ਸ਼ਚੀ
| ਸ਼ਚੀ | |
|---|---|
| ਸੁੰਦਰਤਾ, ਈਰਖਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਦੀ ਦੇਵੀ | |
 ਹਾਥੀ ਐਰਵਤਾ 'ਤੇ ਇੰਦਰ ਅਤੇ ਦੇਵੀ ਸ਼ਚੀ | |
| ਦੇਵਨਾਗਰੀ | शची |
| Affiliation | ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਮਾਤ੍ਰਿਕਾ. |
| Consort | ਇੰਦਰ ਜਾਂ ਸ਼ਿਵ ਬਤੌਰ ਕਪਾਲਾ ਭੈਰਵ (ਉਸ ਦੇ ਮਾਤ੍ਰਿਕਾ ਰੂਪ ਵਿੱਚ) |
| ਮਾਪੇ | ਪੁਲੋਮਨ (ਪਿਤਾ) |
| Children | ਜਯੰਤਾ, ਜਯੰਤੀ, ਦੇਵਸੇਨਾ |
| Mount | ਐਰਵਤਾ |
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ (ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਵੈਦਿਕ ਖਾਤੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ), ਸ਼ਚੀ (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: शची); ਨੂੰ ਇੰਦਰਾਨੀ (ਇੰਦਰ ਦੀ ਰਾਣੀ), ਐਨਡ੍ਰਿਲਾ, ਮਹੇਂਦਰੀ, ਪੌਲੋਮਜਾ ਅਤੇ ਪੌਲੋਮੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਏਵੀ ਹੈ; ਅਤੇ ਪੌਲਮਨ, ਇੱਕ ਅਸੁਰ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਭਵਿੱਖੀ ਪਤੀ ਇੰਦਰ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈ ਸੱਤ Matrikas (ਮਾਤਾ ਦੇਵੀ). ਉਹ ਸੱਤ ਮਾਤ੍ਰਿਕਸਾਂ (ਦੇਵੀ ਮਾਂਵਾਂ) ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਵਰਣਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁੰਦਰ ਅੱਖਾਂ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਸ਼ੇਰਾਂ ਅਤੇ ਹਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਇੰਦਰ ਨਾਲ, ਉਸ ਦੇ ਜਯੰਤਾ, ਜਯੰਤੀ, ਦੇਵਸੇਨ ਅਤੇ ਚਿਤਰਗੁਪਤਾ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ "ਬੇਅੰਤ ਸੁੰਦਰਤਾ" ਵਜੋਂ ਵਰਣਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੇਵੀ ਸ਼ਚੀ ਜਾਂ ਇੰਦਰਾਨੀ ਸਪਤ ਮਾਤ੍ਰਿਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ-ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਦੇਵੀ ਮਾਤਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸਪਤਮਾਤ੍ਰਿਸ ਹਨ। ਇਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਇੰਦਰ ਦੇ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਦੇਵੀ ਐਨਦਰਾਨੀ ਨੂੰ ਅਸ਼ਾਦਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੌਰਾਨ ਪੂਜਾ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੈਦਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਨਾਰੀ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਮਾਦਾ ਸਾਥੀ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਚਾਹੇ ਉਹ ਪਾਰਵਤੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ (ਪੁਰਾਣ ਵਿਚ ਕਈਆਂ ਦਾ ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ) ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਦੇਵੀਆਂ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰਿਗ ਵੇਦ ਵਿੱਚ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਰਿਗਵੇਦ ਦੇ ਇਕ ਭਜਣ ਦੀ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਵਲੋਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀ ਈਰਖਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸੇ ਭਜਣ ਵਿੱਚ ਸ਼ਚੀ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਤੋਂ ਉਸ ਦਾ ਖਹਿੜਾ ਛੁਡਵਾ ਦਵੇ।
ਵਿਸ਼ਾ ਸੂਚੀ
ਅਵਤਾਰ[ਸੋਧੋ]
ਜੈਨ ਪਰੰਪਰਾ[ਸੋਧੋ]
ਜੈਨ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਜਦ ਇੱਕ ਤੀਰਥੰਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੰਦਰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਚੀ ਨਾਲ, ਆਪਣੇ ਪਹਾੜ ਦੀ ਸਵਾਰੀ, ਮਹਾਨ ਹਾਥੀ ਐਰਵਤਾ, 'ਤੇ, ਇਸ ਜਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਉਤਰਦਾ ਹੈ।[1]
ਸੂਚਨਾ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Goswamy 2014, p. 245.
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- Goswamy, B. N. (2014). The Spirit of Indian Painting: Close Encounters with 100 Great Works 1100–1900. Penguin Books. ISBN 978-0-670-08657-3.
ਹੋਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ[ਸੋਧੋ]
- Kinsley, David (1998) [1987]. Hindu Goddesses: Vision of the Divine Feminine in the Hindu Religious Traditions. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers. ISBN 81-208-0379-5. OCLC 750640724.
