ਮੀਨਾ ਮੰਗਲ
ਮੀਨਾ ਮੰਗਲਮੀਨਾ ਮੰਗਲ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਫਗਾਨ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ।
ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਮੰਗਲ ਦਾ ਜਨਮ ਛੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ (5 ਭੈਣਾਂ, 1 ਭਰਾ) ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਾਈ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈ ਲਈ।[1] ਉਸ ਨੇ ਕਾਬੁਲ, ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਾਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[2]
ਮੰਗਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਮੰਗਲ ਨੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਟੋਲੋ ਟੀਵੀ, ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਟੀਵੀ, ਲੇਮਰ ਟੀਵੀ, ਅਤੇ ਏਰੀਆਨਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈਟਵਰਕ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[3] ਉਹ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ।[4]
ਉਸ ਦੇ ਅਰੇਂਜਡ ਪਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮੰਗਲ ਦੇ ਕੰਮ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟਤਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਮੰਨਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਹਿੰਸਕ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡਣੀ ਪਈ। ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ ਸੀ।[5] ਜੋਡ਼ੇ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ 10 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਪਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲੰਮੀ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਸਮੀ ਤੌਰ' ਤੇ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਮੰਗਾ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਸੀ।[6] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਬਕਾ ਪਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਮੰਗਲ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਮੰਗਲ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਪਤੀ ਨੇ ਮੰਗਲ ਨੂੰ ਨਸ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਪਕਤੀਆ ਪ੍ਰਾਂਤ ਲੈ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਕੁੱਟਿਆ। ਮੰਗਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ "ਕੁਝ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬਾਇਲੀ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ" ਉਸ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤੀ।[7]
ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ, ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਪੀਪਲਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸੀ।[8]
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੰਗਲ ਨੂੰ 11 ਮਈ 2019 ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਮਲਾਵਰ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਫਰਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਅਣਜਾਣ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਕਤਲ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲਾ ਸੀ ਜਾਂ ਆਨਰ ਕਿਲਿੰਗ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕ ਹੈ ਕਿ ਮੰਗਲ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਪਤੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਪਤੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ। ਸਾਬਕਾ ਪਤੀ ਵੀ ਅਪਰਾਧ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਸ਼ੱਕੀ ਸੀ। ਉਹ 26 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ।
ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੰਗਲ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਉੱਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਈ ਧਮਕੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਅਫਗਾਨ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਾਜ਼ਮਾ ਫਰੋਗ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ "ਇਸ ਔਰਤ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਸੀ-ਕੁਝ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ?", ਜੋਡ਼ਦੇ ਹੋਏਃ "ਇਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ [ਮਰਦਾਂ ਲਈ] ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਇੰਨਾ ਸੌਖਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ?" ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਸਟਿਨ ਟਰੂਡੋ ਨੇ ਇਸ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ "ਅਸਵੀਕਾਰਨਯੋਗ ਦੁਖਾਂਤ" ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀਆਂ।
ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਹੋਏ ਕਤਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਡ਼ੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਬਕਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਮੇਟੀ ਟੂ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟ ਜਰਨਲਿਸਟਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 2018 ਵਿੱਚ 13 ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 'ਦ ਕੋਲੀਸ਼ਨ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਇਨ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ' ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੀਨਾ 2019 ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਪੰਜ ਮਹਿਲਾ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Frogh, Wazhma (24 May 2019). "Mena Mangal: Journalist and TV presenter who sought to empower women". The Independent. Archived from the original on 2022-05-15. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ Hansen, Sven (12 May 2019). "Nachruf auf Mina Mangal: Journalistin in Kabul erschossen" [Obituary of Mina Mangal: Female journalist shot dead in Kabul]. Die Tageszeitung (in ਜਰਮਨ). Retrieved 6 September 2019.
- ↑ Popalzai, Ehsan; Hauser, Jennifer; Mackintosh, Eliza (12 May 2019). "Mina Mangal, Afghan journalist, killed in Kabul". CNN. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ Graham-Harrison, Emma (11 May 2019). "Mena Mangal: journalist and political adviser shot dead in Kabul". The Observer. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ "Outcry over murdered Afghan TV presenter". BBC News. 13 May 2019. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ Kumar, Ruchi (15 May 2019). "Mina Mangal: Family of murdered Afghan journalist accuse ex-husband". The National. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ "Police hunt ex-husband of murdered Afghan journalist Mina Mangal". Deutsche Welle. Reuters. 13 May 2019. Retrieved 5 September 2019.
- ↑ Young-Powell, Abby (12 May 2019). "Journalist and women's rights campaigner Mena Mangal shot dead in broad daylight in Kabul". The Independent (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2022-05-15. Retrieved 5 September 2019.