ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ
ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ (24 ਅਪ੍ਰੈਲ 1942 -8 ਜਨਵਰੀ 2024) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ ਲੇਖਕ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਅਨੁਵਾਦਕ, ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਘਰ ਰੋਸ਼ਨਗਰਨ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ।[1][2][3]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਲਾਹੀਜੀ ਨੇ ਓਪਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।[4] ਉਸ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨਗਰਨ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਹਾਊਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਇਰਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਬਣ ਗਈ।[5][6] 2006 ਤੱਕ ਰੋਸ਼ਨਗਰਨ ਨੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿਰਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਹਿਲਾ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।[7][3] ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਘਰ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੈਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ 2001 ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਪੰਡੋਰਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।[8]
ਲਾਹੀਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ 19 ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਬਰਲਿਨ ਵਿੱਚ ਹੈਨਰਿਕ ਬੋਲ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[9]ਜੂਨ 2000 ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਉੱਤੇ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਲਾਹੀਜੀ ਨੂੰ ਏਵਿਨ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਤੋਂ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਕੀਲ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਰਲਿਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ 19 ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਨੂੰ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ 11 ਨੂੰ ਚਾਰ ਤੋਂ ਚੌਦਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੌਲਵੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹਸਨ ਯੂਸਫੀ ਇਸ਼ਕੇਵਰੀ, ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ ਨੂੰ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਅਤੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਬੋਲ ਕੇ ਇਸਲਾਮੀ ਗਣਰਾਜ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਛੋਟਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[10][11]
ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ ਨੇ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[12] 8 ਜਨਵਰੀ 2024 ਨੂੰ 81 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[13]
ਕਿਤਾਬਾਂ
[ਸੋਧੋ]- ਪਛਾਣ ਲਈ ਖੋਜਃ ਪੂਰਵ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਈਰਾਨੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ, ਮੇਹਰੰਗੀਜ਼ ਕਾਰ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ, 1992
- ਇਰਾਨ ਜਾਗਰੂਕਤਾਃ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਮੁਡ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਜ਼ਾਦੇਹ ਮੋਵੇਨੀ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ, 2007
- ਕਵਿੱਲੋ ਚੇ ਮੀ ਸਪੈਟਾ ਪਰੀਨੋਸ਼ ਸੈਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2002 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ISBN 978-8-811-[14]
ਹੋਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]- ਲਾਹੀਜੀ, ਸ਼ਾਹਲਾ ਸਕੇਅਰਕ੍ਰੋ ਪ੍ਰੈੱਸ, ਇੰਕ 2013. ISBN 978-0-8108-7086-4ਆਈ. ਐੱਸ. ਬੀ. ਐੱਨ. 978-0-8108-7086-4
21 ਸਤੰਬਰ 2006, ਜਨੇਵਾ (ਸਵੀਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਗੋਟੇਬੋਰਗ) -ਈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ ਨੂੰ ਅੱਜ ਗੋਟੇਬੋਰਗ ਬੁੱਕ ਫੇਅਰ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਆਈਪੀਏ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਸਧਾਰਨ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ।[15]ਸ਼ਾਹਲਾ ਲਾਹੀਜੀ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪਬਲੀਸ਼ਰਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਆਈਪੀਏ) ਦੇ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਆਈਪੀਏ ਮੈਂਬਰਾਂ, ਸੁਤੰਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਯੋਗ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[16][17]
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
[ਸੋਧੋ]ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ شهلا لاهیجی (Persian ਵਿੱਚ)
- ↑ شهلا لاهیجی نخستین زن ناشر ایران درگذشت (Persian ਵਿੱਚ)
- ↑ "Iranian feminist dissident hopes protests will succeed and stay peaceful". Deutsche Welle (DW) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). 15 June 2009. Retrieved 26 April 2021.
- ↑ "Women's Literary & Artistic Creativity in Contemporary Iran. Speakers". The University of Toronto. Retrieved 11 September 2019.
- ↑ "Shahla Lahiji: Iran's First Female Publisher". ASHARQ AL-AWSAT.
- ↑ Loubna H. Skalli (Spring 2006). "Communicating Gender in the Public Sphere: Women and Information Technologies in the MENA Region" (PDF). Journal of Middle East Women's Studies. 2 (2): 35–59. doi:10.1353/jmw.2006.0023. Archived from the original (PDF) on 11 ਅਕਤੂਬਰ 2014. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ Esfandiari, Golnaz. "Iranian Activists Campaign To Bring More Women Into Parliament". Radiofreeeurope/Radioliberty. RFERL.
- ↑ Wendy Kristianasen (2 April 2004). "Islam's women fight for their rights". Le Monde diplomatique. Retrieved 8 October 2014.
- ↑ "Iranian publisher and Uzbek novelist to receive 2001 PEN/Barbara Goldsmith Freedom to Write Awards". ifex. 9 April 2001.
- ↑ "SHAHLA LAHIJI IRAN". PEN AMERICA. 18 May 2017.
- ↑ "Non-violence for change". DW.
- ↑ "Statement by Iranian Women for International Women's Day". Payvand. Archived from the original on 2023-04-04. Retrieved 2024-03-29.
- ↑ "شهلا لاهیجی؛ نخستین زن ناشر ایران درگذشت". Fararu. 8 January 2024. Retrieved 8 January 2024.
- ↑ "Quello che mi spetta by Parinoush Saniee". goodreads.
- ↑ "Tehran's Women Cultural Center Holds Ceremony in honor of Ms Shahla Lahiji". Payvand News. Archived from the original on 2021-09-01. Retrieved 2024-03-29.
- ↑ "First IPA Publishers' Freedom Prize goes to courageous Iranian publisher Shahla Lahiji". ifex. 22 September 2006.
- ↑ "Shahla Lahiji in Brescia: "Children in Iran die for freedom". Catholic Democratic Cooperative of Culture.