ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ

ਗੁਣਕ: 19°58′30″N 76°30′27″E / 19.97500°N 76.50750°E / 19.97500; 76.50750
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਰਿਮ ਤੋਂ ਨਜ਼ਾਰਾ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਰਿਮ ਤੋਂ ਨਜ਼ਾਰਾ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ is located in ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ
ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ
ਸਥਿਤੀਬੁਲਧਾਨਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਗੁਣਕ19°58′30″N 76°30′27″E / 19.97500°N 76.50750°E / 19.97500; 76.50750
Typeimpact crater lake, ਖਾਰੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਝੀਲ
Basin countriesਭਾਰਤ
ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾਈ1,830 m (6,000 ft)
Surface area1.13 km2 (0.44 sq mi)
ਔਸਤ ਡੂੰਘਾਈ137 m (449 ft)
ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ150 m (490 ft)
Water volume0.15 km3 (0.036 cu mi)
Residence timeIST
Surface elevation480 m (1,570 ft)
ਹਵਾਲੇearthobservatory.nasa.gov/images/8654/lonar-crater-india

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਨਾਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਨੋਟੀਫਾਈਡ ਨੈਸ਼ਨਲ ਜੀਓ-ਹੈਰੀਟੇਜ ਸਮਾਰਕ ਹੈ, [1] [2] [3] ਖਾਰੀ, ਸੋਡਾ ਝੀਲ, ਬੁਲਢਾਨਾ ਜ਼ਿਲੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਨਾਰ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਪਲਾਇਸਟੋਸੀਨ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਉਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਝੀਲ ਹੈ। [4] [5] ਇਹ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਚੱਟਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਾਈਪਰ-ਵੇਗ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਕ੍ਰੇਟਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹੋਰ ਤਿੰਨ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਾਲੇ ਢਾਂਚੇ ਦੱਖਣੀ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਸ ਝੀਲ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲ ਦੋਨੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਰੋਚਕ ਹਨ।

ਕਿਨਾਰੇ ਤੋਂ ਟੋਏ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼। ਹੇਠਾਂ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

 

ਪੁਲਾੜ ਤੋਂ ਕ੍ਰੇਟਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ( ਨਾਸਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦੁਆਰਾ ਖਿੱਚੀ ਗਈ ਤਸਵੀਰ)
ਲੋਨਾਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਝੀਲ ਦਾ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਦ੍ਰਿਸ਼

ਇਤਿਹਾਸ

[ਸੋਧੋ]

ਝੀਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਗ੍ਰੰਥ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]

ਆਈਨ-ਏ-ਅਕਬਰੀ, 1600 ਈਸਵੀ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਿਖੀਆ ਹੈ।

  • ਸ਼ੰਕਰ ਗਣੇਸ਼ ਮੰਦਿਰ, ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡੁੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਆਇਤਾਕਾਰ ਸ਼ਿਵ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ [6]
  • ਰਾਮ ਗਯਾ ਮੰਦਰ [6]
  • ਮੋਥਾ ਮਾਰੂਤੀ ਮੰਦਿਰ ਅੰਬਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਝੀਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੱਟਾਨ ਦੀ ਬਣੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਉਲਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਕ੍ਰੇਟਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।

ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ

[ਸੋਧੋ]
  • ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖੇਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖਾਦਾਂ, ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਝੀਲ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। [7]
  • "ਧਾਰਾ", ਅਤੇ "ਸੀਤਾ ਨਾਹਣੀ" ਸਦੀਵੀ ਨਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਝੀਲ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਹਾਉਣ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਧੋਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਘਰੇਲੂ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਵਾਲੇ ਘਰੇਲੂ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇੱਥੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [8]
  • ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੈ[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਚੌਗਿਰਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕ੍ਰੇਟਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਨੇੜੇ ਪਸ਼ੂ ਚਰਾਉਣ ਨਾਲ ਮਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। [8]
  • ਖੁਦਾਈ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਕਸਰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੀਲ ਦੇ ਭੂਮੀਗਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸਰੋਤ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ।
  • ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਟੋਏ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਫੰਡ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
  • ਸਥਾਨਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਮਲਾ ਦੇਵੀ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਟੋਏ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਛੋਟੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਕਸਰ ਟੋਏ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
  • ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨੇੜਲੇ ਕਸਬਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਲਾਨੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਸਾਈਨ ਬੋਰਡਾਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਤੋਂ ਉੱਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਣ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਟੋਏ
ਹੋਰ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ੇ

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. "National Geological Monument, from Geological Survey of India website". Archived from the original on 12 July 2017. Retrieved 23 May 2017.
  2. "Geo-Heritage Sites". pib.nic.in.
  3. national geo-heritage of India Archived 2017-01-11 at the Wayback Machine., INTACH
  4. "Geology". Government of Maharashtra. Gazetteers Department. Retrieved 8 September 2008.
  5. "Lonar Lake, Buldana District, Maharashtra". Geological Survey of India. Archived from the original on 27 July 2009. Retrieved 8 September 2008.
  6. 6.0 6.1 Deshpande, Rashmi (3 December 2014). "The Meteor Mystery Behind Lonar Lake". National Geographic Traveller Idia. National Geographic Group. Archived from the original on 6 January 2015. Retrieved 27 July 2015.
  7. "Lonar Crater: Lonar crater now included in its wildlife sanctuary, move lauded | Nagpur News". The Times of India.
  8. 8.0 8.1 "Newsletter" (PDF). www.mahenvis.nic.in. Archived from the original (PDF) on 10 ਮਈ 2021. Retrieved 14 January 2020.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]