ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਵੈਕਸੀਨ

ਜੋੜ ਸੋਧੋ
ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ ਇੱਕ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਿਆਰੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਐਕਵਾਇਰਡ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। [1] ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਏਜੰਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਿਮਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਰੋਗਾਣੂ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਾਂ ਮਰੇ ਹੋਏ ਰੂਪਾਂ, ਇਸਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ, ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਸਤਹ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਏਜੰਟ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰੇ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਨ, ਇਸ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਏਜੰਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲੈਕਟਿਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ (ਕਿਸੇ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ "ਜੰਗਲੀ" ਜਰਾਸੀਮ ਦੁਆਰਾ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ), ਜਾਂ ਉਪਚਾਰਕ (ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਂਸਰ )। [2] [3] [4] [5] ਕੁਝ ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਰਜੀਵ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਗ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [6]

ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਟੀਕਾਕਰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ; [7] ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਚੇਚਕ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਪੋਲੀਓ, ਖਸਰਾ ਅਤੇ ਟੈਟਨਸ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਟੀਕਾਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; [8] ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਬਤ ਹੋਏ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਇਨਫਲੂਐਂਜ਼ਾ ਵੈਕਸੀਨ, [9] ਐਚਪੀਵੀ ਵੈਕਸੀਨ, [10] ਅਤੇ ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਵੈਕਸੀਨ । [11] ਵਰਲਡ ਹੈਲਥ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਡਬਲਯੂ.ਐਚ.ਓ.) ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ 25 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੋਕਥਾਮਯੋਗ ਲਾਗਾਂ ਲਈ ਲਾਇਸੰਸਸ਼ੁਦਾ ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। [12]

ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ। ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਦਾ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਮੀ 'ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਭਾਵ

[ਸੋਧੋ]
ਖਸਰਾ ਵਾਲਾ ਬੱਚਾ, ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ-ਰੋਕ ਬਿਮਾਰੀ [13]

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਹਿਮਤੀ ਹੈ ਕਿ ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਅਤੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। [14] [15] [16] [17] ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵੈਕਸੀਨ ਏਜੰਟਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ "ਯਾਦ" ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਏਜੰਟ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਾਇਰਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕੋਟ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਟੀਚੇ ਦੇ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਅਸਰ ਕਰਕੇ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਉਸ ਏਜੰਟ ਦੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗੁਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਕਰਮਿਤ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕੇ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਰਕੇ। 

ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਲਈ ਸੀਮਾਵਾਂ, ਫਿਰ ਵੀ, ਮੌਜੂਦ ਹਨ।[18] ਕਈ ਵਾਰ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੈਕਸੀਨ-ਸਬੰਧਤ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੈਕਸੀਨ ਅਟੈਨਯੂਏਸ਼ਨ, ਟੀਕਾਕਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲਤਾਵਾਂ ਜਾਂ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਸਟ-ਸਬੰਧਤ ਅਸਫਲਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਚਿਤ ਜਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ, ਇਮਿਊਨ ਸਥਿਤੀ, ਉਮਰ, ਸਿਹਤ ਜਾਂ ਪੋਸ਼ਣ ਸੰਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। [19] ਇਹ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੀ ਅਸਫਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੇਕਰ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਬੀ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਤਣਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਰਾਸੀਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਐਂਟੀਜੇਨਾਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। 

ਭਾਵੇਂ ਹੋਸਟ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਸ਼ਾਇਦ ਢੁਕਵੀਂ ਨਾ ਹੋਵੇ; ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋਣ ਲਈ ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਜਰਾਸੀਮ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਯੋਗ ਨਾ ਕਰ ਸਕਣ, ਜਾਂ ਜਰਾਸੀਮ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਇਮਿਊਨ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੱਕ ਅੰਸ਼ਕ, ਦੇਰ ਨਾਲ, ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੀਚੇ ਦੇ ਤਣਾਅ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ-ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇੱਕ ਲਾਗ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਮੌਤ ਦਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਘੱਟ ਰੋਗੀਤਾ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਰਿਕਵਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]

ਐਡਜਵੈਂਟਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਮਿਊਨ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਵੈਕਸੀਨ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਵਿਅਕਤੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਣ-ਟੀਕਾਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਵਾਇਰਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। [20]

ਕਿਸਮਾਂ

[ਸੋਧੋ]
Illustration with the text "There are three main approaches to making a vaccine: Using a whole virus or bacterium Parts that trigger the immune system Just the genetic material."

ਵੈਕਸੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜਾਂ ਮਰੇ ਹੋਏ ਜੀਵ ਜਾਂ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਉਤਪਾਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਟੀਕੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। [21] ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਲਾਹੇਵੰਦ ਇਮਿਊਨ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

ਤਹਿ

[ਸੋਧੋ]

ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ, ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਵਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਖਾਸ ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਵਾਧੂ "ਬੂਸਟਰ" ਸ਼ਾਟਸ ਦੇ ਨਾਲ "ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ" ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਕਸਰ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਟੀਕਾਕਰਨ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਅਨੁਸੂਚੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰਣਨੀਤਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਨਕ ਕਾਰਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿਮਾਰੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਟੀਕਾਕਰਨ ਦੀ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ, ਸਥਾਨਕ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ, ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮੇਟਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦਿਆਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। [22] ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ, ਟੀਕਾਕਰਨ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ, ਜੋ ਕਿ ਰੋਗ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਕੇਂਦਰਾਂ ਲਈ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, [23] ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਏ, ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ, ਪੋਲੀਓ, ਕੰਨ ਪੇੜੇ, ਖਸਰਾ, ਰੁਬੈਲਾ, ਡਿਪਥੀਰੀਆ, ਪਰਟੂਸਿਸ, ਟੈਟਨਸ, HiB, ਚਿਕਨਪੌਕਸ, ਰੋਟਾਵਾਇਰਸ, ਫਲੂ, ਮੈਨਿਨਜੋਕੋਕਲ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਨਮੂਨੀਆ । [24]

ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਟੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਬੂਸਟਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ (ਦੋ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ 24 ਟੀਕੇ) ਨੇ ਪੂਰੀ ਪਾਲਣਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਅਨੁਪਾਲਨ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਚਨਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਰਨ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪੈਂਟਾਵੈਲੈਂਟ ਵੈਕਸੀਨ ਅਤੇ MMRV ਵੈਕਸੀਨ ), ਜੋ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਬਾਲ ਟੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਬੂਸਟਰਾਂ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਹੋਰ ਉਮਰਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਟੀਕੇ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਖਾਸ ਟੀਕਿਆਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। – ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਸਰਾ, ਟੈਟਨਸ, ਫਲੂ, ਅਤੇ ਨਮੂਨੀਆ ਲਈ। ਰੂਬੈਲਾ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਿਰੋਧ ਲਈ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਕਸਰ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਪੈਪੀਲੋਮਾਵਾਇਰਸ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ ਅਮਰੀਕਾ (2011 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ) [25] ਅਤੇ ਯੂਕੇ (2009 ਤੱਕ) ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਫਲੂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੂਹ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਘਾਤਕ ਹਨ। 2006 ਵਿੱਚ, ਸ਼ਿੰਗਲਜ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਚਿਕਨਪੌਕਸ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। [26]

ਇੱਕ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੀ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ [27] ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਸੀਮਤ ਹੋਣ 'ਤੇ ਆਬਾਦੀ-ਵਿਆਪਕ ਤੈਨਾਤੀ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, [28] ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ।

ਡਿਲਿਵਰੀ ਸਿਸਟਮ

[ਸੋਧੋ]
ਇੱਕ ਔਰਤ ਟੀਕਾ ਲਗਾ ਕੇ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੋਈ

ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵੈਕਸੀਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਤਰੀਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਟੀਕਾ ਹੈ ।

ਇਤਿਹਾਸ

[ਸੋਧੋ]

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

[ਸੋਧੋ]


ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ "Expanded Practice Standards" (PDF). Iowa Administrative Code. 2019.
  2. ↑ "Therapeutic cancer vaccines". The Journal of Clinical Investigation. 125 (9): 3401–3412. September 2015. doi:10.1172/JCI80009. PMC 4588240. PMID 26214521.
  3. ↑ "Prophylactic vaccines are potent activators of monocyte-derived dendritic cells and drive effective anti-tumor responses in melanoma patients at the cost of toxicity". Cancer Immunology, Immunotherapy. 65 (3): 327–339. March 2016. doi:10.1007/s00262-016-1796-7. PMC 4779136. PMID 26861670.
  4. ↑ "HPV prophylactic vaccines: lessons learned from 10 years experience". Future Virology. 10 (8): 999–1009. 2015. doi:10.2217/fvl.15.60.
  5. ↑ "Development and implementation of papillomavirus prophylactic vaccines". Journal of Immunology. 192 (9): 4007–4011. May 2014. doi:10.4049/jimmunol.1490012. PMID 24748633.
  6. ↑ Ledford, Heidi (2020-08-17). "What the immune response to the coronavirus says about the prospects for a vaccine". Nature (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 585 (7823): 20–21. Bibcode:2020Natur.585...20L. doi:10.1038/d41586-020-02400-7. PMID 32811981.
  7. ↑ United States Centers for Disease Control and Prevention (2011). A CDC framework for preventing infectious diseases. Archived 2017-08-29 at the Wayback Machine. Accessed 11 September 2012. "Vaccines are our most effective and cost-saving tools for disease prevention, preventing untold suffering and saving tens of thousands of lives and billions of dollars in healthcare costs each year."
  8. ↑ Zimmer, Carl (20 November 2020). "2 Companies Say Their Vaccines Are 95% Effective. What Does That Mean? You might assume that 95 out of every 100 people vaccinated will be protected from Covid-19. But that's not how the math works". The New York Times. Retrieved 21 November 2020.
  9. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
  10. ↑ "Evaluating the impact of human papillomavirus vaccines". Vaccine. 27 (32): 4355–4362. July 2009. doi:10.1016/j.vaccine.2009.03.008. PMID 19515467.
  11. ↑ "Varicella zoster virus vaccines: effective, but concerns linger". Canadian Journal of Ophthalmology. 44 (4): 379–384. August 2009. doi:10.3129/i09-126. PMID 19606157.
  12. ↑ World Health Organization, Global Vaccine Action Plan 2011-2020. Archived 2014-04-14 at the Wayback Machine. Geneva, 2012.
  13. ↑ "Measles Vaccination CDC". 2018-02-05.
  14. ↑ "Field evaluation of vaccine efficacy". Bulletin of the World Health Organization. 63 (6): 1055–1068. 1985. PMC 2536484. PMID 3879673.
  15. ↑ Jan 11, Hub staff report / Published; 2017 (2017-01-11). "The science is clear: Vaccines are safe, effective, and do not cause autism". The Hub. Retrieved 2019-04-16. {{cite web}}: |last2= has numeric name (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)
  16. ↑ "The complicated task of monitoring vaccine safety". Public Health Reports. 112 (1): 10–20, discussion 21. 1997. PMC 1381831. PMID 9018282.
  17. ↑ "Vaccine Safety: The Facts". HealthyChildren.org. Retrieved 2019-04-16.
  18. ↑ "Meta-analyses on pediatric infections and vaccines". Infectious Disease Clinics of North America. 23 (2): 431–457. June 2009. doi:10.1016/j.idc.2009.01.008. PMID 19393917.
  19. ↑ Wiedermann, Ursula; Garner-Spitzer, Erika; Wagner, Angelika (January 2016). "Primary vaccine failure to routine vaccines: Why and what to do?". Human Vaccines & Immunotherapeutics. 12 (1): 239–243. doi:10.1080/21645515.2015.1093263. PMC 4962729. PMID 26836329.
  20. ↑ "Effects of pertussis vaccination on disease: vaccine efficacy in reducing clinical severity". Clinical Infectious Diseases. 37 (6): 772–779. September 2003. doi:10.1086/377270. PMID 12955637.
  21. ↑ "Vaccine Types". National Institute of Allergy and Infectious Diseases. 2012-04-03. Archived from the original on 2015-09-05. Retrieved 2015-01-27.
  22. ↑ Steffen, Christoph A.; Henaff, Louise; Durupt, Antoine; El Omeiri, Nathalie; Ndiaye, Sidy; Batmunkh, Nyambat; Liyanage, Jayantha B. L.; Hasan, Quamrul; Mosina, Liudmila (8 April 2021). "Evidence-informed vaccination decision-making in countries: Progress, challenges and opportunities". Vaccine. 39 (15). Elsevier: 2146–2152. doi:10.1016/j.vaccine.2021.02.055. PMID 33712350. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)
  23. ↑ "ACIP Vaccine Recommendations Home Page". CDC. 2013-11-15. Archived from the original on 2013-12-31. Retrieved 2014-01-10.
  24. ↑ "Vaccine Status Table". Red Book Online. American Academy of Pediatrics. April 26, 2011. Archived from the original on December 27, 2013. Retrieved January 9, 2013.
  25. ↑ "HPV Vaccine Safety". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2013-12-20. Archived from the original on 2009-11-10. Retrieved 2014-01-10.
  26. ↑ "Zostavax EPAR". European Medicines Agency (EMA). 29 July 2021. Retrieved 1 September 2021.
  27. ↑ Dooling, Kathleen (2021-08-13). "The Advisory Committee on Immunization Practices' Updated Interim Recommendation for Allocation of COVID-19 Vaccine – United States, December 2020" (PDF). CDC the Advisory Committee on Immunization Practices. 69 (5152): 1657–1660. PMID 33382671.
  28. ↑ Hunziker, Patrick (2021-07-24). "Personalized-dose Covid-19 vaccination in a wave of virus Variants of Concern: Trading individual efficacy for societal benefit". Precision Nanomedicine (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 4 (3): 805–820. doi:10.33218/001c.26101. ISSN 2639-9431.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਵੈਕਸੀਨ&oldid=743504" ਤੋਂ ਲਿਆ