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲੇਬਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਰਾਧੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1] ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ 18,000 ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਨਾਲ 45 ਤੋਂ 50 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਡਫਰ ਭਾਈਚਾਰੇ (ਡਾਂਗਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਹਨ।[7] 2018 ਤੱਕ, ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ 90 ਫੀਸਦੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣ ਗਏ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਕਬਾਇਲੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭੀੜਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[8] ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਓਟਾਰਾਮ ਦੇਵਾਸੀ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਉਪਾਅ ਸੁਝਾਉਣਾ ਸੀ।[9] 2020 ਵਿੱਚ, ਪਟੇਲ ਨੇ ਸੁਰਨਾਮਾ ਵਿਨਾਨਾ ਮਾਨਵੀਓ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।[2] ਉਸਨੇ 87 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੁਜਰਾਤੀ ਝੀਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।[10]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਪਟੇਲ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੂੰ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਦੁਆਰਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ, 8 ਮਾਰਚ 2018 'ਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[2]