ਹੋਂਦ
ਹੋਂਦ ਭੌਤਿਕ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਹਕੀਕਤ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਹਸਤੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੈ।
ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ, ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਜੂਦ ਦੀ ਹੋਂਦਮੂਲਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ।[1][2]
ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੰਗ[ਸੋਧੋ]
ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੇਵਲ ਉਹੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਹਨ, ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਪਦਾਰਥ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਕਿ ਸਾਰੇ ਵਰਤਾਰੇ (ਚੇਤਨਾ ਸਮੇਤ) ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਅੰਤਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹਨ। ਦਵੰਦਵਾਦੀ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਜੀਵ ਅਤੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਹਕੀਕਤ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।[2]
ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਸਤੂਆਂ ਜੋ ਵੀ ਹਨ ਉਹ ਵਿਚਾਰ ਹੀ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਦਾਰਥਕ ਸੰਸਾਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਹੈ।[3] ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਵਿੱਚ, ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਪਾਰਗਾਮਤਾ, ਹੋਂਦ ਦੀ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[2] ਗਿਆਨਵਾਦਵਾਦੀ ਆਦਰਸ਼ਵਾਦ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਤਰਕਵਾਦ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਯੋਗ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤਰਕ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਰਤਾਰੇ (ਚੇਤਨਾ ਸਮੇਤ) ਉਹ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ-ਆਪ-ਵਿੱਚ-ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਨੌਮਨਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚੋਂ ਪਏ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਸਮਝ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹਨ।
ਵਿਦਵਤਾਵਾਦ ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਇਸਦੇ ਸਾਰ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਪਰੰਤੂ ਰੱਬ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਰਜ਼ਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹੋਂਦ ਅਤੇ ਤੱਤ ਦਾ ਵਿਵਾਦ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਚਿਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਦਵੈਤਵਾਦ ਕੇਵਲ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੁਆਰਾ ਹੱਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[2] ਅਨੁਭਵਵਾਦ ਇਕਹਰੇ ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਸਪਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਜੋ ਅਨੁਭਵ-ਸਿੱਧ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਸਮਝੇ ਜਾ ਸਕਦੇ।
ਹੋਂਦ ਦੀ ਸਹੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਤੱਤ-ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਂਦ, ਜਾਂ ਹਕੀਕਤ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਢਲੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦਾ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ, ਓਨਟੋਲੋਜੀ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਂਦ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਹੇਰਾਰਕੀ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ, ਅਤੇ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Zalta, Edward N. (2016). "Existence". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 "Существование" [Existence]. Философский энциклопедический словарь (Philosophical Encyclopedic Dictionary) (in Russian). Moscow: Soviet Encyclopedia. 1989.
- ↑ Guyer, Paul; Horstmann, Rolf-Peter (2018). "Idealism". The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2018 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University.