ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ
रेवाड़ी रेल संग्रहालय | |
 ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ | |
  ਰੇਵਾੜੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ  ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ (ਭਾਰਤ) | |
ਪੁਰਾਣਾ ਨਾਮ | ਰੇਵਾੜੀ ਸਟੀਮ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ |
|---|---|
| ਸਥਾਪਨਾ | 2 ਫਰਵਰੀ 1893 |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਸਿਰਾ, ਰੇਵਾੜੀ, ਹਰਿਆਣਾ, ਭਾਰਤ |
| ਗੁਣਕ | 28°12′31″N 76°36′43″E / 28.2085056°N 76.6120139°E |
| ਕਿਸਮ | ਰੇਲਵੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ |
| Key holdings | ਫੇਅਰੀ ਕਵੀਨ |
| Collections | ਭਾਫ਼ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ |
| ਮਾਲਕ | ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ |
ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਹੈਰੀਟੇਜ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ (ਪਹਿਲਾਂ ਰੇਵਾੜੀ ਸਟੀਮ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ) ਹਰਿਆਣਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੇਵਾੜੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਐਨਸੀਆਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲਵੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। 1893 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕਮਾਤਰ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਭਾਫ਼ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਆਖਰੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਭਾਫ਼ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਥਿਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ 1855-ਨਿਰਮਿਤ ਭਾਫ਼ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਫੇਅਰੀ ਕਵੀਨ ਹੈ । ਇਹ ਰੇਵਾੜੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਗੇਟ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ, 50 km (31 mi) ਗੁੜਗਾਉਂ ਤੋਂ ਅਤੇ 79 km (49 mi) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਚਾਣਕਿਆਪੁਰੀ ਸਥਿਤ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਲ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਤੋਂ।[1]
1893 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਰੇਵਾੜੀ ਸਟੀਮ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ਸੀ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਰੇਲਮਾਰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।[2] 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਭਾਫ਼ ਇੰਜਣਾਂ ਦੇ ਪੜਾਅਵਾਰ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਮੀਟਰ ਗੇਜ ਟਰੈਕਾਂ 'ਤੇ ਭਾਫ਼ ਦੀ ਚਾਲ ਜਨਵਰੀ, 1994 ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ,[3] ਲੋਕੋ ਸ਼ੈੱਡ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਣਗਹਿਲੀ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਭਾਫ਼ ਸ਼ੈੱਡ ਮਈ, 2002 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ।[4]
1893 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਰੇਵਾੜੀ ਸਟੀਮ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸ਼ੈੱਡ ਸੀ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਵਾਲੇ ਰੇਲ ਮਾਰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵੱਲੋਂ ਭਾਫ਼ ਇੰਜਣਾਂ ਦੇ ਪੜਾਅਵਾਰ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ, 1994 ਵਿੱਚ ਮੀਟਰ ਗੇਜ ਟ੍ਰੈਕਾਂ 'ਤੇ ਭਾਫ਼ ਦੇ ਟ੍ਰੈਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਲੋਕੋ ਸ਼ੈੱਡ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਣਗਹਿਲੀ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਸਟੀਮ ਸ਼ੈੱਡ ਮਈ, 2002 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ।
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ੈੱਡ ਅਤੇ ਕੰਪਾਊਂਡ ਵਿੱਚ 11 (ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 16 ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ) ਹਨ[5] ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਭਾਫ਼ ਇੰਜਣ, ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ, ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਮੇਤ:[6]
- ਬਾਲਡਵਿਨ AWE, 1945 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀ ਬਾਲਡਵਿਨ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਵਰਕਸ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ[7]
- ਅਕਬਰ WP1761, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ, ਅਕਬਰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, 1963 ਵਿੱਚ ਚਿਤਰੰਜਨ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਵਰਕਸ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੂੰ 1965 ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ 4-6-2 ਪਹੀਏ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਹੈ, 5 ਫੁੱਟ 6 ਇੰਚ (1,676 mm) ਗੇਜ ਅਤੇ 110 km/h (68 mph) ਅਧਿਕਤਮ ਗਤੀ ਹੁਣ 45 km/h (28 mph) ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ ਲੋਕੋਮੋਟਿਵ ਸਰਗਰਮ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਰੇਲਵੇ ਸ਼ੈੱਡ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਰੇਵਾੜੀ ਸ਼ੈੱਡ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[8][9][10] ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁਣ 150UP ਦਿੱਲੀ ਕੈਂਟ - ਅਲਵਰ ਸਟੀਮ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਹੈਰੀਟੇਜ ਟ੍ਰੇਨ ਨੂੰ ਪਾਵਰ ਦੇਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[11]
- ਸ਼ਹਾਨਸ਼ਾਹ ਡਬਲਯੂਪੀ/ਪੀ, ਅਸਲ ਬੁਲੇਟ-ਨੋਜ਼ਡ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਲਡਵਿਨ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਨੰਬਰ 7200 ਸ਼ਹਾਨਸ਼ਾਹ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਲਖਨਊ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰਬਾਗ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਵੱਲੋਂ ਭਾਫ਼ ਸਪੈਸ਼ਲ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਲਈ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਰੋਯਾਪੁਰਮ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ (ਬਣਾਇਆ 1856) ਦੀ 153ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਮਨਾਉਣ ਲਈ 26 ਜਨਵਰੀ 2009 ਨੂੰ ਰੋਯਾਪੁਰਮ ਅਤੇ ਤੰਬਰਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਈ ਭਾਫ ਸਪੈਸ਼ਲ ਵੀ ਚਲਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ 14 ਜਨਵਰੀ 2012 ਨੂੰ ਭਾਫ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਚਲਾਈ। ਇੰਜਣ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਲਈ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਮਾਸਕੋਟ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ INR4 ਲੱਖ (INR400,000 ਜਾਂ US$6,150) ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[12][13]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Google map of Rewari Railway Heritage Mesuam and national Railway Museum at New Delhi". Archived from the original on 7 July 2018. Retrieved 15 May 2017.
- ↑ {{citeAnushka paliwal loves janakinath news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-08-10/delhi/28274419_1_steam-engine-rewari-locomotive%7Ctitle=Eye on Games, black beauties gather steam|date=10 Aug 2010|work=The Times of India |location=India|first1=Dwaipayan|last1=Ghosh}}
- ↑ "Overview of Bikaner Division" (PDF). Archived (PDF) from the original on 21 May 2012. Retrieved 15 May 2017.
- ↑ "National Conference on Steam Heritage Tourism inaugurated". Ministry of Railways. 2 December 2002. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 15 May 2017.
- ↑ "Rewari Museum needs some steam". business-standard.com. Archived from the original on 6 August 2018. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ "Rewari locomotive: The only steam loco shed that remains in India". economictimes.com. Archived from the original on 7 August 2018. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ [1945 Baldwin AWE]
- ↑ "Learn- about Gadar's 'Akbar', has run in more than 40 films". Hindi News. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ "Tourist train 'Akbar' to commence tiger sighting journey in October". dnaindia.com. Archived from the original on 6 August 2018. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ "A walk around the 'Akbar steam locomotive #1761". youtube.com. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ '150UP Delhi Cantt – Alwar STEAM EXPRESS'[permanent dead link]
- ↑ "Rewari locomotive: The only steam loco shed that remains in India". economictimes.com. Archived from the original on 7 August 2018. Retrieved 11 January 2019."Rewari locomotive: The only steam loco shed that remains in India". economictimes.com. Archived from the original on 7 August 2018. Retrieved 11 January 2019.
- ↑ "Bullet Nose WP-7200 at Safdarjung 13 Jan 2007". youtube.com. Archived from the original on 13 April 2016. Retrieved 11 January 2019.