ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੇਲਕੇ
ਸ਼ਾਂਤਾ ਜਨਾਰਦਨ ਸ਼ੈਲਕੇ (ਮਰਾਠੀ: शांता शेळके) (12 ਅਕਤੂਬਰ 1922 - 6 ਜੂਨ 2002) ਇੱਕ ਮਰਾਠੀ ਕਵਿੱਤਰੀ ਅਤੇ ਲੇਖਿਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਿਤ-ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਗੀਤ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਾਹਿਤਕ ਬੈਠਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ।
ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕੁਝ ਮਰਾਠੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ, ਆਸ਼ਾ ਭੋਂਸਲੇ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ ਵਰਗੀਆਂ ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਗਾਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਾਂ ਵਸੰਤ ਅਵਸਰੇ ਦੇ ਨਾਂ ਵਜੋਂ ਲਿਖਦੀ ਸੀ।
ਪਿਛੋਕੜ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ਾਲਕੇ ਦਾ ਜਨਮ ਇੰਦਾਪੁਰ, ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਰਾਜਗੁਰੂਨਗਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਜ਼ੂਰਪਾਗਾ ਤੋਂ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੁਣੇ ਦੇ ਐਸ ਪੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਮਰਾਠੀ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਨਾਵੀ ਕੇਲਕਰ ਅਤੇ ਚਿਪਲੰਕਰ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੇ।
ਉਸਨੇ ਆਚਾਰੀਆ ਅਤਰੇ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਗਏ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਰਸਾਲੇਨਵਯੁਗ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ 5 ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ। ਫੇਰ ਉਹ ਹਿਸਾਲਪ ਕਾਲਜ, ਨਾਗਪੁਰ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਗਪੁਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਹ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦਯਾਨੰਦ ਕਾਲਜ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਲੰਮੇ ਚਿਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਈ।
ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ :
- ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ
- ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬੋਰਡ
- ਸਰਕਾਰ ਕਿਤਾਬ ਪੁਰਸਕਾਰ
ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਲਿਖਤਾਂ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਨਾਵਲਾਂ, ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ, ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ, ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣ ਪਛਾਣਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿਨੇਮਾ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਅਖਬਾਰੀ ਕਾਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ।
ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਕਾਲਮ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਕਾਲਮ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਏ.
- ਇੱਕ ਪਾਣੀ (ਇਕ ਪਾਣੀ)
- ਅਨੁਵਾਦ: ਸਿੰਗਲ ਪੇਜ਼ਰ
- ਮਦਰੰਗੀ (मदरंगी)
- ਜਨਤਾ ਅਜਨਤਾ
- ਅਨੁਵਾਦ: ਜਾਣੇ ਅਣਜਾਣੇ
ਲਲਿਤ ਸਾਹਿਤ
[ਸੋਧੋ]- ਅਨੰਦਚੇ ਝਾੜ
- ਅਨੁਵਾਦ: ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਰੁੱਖ
- ਪਾਵਸਾਧੀਚਾ ਪਾਸ (ਵਿਆਹ ਦੀ ਧਾਰਾ)
- ਅਨੁਵਾਦ: ਬਾਰਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੀਂਹ
- ਸੰਸਮਾਰਨ
- ਅਨੁਵਾਦ: ਯਾਦਾਂ
- ਧੂਲਪਤੀ (ਧੁੱਪਲਟੀ) - ਇੱਕ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ।
- ਅਵਦ ਨਿਵਾਦ (ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ)
- ਅਨੁਵਾਦ: ਪਸੰਦ ਨਾਪਸੰਦ
- ਵਡੇਲਧਾਰੀ ਮਾਨਸ (ਵਣਧਾਰੀ ਦਿਨੇ) - ਚਰਿੱਤਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ.
- ਅਨੁਵਾਦ: ਪਿਤਾ ਦੇ ਅੰਕੜੇ
ਨਾਵਲ
[ਸੋਧੋ]- ਓਧ (ओढ)
- ਧਰਮ (ਧਰਮ)
- ਪੁਨਰਜਨਮਾ (पुनर्जनन्)
- ਚਿਕਲਖਰਦਯਾਂਚਾ ਮੰਤਰਿਕ
- ਨਰਾਰਕਸ (नरराक्षस)
- ਭੀਸ਼ਨਚਾਇਆ (भीषण छाया)
- ਮਾਝੇ ਖੇਲ ਮੰਡੂ ਦੇ (ਮੇਰੇ ਖੇਡ ਮਾਂਦੂ ਦੇ)
- ਵਿਜਤੀ ਜੋਤ
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]- ਉਸ ਦੇ ਗੀਤ ਦੇ ਲਈ Soor Singaar ਪੁਰਸਕਾਰ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਵੀ.ਐਸ.ਐਮ. ਮੰਗੇਸ਼ (मागे उभा मंगेश, पुढे उभा मंगेश)
- ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਭੁਜੰਗ ਨਾਂ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨ
- ਗਾ ਦਿ ਮੈਡਗੁਲਕਰ ਅਵਾਰਡ (1996 ਵਿੱਚ)
- ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਯਸ਼ਵੰਤ ਰਾਓ ਚਵਾਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ
ਮੌਤ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਦੀ 6 ਜੂਨ 2002 ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।