ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ
ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ( ਬੰਗਾਲੀ: রাণী ভবাণী ) (1716–1803), ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਰਧਬਾਂਗੇਸ਼ਵਰੀ (অর্ধবঙ্গেশ্বরী) ਅਤੇ ਨਾਟੋਰ ਰਾਣੀ ਜਾਂ ਨਾਟੋਰ ਦੀ ਰਾਣੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਸੀ।[1] ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਜੋ ਹੁਣ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਹੈ।[2] ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਰਾਜਾ ਰਾਮਕਾਂਤਾ ਮੋਇਤਰਾ (ਰੇ) ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਟੋਰ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ 'ਜ਼ਮੀਂਦਾਰ' ਬਣ ਗਈ। ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜ ਜਾਂ ਨਟੋਰ ਜਾਇਦਾਦ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਥਿਤੀ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਾਟੋਰ ਅਸਟੇਟ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ ਲਗਭਗ 34,000 square kilometres (13,000 sq mi) ਸੀ। ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ, ਸਗੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ, ਨਦੀਆ, ਜੇਸੋਰ, ਬੀਰਭੂਮ ਅਤੇ ਬਰਦਵਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਟੋਰ ਰਾਜਬਾੜੀ ਦੀ ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ਨੇ ਜਾਇਦਾਦ ਅਤੇ ਮਹਿਲ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ।
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
1716 ਵਿੱਚ ਬੋਗਰਾ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਛੱਤੀਮਗ੍ਰਾਮ ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਿਵਾਰ[3] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਆਤਮਾਰਾਮ ਚੌਧਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਗਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਤਿਨ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਭਬਾਨੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਜ਼ਮੀਂਦਾਰ ਰਾਜਾ ਰਾਮਕਾਂਤਾ ਮੋਇਤਰਾ (ਰੇਅ) ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[4] 1748 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਬਾਨੀ ਡੀ ਜੂਰ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਬਣ ਗਈ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰਾਣੀ ਜਾਂ ਰਾਣੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ, ਪਰ ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ਨੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਜ਼ਮੀਨੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ,[2] ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ 15 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 7 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਰਾਜ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਨਤਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[5]
ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਫੌਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਿਆ, ਜਿਸਦੀ ਬਦਨਾਮੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਡਰ ਸੱਚ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਨਵਾਬ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਤ ਭੇਜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਤਾਰਾ ਦੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਨਵਾਬ ਨੇ ਤਾਰਾ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਨ, ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਬੇਦਖਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਲੁੱਟਣ ਲਈ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਣੀ ਨੇ, ਖੁਦ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਵਾਬ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਨਟੋਰ ਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਨਵਾਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ।[4]
ਨਾਟੋਰ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ਦਾ ਘਰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਰਾਣੀ ਭਬਾਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ 46 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1803 ਵਿੱਚ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "250-year-old temple in Bengal village faces wrath of a river, administration sleeps". Hindustan Times.
- ↑ 2.0 2.1 Mahmood, ABM (2012). "Rani Bhabani". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh.
- ↑ বাংলাদেশ, Daily Bangladesh :: ডেইলি. "'Natorer Rani' Bhabani". Daily Bangladesh (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2022-01-11. Retrieved 2022-01-11.
- ↑ 4.0 4.1 Dr. Indu Prabha Pathak, Dr. Payal Khurana. Glass Ceiling: Impact on Women. Shanlax Publications. p. 80. ISBN 9789394899940.
- ↑ Kunal Chakrabarti, Shubhra Chakrabarti (2013). Historical Dictionary of the Bengalis. Scarecrow Press. p. 96. ISBN 9780810880245.