ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ

 

ਰੇਵਤੀ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਔਡਵਾ ਰਾਗ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (ਉਤਪੰਨ ਹੋਇਆ ਪੈਮਾਨਾ) ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਸਵਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹਨ।

ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਜੋ ਰੇਵਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਹੈ, ਬੈਰਾਗੀ ਭੈਰਵ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਰੂਣਾ ਰਸ (ਪਾਥੋਸ) ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੇਦ ਦੇ ਜਾਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਰੇਵਤੀ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰਮ ਜਾਂ ਧੈਵਤਮ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗਮ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):

• ਆਰੋਹਣਃ ਸ ਰੇ1 ਮ1 ਪ ਨੀ2 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਪ ਮ1 ਰੇ1 ਸ [b]

(ਇਸ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਯਮ, ਪੰਚਮਮ, ਕੈਸੀਕੀ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਹਨ।

ਰੇਵਤੀ ਨੂੰ ਰਤਨੰਗੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਦੂਜਾ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਗੰਧਾਰਮ ਅਤੇ ਧੈਵਤਮ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਇਹ ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਗਾਂ, ਵਣਸਪਤੀ, ਹਨੂਮਾਟੋਦੀ, ਨਾਟਕਪ੍ਰਿਆ, ਵਕੁਲਭਰਣਮ ਜਾਂ ਚੱਕਰਵਾਕਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਰੇਵਤੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਫੈਲਾਵ ਦਾ ਪੂਰੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਰੇਵਤੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

• ਸੁੱਬਾ ਰਾਓ ਦੁਆਰਾ ਜਗਨਨਾਥ ਅਨਥਾਰਕਸ਼ਕਾ
• ਅੰਨਾਮਾਚਾਰੀਆ ਦੁਆਰਾ ਨਾਨਾਤੀ ਬਡੁਕੂ
• ਧਵਲਗੰਗੇਆ ਗੰਗਾਧਰਾ ਵਾਦਿਰਾਜਾ ਤੀਰਥ ਦੁਆਰਾਵਾਦੀਰਾਜਾ ਤੀਰਥ
• ਪਾਰਵਤੀ ਭਗਵਤੀ-ਗਣਕਲਾਭੂਸ਼ਣ ਆਰ. ਕੇ. ਪਦਮਨਾਭ
• ਰੋਗਹਰਾਨੇ ਕ੍ਰੁਪਸਾਗਰ, ਸਿਰੀ ਰਮਨਾ, ਵੈਂਕਟੇਸ਼ ਸਟਾਵਰਾਜਾ-ਜਗਨਨਾਥ ਦਾਸਾ
• ਤੰਜਾਵੁਰ ਸੰਕਰਾ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਮਹਾਦੇਵ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਬੋ
• ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਦੁਆਰਾ ' ਭੋ ਸ਼ੰਭੋ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਭੋ ਸਵਯਾਮਭੋ'ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ
• ਕੋਲੈਗਲ ਆਰ ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਨਵਰਤਨ ਭੂਸ਼ਣਾਲੰਕਰਤੇ
• ਕਲਿਆਣੀ ਵਰਦਰਾਜਨ ਦੁਆਰਾ ਵਾਨੀ ਵੇਨਾ ਪਾਨੀ
• ਲਾਲਗੁਡੀ ਜੈਰਾਮਨ ਦੁਆਰਾ ਥਿਲਾਨਾ

ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ
ਇਲਮ ਸੰਗੀਤਮ ਅਥਿਲ	ਅਵਾਨ ਅਵਲ ਅਧੂ	ਐਮ. ਐਸ. ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ	ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਵਾਣੀ ਜੈਰਾਮ
ਮੰਧੀਰਾ ਪੁੰਨਗਾਈ	ਮਨਾਲ ਕਾਯਰੂ		ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਬੀ. ਐੱਸ ਸਸੀਰੇਕਾ
ਵਾਇਰਲ ਮੀਤਾਲ	ਪੇਨਾਈ ਸੋਲੀ ਕੁਟਰਾਮਿਲਈ		ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ
ਮਾਰਗਾਥਾ ਮੇਗਾਮ	ਮੀਗਾਥੁਕਮ ਥਾਗਮ ਉੰਡੂ		ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ
ਨਿਨੈਥਲ ਉਨਾਇਥਨ	ਉਨਦੀਦਥਿਲ ਨਾਨ (1986)	ਥਾਈਬਨ	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਵਾਣੀ ਜੈਰਾਮ
ਆਨੰਦ ਠੱਗਮ	ਵਾ ਇੰਧਾ ਪੱਕਮ	ਸ਼ਿਆਮ	ਦੀਪਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ
ਕਨਾਵੂ ਓਂਦਰੂ	ਓਰੁ ਓਦਾਈ ਨਧਿਆਗਿਰਥੂ	ਇਲਯਾਰਾਜਾ	ਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ
ਸੰਗੀਤਾ ਜਥੀਮੁੱਲਾਈ	ਕਾਧਲ ਓਵੀਅਮ		ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ
ਦੁਰਗਾ ਦੁਰਗਾ	ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ		ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ
ਕਾੱਟੂ ਵਜ਼ੀ ਥੁਨਬਾਮ ਇਲਾ	ਥਾਂਡਵਾਕੋਨ		ਇਲਯਾਰਾਜਾ
ਅਦਾਡਾ ਅਘੰਗਾਰਾ ਅਰੱਕਾ ਕੈਗਲਿਲ	ਪਿਥਮਗਨ		ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ
ਐੱਨਨਾਈ ਪੇਥਥਵਾਲੇ	ਮੇਲਮਾਰੂਵਾਥੁਰ ਅਰਪੁਧੰਗਲ	ਕੇ. ਵੀ. ਮਹਾਦੇਵਨ
ਕੰਨੂਰੰਗੂ ਪੋਨਮਾਯਲੇ	ਈਦੂ ਨੰਮਾ ਆਲੂ	ਕੇ. ਭਾਗਿਆਰਾਜ
ਏਨਾਕੁਮ ਉਨਾਕੁਮ ਇਨਿਮੇਲ ਐਨਾ ਕੁਰਾਈ	ਪੁਥੀਆ ਸੰਗਮਮ	ਗੰਗਾਈ ਅਮਰਨ	ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਐੱਸ ਐਸ.ਜਾਨਕੀ
ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰੀ ਅਰੁਲ	ਥਾਈ ਨੀਏ ਥੁਨਾਈ	ਰਵਿੰਦਰਨ	ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ
ਵਿਜ਼ੀਗਲ ਮੇਇਦਾਇਮ ਇਮੈਗਲ	ਕਿਲਿੰਜਾਲਗਲ	ਵਿਜੈ ਟੀ. ਰਾਜਿੰਦਰ	ਕਲਿਆਣ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ
ਥੋਧੂਵਾਲਾ ਈਲਾਈ	ਥਾਈ ਮਨਸੂ	ਦੇਵਾ	ਮਾਨੋ, ਐਸ. ਜਾਨਕੀਐੱਸ. ਜਾਨਕੀ
ਚੰਦਿਰਨਮ ਸੂਰਿਆਨਮ	ਵਾਚਮੈਨ ਵਾਡੀਵੇਲ		ਐਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ
ਐਨਾਈ ਥੋਟੂ ਵਿੱਟੂ	ਪੂਮਨਮ ਵਾ	ਸਰਪੀ
ਚਿੰਨਾ ਚਿੰਨਾ ਪਾਵਡ਼ਾ	ਸ਼ੇਨਬਾਗਾ ਥੋਟਮ		ਮਾਨੋ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ
ਕਾੱਖਾ ਕਾੱਖਾ	ਨਾਨ ਅਵਨੀਲਾਈ	ਵਿਜੇ ਐਂਟਨੀ	ਵਿਜੇ ਐਂਟਨੀ, ਚਾਰੁਲਤਾ ਮਨੀ, ਮੇਘਾ, ਵਿਨਯਾ, ਮਾਇਆ
ਧਵਮ ਓਂਦਰੂ	ਏ. ਬੀ. ਸੀ. ਡੀ.	ਡੀ. ਇਮਾਨ	ਨਿਤਿਆਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਦੇਵਨ, ਬਲਰਾਮ
ਓਹ ਨੇਜੇ ਨੇਜੇ	ਯਮੁਨਾ	ਐਲਕਕੀਆਨ	ਹਰੀਕਰਨ

ਤਮਿਲ ਭਗਤੀ ਗੀਤ

ਗੀਤ.	ਐਲਬਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ
ਗੁਰੂ ਭਗਵੰਨੇ ਸਾਰਨਮ	ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਭਗਵਾਨ	ਵੀਰਾਮਣੀ ਕੰਨਨ	ਐੱਸ. ਪੀ. ਬਾਲਾਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜਾਪਾਨੀ/ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਰੇਵਤੀ ਇਨਸੇਨ ਸਕੇਲ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।

ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ

ਰੇਵਤੀ ਦੇ ਨੋਟਸ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ 2 ਹੋਰ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗਮ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ, ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਅਤੇ ਸੁਨਦਾਵਿਨੋਦਿਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ, ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਦਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਨੁਸਾਰੀ ਨੋਟ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਲਈ ਸ਼ਿਵਰੰਜਨੀ ਉੱਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਮੱਧਮਾਵਤੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਰਿਸ਼ਭਮ ਦੀ ਥਾਂ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ S R2 M1 P N2 S: S N2 P M1 R2 S ਹੈ।