ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ
ਸਰਦਾਰ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ (1706-1776) ਬਾਰਾਂ ਮਿਸਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਕਈ ਮਿਸਲ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ, ਜੋ ਸੀ ਇਹੀ ਸਿੱਖ ਮਿਸਲਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਿੱਖ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣ ਗਈਆਂ। ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਅਜੋਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਧੂ ਜਾਟ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। [1] ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ 1776 ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਦੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਚਿਸਤੀ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵੇਲੇ ਪਾਕਪਟਨ ਨੇੜੇ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ [2]
ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਜਨਮ 1706 ਵਿੱਚ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਬਹਿੜਵਾਲ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਕਸੂਰ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਜੋ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੱਲ ਨੱਕਾ ਦੇਸ਼ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1731 ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਚਾਰ (ਸਿੱਖ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ) ਕੀਤਾ। ਨੱਕਾ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਮਤਲਬ ਸਰਹੱਦ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਗੇਟਵੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੱਕਾ ਦੇਸ਼ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਰਾਵੀ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਤੋਂ ਚੁਨੀਅਨ ਵੀ ਲੈ ਲਿਆ ਪਰ ਪਾਕਪਟਨ ਲਈ ਸੁਜਾਨ ਚਿਸਤੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਰ ਗਿਆ (ਸ਼ਹੀਦ ਬਣ ਗਿਆ)। ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਉਸ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਬਹਿੜਵਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਦਲ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਨਾਬਾਲਗ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਦਾ ਭਤੀਜਾ ਨਰ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦੇ ਭਰਾ ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਮਿਸਲ ਦਾ ਆਗੂ ਬਣਿਆ। ਨੱਥਾ ਸਿੰਘ ਸਰਦਾਰ ਰਣ ਸਿੰਘ ਨਕਈ ਦਾਪਿਤਾ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਾਤਾ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦਾਤਾਰ ਕੌਰ ਦਾ ਦਾਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Gandhi, Surjit Singh (1999). Sikhs in the Eighteenth Century: Their Struggle for Survival and Supremacy (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Singh Bros. ISBN 978-81-7205-217-1.
- ↑ Richard M. Eaton (1984). Metcalf, Barbara Daly (ed.). Moral Conduct and Authority: The Place of Adab in South Asian Islam. University of California Press. p. 350. ISBN 9780520046603. Retrieved 30 August 2017.