ਸਰ ਚਿਨੁਭਾਈ ਮਾਧੋਲਾਲ ਰਣਛੋਦਲਾਲ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਸਰ ਚਿਨੂਭਾਈ ਮਾਧੋਵਾਲ ਰਣਛੋਦਲਾਲ, ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਬੈਰੋਨੇਟ, (25 ਜੁਲਾਈ 1929 - 3 ਸਤੰਬਰ 2006) ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰ ਉਦਯਾਨ ਚਿੰਨੂਭਾਈ ਬੈਰੋਨੇਟ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਰਨਛੋਰਲਾਲ ਬੈਰੋਨੈਟਸ ਵਿਚੋਂ ਤੀਜਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, ਗੁਜਰਾਤ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਪੋਰਟਸਮੈਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਹੋਮ ਗਾਰਡਜ਼ ਦਾ ਕਮਾਂਡੈਂਟ ਜਨਰਲ ਸੀ।[1][2][3]

ਜੀਵਨ-ਚਿੱਤਰ[ਸੋਧੋ]

ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਵਿਆਹ[ਸੋਧੋ]

ਉਦਯਾਨ ਚਿਨੂਭਾਈ ਦਾ ਜਨਮ ਰੁਨਚੋਰਲਲ ਬੈਰੋਨੈੱਟਸ ਦੇ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਅਤੇ ਨਾਮਵਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸਰ ਗਿਰਜਾਪ੍ਰਸਾਦ ਚੀਨੂਭਾਈ ਮਾਧਵ ਲਾਲ ਰਣਛੋਦਲਲ, ਦੂਜਾ ਬੈਰੋਨੇਟ ਅਤੇ ਲੇਡੀ ਤਨੂਮਤੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ।[1]

ਉਸਨੇ ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।[4] ਉਸਨੇ 1953 ਵਿੱਚ ਮੁਨੇਰਾ (ਮੁਨੀਰਾ ਖੋਦਾਦ ਫੋਜ਼ਦਾਰ) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੇਟੇ ਸਮੇਤ ਕਈ ਮੁੱਦੇ ਸਨ।[1]

ਕਾਰੋਬਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਉਸਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਰ ਗਿਰਜਾਪ੍ਰਸਾਦ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮਾਲਕੀਅਤ ਵਾਲੇ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਲ ਲਈਆਂ।ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਡਿਵੈਲਪਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਨਾਮ ਕਮਾਇਆ।

ਖਿਡਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਉਹ ਇੱਕ ਸ਼ੌਕੀਨ ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ ਸੀ ਅਤੇ 1961 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪਿਸਟਲ ਰਿਵਾਲਵਰ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ 14 ਸਾਲ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ 1974 ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸਨੇ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤੇ ਗੈਰ-ਵਰਜਿਤ ਬੋਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੋਰ ਸੈਕਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ।[5] ਸਰਗਰਮ ਖੇਡਾਂ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਸਪੋਰਟਸ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਟੇਟ ਰਾਈਫਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਰਿਹਾ ਸੀ।[4]

ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 1972 ਵਿੱਚ ਅਰਜੁਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6]

ਉਹ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ 1952 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸੰਯੁਕਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ।[4]

ਕਮਾਂਡੈਂਟ, ਹੋਮ ਗਾਰਡਜ਼[ਸੋਧੋ]

ਜਦੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਦਾ ਗਠਨ 1960 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੰਬੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸਨ, ਨੇ ਉਦਿਆਨ ਚਿਨੂਭਾਈ ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਹੋਮ ਗਾਰਡਜ, ਇੱਕ ਸਵੈਇੱਛਕ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਕਮਾਂਡੈਂਟ ਜਨਰਲ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ 28 ਸਾਲ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਹੋਮ ਗਾਰਡਜ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1960 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਸਮੇਂ 6000 ਸੀ, 1987 ਵਿੱਚ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਧ ਕੇ 42000 ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਅਨਮੋਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ, ਖ਼ਾਸਕਰ 1962 ਦੇ ਚੀਨੀ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ 1965 ਅਤੇ 1971 ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ, ਮੋਰਵੀ ਡੈਮ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ, ਬਿਪਤਾ ਅਤੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ।[7][8][9][10][11] ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਜ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੂੰ ਸਿਵਲ ਡਿਫੈਂਸ ਦੇ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦਾ ਵਾਧੂ ਚਾਰਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਹੋਮ ਗਾਰਡਜ਼ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਡਿਫੈਂਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਇੱਛੁਕ ਸੇਵਾ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[12]

ਬੈਰੋਨੇਟ[ਸੋਧੋ]

1990 ਵਿਚ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਸਰ ਗਿਰਜਾਪ੍ਰਸਾਦ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਹਪੁਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਬੈਰੋਨੇਟ ਸਰ ਚਿਨੂਭਾਈ ਮਾਧੋਵਾਲ ਰਣਛੋਦਲਾਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸਦਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।

ਪਰਉਪਕਾਰੀ[ਸੋਧੋ]

ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਗੁਜਰਾਤ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਜੁਬਲੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਲਈ ਅਰਪਣ ਕੀਤਾ।

ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]

1 ਸਤੰਬਰ 2006 ਨੂੰ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ੋਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ।[13] ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਚਿੰਨੂਭਾਈ, ਸਰ ਚਿਨੁਭਾਈ ਮਾਧੋਵਾਲ ਰਣਛੋਦਲਾਲ, ਚੌਥੇ ਬੈਰੋਨੇਟ ਵਜੋਂ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉੱਤਰੇ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹਰੀਕੇਸ਼ ਜਨਕ੍ਰੇ ਮਹਿਤਾ ਦੀ ਧੀ ਸਵਾਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਦੇ ਮਾਪੇ ਹਨ।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]

  • ਸਰ ਚਿਨੁਭਾਈ ਬੈਰੋਨੇਟ
  • ਰਣਛੋਦਲ ਛੋਟੇਲਾਲ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. 1.0 1.1 1.2 "Sir Chinubhai Madhowlal Ranchhodlal". The Peerage. Retrieved 5 April 2013.
  2. Debrett's peerage & baronetage 2008 by Charles Kidd, Christine Shaw. Debrett's Limited. 2008. p. B-203, B-204.
  3. Gatha of Indian Shooters
  4. 4.0 4.1 4.2 "Gujarat College, Patron". Archived from the original on 2017-02-25. Retrieved 2019-12-12. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (help)
  5. Careers Digest, Volume 5. 1965. p. 67.
  6. Udayan Chinubhai Baronet Arjun Awardee-1972 (Shooting)
  7. Police Administration Report Including Railways - Page 45
  8. Report on the incident of police firing at Ahmedabad on the 5th ... - Page 43
  9. Report: inquiry into the communal disturbances at Ahmedabad and ... - Page 124
  10. Those ten months: President's rule in Gujarat - Page 185|Main railway and road bridges were afforded proper protection by the Home Guards, day and night. Udayan Chinubhai, the Commandant of Home Guards, was also appointed the honorary Director of Civil Defence.
  11. 73 Magazine for Radio Amateurs. 73, Incorporated. 1980. p. 61.
  12. National honours encyclopaedia - Volume 1 - Page 108
  13. [1] Archived 2018-09-30 at the Wayback Machine. a press release dated 2 Sept. 2006 stated that "The Gujarat Governor... expressed profound grief over the demise of Shri Udayan Chinubhai Baronet..."